In november was de IKS aanwezig op de jaarlijkse anarchistische boekenmarkt te Utrecht. Het anarchistische milieu trekt mensen aan die op zoek zijn naar revolutionaire alternatieven voor een kapitalisme dat steeds verder wegzinkt in een chaos van oorlog en ellende, in zijn eigen ontbinding. Wij denken dat we aan deze zoektocht een belangrijke bijdrage kunnen leveren vanuit de opvattingen van de kommunistische linkerzijde. Door politiek te argumenteren kunnen standpunten wederzijds worden verhelderd.

Veel aanwezigen vroegen zich bijvoorbeeld af of ze steun moesten verlenen aan de probleemloos aanwezige vertegenwoordigers van het van haat vervulde Baskische en Palestijnse nationalisme, of juist met de internationalisten die in dergelijke conflicten alle kampen in gelijke mate veroordelen. Moet men in de kwestie van de oorlog, zoals in Irak, een pacifistisch standpunt innemen, steun verlenen aan het anti-amerikanisme of anti-terrorisme of juist een internationalistisch standpunt innemen? Er waren vragen over de houding die kan worden ingenomen tegenover het ‘anders-globalisme’, dat het alternatief van een ‘betere wereld’ beweert te vertegenwoordigen, maar met louter ethisch gemotiveerde ‘mensen van goede wil’, zonder dat er een allang aanwezige kracht in de samenleving nodig zou zijn, een historische klasse, die voor haar eigen overleving ertoe gedreven wordt de samenleving om te wentelen.

We waren aanwezig om onze pers en standpunten in het openbaar te verdedigen voor geïnteresseerden die zich al dan niet tot het anarchistische milieu rekenen, die zich daartoe voelen aangetrokken of die er alleen op zoek zijn naar andere meningen; om met hen discussies aan te knopen en om deel te nemen aan openbare discussies als die er zouden zijn. Wanneer de organisatoren ons beletten onze pers te verkopen, dan waagden ze het niet om in een openbaar debat dat daar plaatsvond ons de mond te snoeren.

Onze poging om op deze markt met een boekentafel aanwezig te zijn werd door de anarchistische organisatoren met een ijzig stilzwijgen beantwoord. Er werd ons te verstaan gegeven dat zelfs de verkoop van onze pers op deze markt niet was toegestaan: de IKS zou immers een ‘anti‑anarchistische organisatie’ zijn. Daar staat tegenover dat Baskisch‑nationalistische en Palestijns nationalistische propaganda als naadloos op het officiële anarchisme aansluitend zonder problemen op deze markt kon worden geventileerd.

Het is niet nieuw dat onze aanwezigheid bij een dergelijk evenement wordt verhinderd of belemmerd. In feite probeert de IKS al sinds 1999 aanwezig te zijn op deze boekenmarkt, maar we stuiten daarbij telkens op organisatoren die iedere discussie onmogelijk proberen te maken en die - ijdel - willen beletten dat zelfs maar iemand van ons bestaan op de hoogte raakt. Zo werd ons in 1999 onmiddellijk verboden om binnen onze pers te verkopen en werd er ook nog een (mislukte) poging ondernomen om ons van de openbare weg te jagen die door deze anarchisten blijkbaar als hun privé‑eigendom wordt beschouwd. Dat leidde toen tot heftig protest van een enkele oudere anarchistische deelnemers die ons al heel lang kennen, die het beslist niet met ons eens zijn, maar die wel willen discussiëren, en die de organisatoren op niet mis te verstane wijze van ‘stalinistische praktijken’ betichtten. De ‘officiële’ anarchisten die deze boekenbeurs organiseren spelen namelijk precies de rol van de kapitalistische staat door ieder debat in de kiem te smoren en door methoden te hanteren als monddood maken, bedreigen en intimideren. Het voorwendsel dat we een ‘anti-anarchistische’ organisatie zouden zijn getuigt enkel van miachting voor het eigen publiek dat louter door eigen domheid bijzondere bescherming zou behoeven tegen de boze buitenwereld. Die houding van de organisatoren staat in volslagen tegenspraak tot de wil en de behoefte van veel van de bezoekers van deze markt om een open politiek debat willen aangaan, ter verheldering en juist weg van alle benepen obscurantisme.

We herinneren er aan dat de linkskommunisten en veel anarchisten voortdurend hebben deelgenomen aan elkaars openbare discussies; dat in Nederland bijvoorbeeld de anarchist Domela Nieuwenhuis in 1903 het debat met de linkskommunist Herman Gorter niet in het minst schuwde, net zo goed als de linkscommunisten traditioneel al decennialang aanwezig zijn op de anarchistische landdagen in Appelscha.

Wij hebben nooit onder stoelen of banken geschoven dat de IKS geen anarchistische maar een marxistische organisatie is die principiële verschillen kent met het anarchisme. Dat verschil in beginselen heeft ons echter nooit belet om met anarchisten het debat op te zoeken, net zo goed als we anarchisten die een serieus debat met ons willen aangaan altijd hebben begroet op onze openbarebijeenkomsten. Zonder debat is er geen politiek leven. Alleen door het debat aan te gaan is het mogelijk om lessen te trekken uit de historische strijdervaringen. Het is in het vuur van deze bewuste confrontaties van ideeën dat de verschillende beginselen, opvattingen, methoden en analyses voortdurend aan de toets der kritiek moeten worden onderworpen om ze verder te kunnen ontwikkelen. Maar daarvoor is er een politieke cultuur van open debat nodig dat door de anarchistische organisatoren van de Utrechtse boekenmarkt nu juist wordt gesaboteerd.

We willen al degenen die in serieus politiek debat zijn geïnteresseerd en die zich afkeren van dergelijke stalinistische praktijken, onverschillig met welke veren die worden getooid, aanmoedigen om de discussie met ons op te nemen en voort te zetten, om het debat te verbreden en uit te diepen.

IKS / 05.01.2004