We publiceren hier onze reactie op een bericht van het Anti-Militaristisch Initiatief[1], een netwerk voornamelijk gevestigd in Oost-Europa, dat deel uitmaakt van een bredere vraagstelling over de drang tot oorlog van het kapitalisme in de nasleep van de oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten. Een hele reeks groepen, waarvan de meeste zich identificeren met de anarchistische traditie, hebben verklaringen uitgegeven en opgeroepen tot conferenties om te discussiëren over ‘wat er gedaan moet worden’ met betrekking tot de steeds catastrofalere perspectieven die deze oorlogen openen.
We zijn blij dat de AMI-blog een aantal artikelen van het IKS over oorlog en internationalisme heeft gepubliceerd, waaronder een interview met Marc Chirik over revolutionairen die geconfronteerd werden met de Tweede Wereldoorlog, en een artikel dat de diepgaande verschillen laat zien die de oorlog in Oekraïne aan het licht heeft gebracht binnen de anarchistische ‘familie’, tussen degenen die een duidelijk internationalistisch standpunt willen innemen en degenen die openlijk pleiten voor de verdediging van de Oekraïense staat[2]. In ons antwoord moedigen we de AMI aan om verder uit te weiden over de discussies die gaande zijn binnen hun gelederen, en tegelijkertijd pleiten we voor de noodzaak om een globale analyse te ontwikkelen die deze oorlogen in een historische en globale context plaatst. Alleen zo kunnen we de perspectieven begrijpen die het kapitalistische systeem biedt en vooral de werkelijke mogelijkheden voor de klassenstrijd en de interventie van revolutionairen die geconfronteerd worden met een imperialistische oorlog. Zonder een dergelijke analyse vervalt men gemakkelijk in een steriel activisme dat alleen maar kan eindigen in ontmoediging vanwege het onvermijdelijke falen om onmiddellijke resultaten te bereiken.
Beste kameraden,
Sorry voor de lange vertraging in de reactie.
In jullie laatste brief zeiden jullie dat jullie aan het discussiëren waren over:
We willen jullie graag een paar belangrijke punten sturen als bijdrage aan jullie debatten.
We hebben verschillende artikelen gepubliceerd waarin we de situatie analyseren - voor het geval jullie ze nog niet hebben gezien, plaatsen we de hyperlinks aan het einde van ons antwoord.
Uit deze artikelen kunnen we een paar punten belichten.
De laatste oorlog in het Midden-Oosten, die gelijktijdig plaatsvindt met de oorlog in Oekraïne (die binnenkort zijn derde jaar ingaat) en de toenemende spanningen in de Kaukasus en op de Balkan en elders, kan niet los worden gezien van de wereldwijde confrontatie tussen de VS en China.
Maar terwijl de VS te maken hebben gehad met verschillende fiasco's in het Midden-Oosten (Irak-Syrië-Afghanistan) en hebben besloten om hun krachten te concentreren op het voorkomen dat China de leidende macht van de wereld wordt (wat zou betekenen dat de VS omver wordt geworpen) komt de laatste escalatie in het Midden-Oosten een beetje als een ‘ongewenste’ oorlog voor de VS.
In het bijzonder is de positie van de VS in het Midden-Oosten verzwakt door de manier waarop Israël te werk is gegaan (het opleggen van de grootste exodus ooit aan de bevolking van Gaza en beestachtige vergelding door middel van een tactiek van de verschroeide aarde).
Ook heeft de VS Rusland in de oorlog in Oekraïne gelokt. Rusland probeert zijn verloren posities uit de tijd van het bestaan van de twee blokken te heroveren. Het kan dit alleen doen met militaire middelen - zoals het al heeft laten zien door middel van zijn felle steun aan het Syrische regime. Deze oorlog tussen Oekraïne en Rusland levert nu steeds meer problemen op - omdat het een stagnerende oorlog is geworden en steun aan Oekraïne steeds impopulairder wordt in de VS.
De opkomst van China is niet alleen te danken aan zijn enorme economische groei. Deze is altijd gepaard gegaan met een langetermijnstrategie van modernisering en uitbreiding van het leger; en de projecten van de Zijderoute onthullen de reikwijdte van de ambities, net als natuurlijk de bewering dat het Taiwan in China wil integreren en de politiek van een grotere aanwezigheid in de Zuid-Chinese Zee - waar de westerse landen zich allemaal tegen verzetten. De EU, de VS en India hebben het ene na het andere project goedgekeurd om de Zijderoute tegen te gaan.
We zien een wereldwijde verscherping van de spanningen, die steeds meer landen overspoelt, en de laatste oorlog in het Midden-Oosten laat ook zien dat de VS steeds meer controle verliest over hun politieagent (Israël) in de regio. Met het ontketenen van de Eerste Wereldoorlog, de Tweede Wereldoorlog, de Koude Oorlog en de vele proxy-oorlogen daarna, is militarisme de manier van overleven van het systeem geworden en een echte kanker dat aan hem vreet.
Deze dynamiek alleen al laat zien dat we deze kanker van militarisme niet kunnen uitroeien als we het systeem niet overwinnen.
De bijeenkomst van de leidende politici en ‘deskundigen’ in Dubai op de COP 28 conferentie liet zien dat de heersende klasse niet in staat en grotendeels niet bereid is om de noodzakelijke maatregelen te nemen om de planeet te beschermen. Het lot van onze planeet in handen van de kapitalistische klasse laten, betekent dat de mensheid haar doodvonnis tekent - nog een dringende reden om het kapitalistische systeem te overwinnen.
We gaan niet in op de gevolgen van de economische crisis, de hongersnood, de massale uittocht van vluchtelingen die we op alle continenten zien, allemaal uitingen van dezelfde impasse waar het systeem de mensheid in heeft gedreven.
Kortom: we kunnen niet begrijpen wat er gebeurt als we slechts naar één aspect kijken, maar we moeten de totaliteit en de onderlinge samenhang tussen de verschillende destructieve componenten zien.
Hoe zien jullie dit verband en deze wereldwijde evolutie? Kunnen we gebeurtenissen in één land begrijpen door ze te isoleren van de rest, of moeten we ze situeren in een globaal kader?
Wat is jullie analyse? Welke discussies voeren jullie hierover met elkaar?
We hebben ook gemerkt dat, terwijl verschillende groepen erin slaagden een duidelijk standpunt in te nemen over de oorlog tussen Oekraïne en Rusland en steun aan beide partijen afwezen, een kristalheldere internationalistische positie tegen de oorlog in het Midden-Oosten voor sommige groepen vermeden werd of veel moeilijker in te nemen was. Een van de redenen is dat veel groepen nog steeds vasthouden aan het idee dat er iets progressiefs zou kunnen zitten achter de vorming van een Palestijnse staat. Wij verdedigen het standpunt van de Kommunistische Linkerzijde, die in continuïteit met de verdediging van het internationalisme ten tijde van de Eerste Wereldoorlog ook het internationalisme ten tijde van de Tweede Wereldoorlog verdedigde, en tegen de zogenaamde nationale bevrijdingsstrijd. De steun voor de vorming van elke nieuwe staat in wat de Derde Internationale het ‘tijdperk van oorlogen en revoluties’ noemde, is een totaal reactionair idee, dat alleen maar meer oorlogen in de hand werkt; we moeten ons inzetten voor de afschaffing van alle staten. Het overleven van de planeet - van de mensheid - kan niet verzekerd worden door meer staten, maar vereist juist de afschaffing van alle staten en het overwinnen van alle vormen van nationalisme.
Dit was de traditie van de Gauche Communiste de France en Marc Chirik, met wie je onlangs een interview hebt gepubliceerd.
We zouden willen dat we iets konden doen dat een onmiddellijk effect had op de oorlog. Onze verontwaardiging en woede bij het zien van de barbaarse daden in Oekraïne of in het Midden-Oosten doen ons begrijpelijkerwijs verlangen om de oorlogsmachine onmiddellijk te kunnen stoppen!
Maar we moeten inzien dat verontwaardiging niet genoeg is en dat het niet realistisch is om van de arbeidersklasse te verwachten dat ze op korte termijn doortastende, effectieve acties tegen de oorlog zullen ondernemen. Om een einde te kunnen maken aan deze en alle andere oorlogen, moeten we niets minder doen dan het systeem omverwerpen!
Om de werkelijke omvang van de uitdaging en de noodzakelijke oplossing te begrijpen, moeten we teruggaan naar de geschiedenis.
Het is waar dat de opstanden en revoluties van de arbeidersklasse in 1905 of tijdens de Eerste Wereldoorlog voortkwamen uit een reactie tegen de oorlog. Maar de omstandigheden van die oorlog en die van nu zijn heel verschillend. In 1914-18 was er de mobilisatie van miljoenen soldaten in de centrale landen van het kapitaal; dat is nu niet het geval. Het soort wapens dat in 1914-18 werd gebruikt waren kanonnen, in toenemende mate tanks, en ook enkele luchtaanvallen en chemische wapens (gas). Maar in de loopgraven was het nog steeds een gevecht van ‘man tegen man’. De oorlog stagneerde, raakte verschanst in de loopgraven en er was nog steeds de mogelijkheid van direct contact (geschreeuw tussen de loopgraven). Er kon na verloop van tijd dus verbroedering ontstaan in de loopgraven.
Dit is vandaag de dag allemaal niet meer het geval. De wapens (kogels, raketten, drones, bommen, vliegtuigen etc.) kunnen lange afstanden afleggen, zodat de soldaten de vijand niet eens zien.
In de Eerste Wereldoorlog was er uiteindelijk een massale mobilisatie van de soldaten - niet alleen desertie. Vanaf 1915 kwamen er stap voor stap meer protesten op straat en in de fabrieken, want de oorlog betekende intensivering van de arbeid, militarisering, gedwongen ‘sociale vrede’ in de fabrieken en vooral honger. Liebknecht verzamelde 60.000 arbeiders op de Potsdammerplatz en er ontstonden steeds meer demonstraties en wilde stakingen - waarbij de grote aantallen vrouwen, die in de fabrieken werden tewerk gesteld, ook een belangrijke rol speelden. Het hele militaire front en het thuisfront vielen uit elkaar. In Rusland begonnen de arbeiders tegen de officieren te vechten en zich te verbroederen; en er was ook een reactie tegen de oorlog van de vele boeren die onder dwang waren gerekruteerd. De menselijke/sociale factor speelde een sleutelrol in de oorlogsmachine. Toch gingen er van augustus 1914 tot februari 1917 en daarna tot oktober 1917 drie jaar van slachtingen voorbij en zelfs de revolutie in Rusland kon de oorlog aan de andere fronten nog niet stoppen. Pas in november 1918, met het uitbreken van de revolutie in Duitsland, nam de wereldoorlog een beslissende wending. De soldaten en mariniers van Kiel hadden het bevel gekregen om de ‘laatste slag’ tegen Groot-Brittannië te leveren, maar de matrozen realiseerden zich dat dit hun dood zou betekenen. Ze moesten dus direct voor hun leven vechten, voor hun overleving. De combinatie van een beginnende verbroedering aan het militaire front en de uitbarsting van strijd aan het thuisfront dwong de bourgeoisie in Duitsland om te reageren.
Deze omstandigheden bestaan vandaag de dag niet. Er worden steeds meer soldaten gerekruteerd in Oekraïne en Rusland en er is nog geen noemenswaardige klassenreactie tegen de oorlog geweest - ook al is er een massale uittocht geweest van mannen uit Oekraïne en nog veel meer uit Rusland om aan de gedwongen rekrutering te ontsnappen. Een massaal openlijk verzet tegen de oorlog in Rusland moet nog komen. Op dit moment lijkt er nog geen sprake te zijn van een groot voedseltekort of een ineenstorting van de economie. Het is een specificiteit van de Russische situatie dat de Russische economie zo sterk afhankelijk is van de olie- en gasexport, dus de sancties van het Westen/de VS hebben Rusland gedwongen om meer aan andere landen te verkopen - wat Rusland in staat heeft gesteld om tijd te winnen en het Poetin-regime heeft geholpen om een massale economische aanval op de arbeidersklasse te voorkomen. Maar deze tijdwinst zal waarschijnlijk niet eeuwig duren en de reactie van de arbeidersklasse in Rusland, die een sleutelfactor zou zijn in het verzet tegen de oorlog, blijft een onbekende, onvoorspelbare factor. De arbeidersklasse in Oekraïne wordt nog meer geconfronteerd met een alomtegenwoordig nationalisme. Elk verzet tegen de oorlog zal waarschijnlijk worden neergeslagen door het de regering Zelenski.
Daarom moeten we kijken naar de arbeidersklasse in het Westen. Omdat de arbeidersklasse in het Westen niet rechtstreeks voor de oorlog gemobiliseerd kan worden - de meeste arbeiders zouden weigeren om hun leven voor de oorlog op te offeren - en omdat de NAVO-landen zorgvuldig vermeden hebben om ‘troepen’ te leveren omdat ze weten dat de arbeidersklasse en misschien ook andere delen van de bevolking in het Westen dit niet zouden steunen. Het Westen heeft dus vooral het hele wapenarsenaal geleverd dat nodig is om de oorlog te verlengen.
Paradoxaal genoeg zijn de reacties in de VS in de Republikeinse partij zeer veelzeggend. Er is een groeiend verzet tegen het verder financieren van de oorlog in Oekraïne, omdat dit volgens hen ten koste zou gaan van de Amerikaanse economie. Ze hebben ook het gevoel dat de arbeidersklasse niet bereid is haar leven op te offeren en honger te lijden voor de oorlog in Oekraïne.
Er moet nog een andere factor in aanmerking worden genomen. In Rusland slaagde de arbeidersklasse er in Oktober 1917 in om een relatief zwakke en op dat moment nog geïsoleerde bourgeoisie omver te werpen. Het tegenoffensief van de Witte legers met de burgeroorlog begon pas een jaar later.
Maar de Duitse bourgeoisie was een veel ervarener en machtiger bourgeoisie en zij waren in staat om de oorlog ‘van de ene op de andere dag’ te beëindigen in november 1918, toen de matrozen van Kiel in beweging kwamen en er soldaten- en arbeidersraden werden opgericht, waarbij de weg van de Russische Revolutie werd gevolgd.
Het Duitse proletariaat stond dus tegenover een veel sluwere, intelligentere bourgeoisie, die de steun kreeg van de andere bourgeoisie zodra het proletariaat in Duitsland de kop opstak.
Vandaag de dag heeft de arbeidersklasse te maken met een steeds rotter wordende, ontbindende kapitalistische klasse, maar ondanks hun rotheid zijn ze vastberadener dan ooit om hun krachten te bundelen als hun dodelijke vijand, de arbeidersklasse, de kop opsteekt. En ze kunnen ook rekenen op de vakbonden, de linkse partijen enz. om de strijd van de arbeiders te saboteren. Een onmiddellijke dynamiek in de richting van een radicalisering van de strijd tegen de oorlog is dus nog niet te verwachten.
Waar ligt de sleutel?
De sleutel ligt nog steeds in de handen van de arbeidersklasse.
Wij denken dat de arbeiders in Groot-Brittannië, Frankrijk en meer recentelijk in de VS het bewijs hebben geleverd. Gedreven door inflatie of andere sterke aanvallen zijn de arbeiders in veel landen begonnen zich op te richten en zijn een decennialange periode van passiviteit en desoriëntatie tegenover de gebeurtenissen te doorbreken die zich ontwikkelden. Daarom spreken we van een ‘breuk’ in de klassenstrijd[3].
En wij denken dat dit vermogen van de arbeidersklasse om haar economische belangen te verdedigen de VOORWAARDE is voor de ontwikkeling van haar kracht, haar zelfvertrouwen, waardoor de klasse zichzelf kan herkennen en duidelijk kan begrijpen dat er twee grote klassen tegenover elkaar staan.
In die zin is de strijd ter verdediging van de economische omstandigheden absoluut noodzakelijk. Het is in deze economische strijd, waar de arbeiders moeten leren om de strijd in eigen handen te nemen (wat ze lange tijd niet hebben gedaan), waar ze opnieuw moeten leren om hun echte vijanden te identificeren (zijn dit de migranten, de vluchtelingen - zoals alle populisten en de rechtervleugel beweren - of degenen die hen uitbuiten?) en hun klassenbroeders en -zusters te herkennen die een klassensolidariteit kunnen ontwikkelen door zich te verenigen en zelf de strijd op te nemen.
En in de economische verdedigingsstrijd moeten de arbeiders opnieuw leren ontdekken dat de problemen veel dieper geworteld zijn in het systeem en niet de schuld van een of andere verrotte en hebzuchtige bankier (zoals de Occupy-beweging van 2011 ons probeerde te doen geloven), en ook dat alle andere bedreigingen voor het voortbestaan van de mensheid in wezen geworteld zijn in het systeem. Dit proces van politisering heeft dus het eigenlijke vuur van de klassenstrijd nodig, maar de discussies die in verschillende delen van de klasse worden gevoerd, kunnen worden aangedreven en gekatalyseerd door deze open strijd.
Rosa Luxemburg drong in november/december 1918 aan op de onmisbaarheid van veel meer druk vanuit de fabrieken en de economische strijd, zodra de ‘soldatenrevolutie’ de wind uit de zeilen was genomen door het besluit van de bourgeoisie om de oorlog te beëindigen.
Dit is de dynamiek van de klassenstrijd sinds 1905, toen duidelijk werd dat politieke en economische strijd moesten samensmelten in één grote stroom: de massale staking.
En door samen te komen als een klasse door te vechten voor haar economische belangen, kan de arbeidersklasse ook de destructieve invloed blokkeren van allerlei splijtzwammen zoals ‘identiteits’ kwesties (rond ras, seksualiteit, enz.). Omdat ze door haar economische strijd gedwongen wordt de solidariteit van alle andere arbeiders te zoeken om zich tegen de staat te verzetten en sterker te zijn dan de kapitalistische klasse door de uitbreiding en eenwording van de strijd, kan de arbeidersklasse de rol van magneet in de maatschappij spelen en een perspectief bieden aan allen die door het kapitaal onderdrukt worden - niet door zichzelf ‘op te lossen’ in een anonieme massa individuen, maar door als een verenigde kracht op te treden tegen de heersende klasse.
Als we erop aandringen dat de klasse haar economische strijd moet ontwikkelen, dan is dat niet omdat we weglopen voor onze verantwoordelijkheid ten opzichte van de oorlog. Maar het is de enige manier om een effectief antwoord te ontwikkelen. Geloven dat een onmiddellijke oplossing gevonden kan worden door een soort minderheids-‘actie’ is een doodlopende weg en zal uiteindelijk degenen die eraan deelnemen demoraliseren.
Het is onmisbaar om te begrijpen, zoals Pannekoek benadrukte in zijn beroemde boek Wereldrevolutie en communistische taktiek uit 1920, dat de proletarische revolutie de eerste revolutie in de geschiedenis is die volledig afhankelijk is van de collectieve, bewuste en massale actie van de arbeidersklasse. Ze kan op geen andere kracht rekenen dan haar eigen kracht - haar bewustzijn en haar solidariteit, haar vermogen tot eenwording.
Illusies wekken over een gemakkelijke en snelle uitweg is misleidend en demoraliserend. Daarom hebben we het plan van de Internationalistische Communistische Tendens om comités tegen de oorlog op te richten verworpen. Naar onze mening verwarren deze comités de in wezen politieke rol die revolutionaire organisaties moeten spelen tegenover imperialistische oorlogen. We hebben hierover verschillende artikelen geschreven[4].
Kort na het begin van de oorlog in Oekraïne namen we ook een standpunt in over deze kwestie in een artikel over militarisme en ontbinding, waaruit we hier citeren:
"8) In het verleden hebben wij kritiek geuit op de leuze van het ‘revolutionair defaitisme’. Deze leuze werd naar voren gebracht tijdens de Eerste Wereldoorlog, met name door Lenin, en was gebaseerd op een fundamenteel internationalistisch streven: het aan de kaak stellen van de leugens die werden verspreid door de sociaal-chauvinisten die beweerden dat hun land eerst een zege moest behalen voordat de proletariërs van dat land konden deelnemen aan de strijd voor het socialisme. Tegenover deze leugens wezen de internationalisten erop dat het niet de overwinning van een land is die de strijd van de proletariërs van dat land tegen hun bourgeoisie bevordert, maar integendeel de nederlaag ervan (zoals bleek uit de voorbeelden van de Commune van Parijs na de nederlaag toegebracht door Pruisen en van de Revolutie van 1905 na het debacle van Rusland tegen Japan). Vervolgens werd deze leuze van ‘revolutionair defaitisme’ uitgelegd als een wens van het proletariaat van elk land om zijn eigen bourgeoisie verslagen te zien worden waardoor de strijd voor de omverwerping van die bourgeoisie begunstigd werd, hetgeen duidelijk de rug toekeert naar een waarlijk internationalisme.
In feite heeft Lenin (die in 1905 de nederlaag van Rusland tegen Japan had toegejuicht) vooral de leuze ‘de imperialistische oorlog omzetten in een burgeroorlog’ naar voren gebracht, die een concretisering betekende van het amendement dat hij, samen met Rosa Luxemburg en Martov, had ingediend en was aangenomen op het Congres van de Socialistische Internationale in Stuttgart in 1907: ‘Mocht er echter oorlog uitbreken, dan is het onze plicht op te komen voor een spoedige beëindiging daarvan en met alle kracht te proberen de door de oorlog veroorzaakte economische en politieke crisis uit te buiten om het volk op te wekken en daardoor de afschaffing van de kapitalistische klassenheerschappij te bespoedigen’.
De revolutie in Rusland in 1917 was een briljante illustratie van het ordewoord ‘de imperialistische oorlog om te vormen tot een burgeroorlog’: de proletariërs keerden zich tegen hun uitbuiters met de wapens die dezen hen hadden toevertrouwd met het oog hun klassenbroeders uit andere landen af te slachten. Zoals wij hierboven hebben gezien, is het weliswaar niet uitgesloten dat soldaten hun wapens tegen hun officieren kunnen richten (tijdens de oorlog in Vietnam is het voorgekomen dat Amerikaanse soldaten ‘per ongeluk’ hun superieuren doodden), maar dergelijke feiten zouden slechts van zeer beperkte omvang kunnen zijn en geenszins de basis kunnen vormen van een revolutionair offensief. Daarom moeten wij in onze propaganda niet alleen de leuze van het ‘revolutionair defaitisme' niet naar voren brengen, maar ook niet die van de ‘omvorming van de imperialistische oorlog in een burgeroorlog’.
Meer in het algemeen is het de taak van de groepen van de Kommunistische Linkerzijde om de balans op te maken van het standpunt van de revolutionairen ten opzichte van de oorlog in het verleden door te benadrukken wat nog geldig is (de verdediging van de internationalistische beginselen) en wat niet meer geldig is (de ‘tactische’ leuzen). In die zin kan de leuze van de ‘omvorming van de imperialistische oorlog in een burgeroorlog’ van nu af aan geen realistisch perspectief zijn, maar anderzijds is het noodzakelijk de geldigheid te onderstrepen van het amendement dat op het Congres van Stuttgart in 1907 werd aangenomen, en met name van het idee dat de revolutionairen de plicht hebben ‘de door de oorlog veroorzaakte economische en politieke crisis uit te buiten om het volk op te wekken en daardoor de afschaffing van de kapitalistische klassenheerschappij te bespoedigen’. Dit ordewoord is uiteraard niet onmiddellijk te verwezenlijken gezien de huidige zwakte van het proletariaat, maar het blijft een richtlijn voor de kommunistische interventie in de klasse"[5].
Wat dit betekent voor de rol van de revolutionairen, die noodzakelijkerwijs een kleine minderheid vormen, hebben we geprobeerd uit te werken in onze Gezamenlijke Verklaring tegen de oorlog en onze Oproep aan de groepen van de Kommunistische Linkerzijde, die jullie wellicht hebben gezien[6].
We zouden het fijn vinden als jullie ons op de hoogte houden van de discussies in jullie gelederen, en we willen natuurlijk ook graag direct met jullie in discussie gaan. Als jullie materiaal hebben dat jullie ons aanbevelen, stuur het ons dan.
We hopen dat we snel een directe uitwisseling van de grond kunnen krijgen.
Wij wachten op uw antwoord... en nogmaals onze verontschuldiging voor de late reactie.
Communistische groeten
de IKS / 10.12.2023
Geselecteerde teksten
Capitalism leads to the destruction of humanity... Only the world revolution of the proletariat can put an end to it [1], International Review nr. 169.
De werkelijkheid achter de burgerlijke leuzen [3], IKSonline.
War in the Middle East: another step towards barbarism and global chaos [4].
Militarisme en ontbinding (mei 2022) [5], IKSonline.
Report on imperialist tensions [6], International Review nr. 170.
[2] The revolutionary movement and the Second World War: interview with Marc Chirik, 1985 [8]; Between internationalism and the “defence of the nation” [9]. Het eigen artikel van AMI Anarchist antimilitarism and myths about the war in Ukraine [10] is een heel duidelijk antwoord op de argumenten van de ‘anarcho-defencisten’.
[3] Zie ons artikel De strijd ligt voor ons! [11], Internationalisme nr. 379.
[4] Bijvoorbeeld The ICT and the No War But the Class War initiative: an opportunist bluff which weakens the Communist Left, [12] World Revolution 398.
[5] Militarisme en ontbinding (mei 2022) [5], IKSonline.
[6] Gezamenlijke verklaring van de groepen van de Internationale Communistische Linkerzijde over de oorlog in Oekraïne [13], Internationalisme nr. 576.
Call from the communist left: down with the massacres, no support to any imperialist camp! No to pacifist illusions! For proletarian internationalism! [14], ICConline.
De Israëlische regering heeft aangekondigd dat het doel van haar verwoestende bombardementen en invasie van Gaza de vernietiging is van Hamas, en dat het niet de burgers doelwit zijn maar de infrastructuur en commandocentra van Hamas. Maar het ‘zijdelings’ doden van duizenden burgers, mannen, vrouwen en kinderen is zeker de beste manier om meer bekeerlingen te rekruteren voor het zogenaamde ‘Palestijnse Verzet’, ook al kan het zich hergroeperen en een zich andere naam geven, aangevuurd door een groeiend verlangen naar wraak, of dat nu in Gaza is, op de Westelijke Jordaanoever of in Israël zelf.
Een woordvoerder van de Israëlische regering, Avi Dichter, landbouwminister en voormalig lid van Shin Beth (inlichtingendienst) gaf, mogelijk in een onbewaakt ogenblik, een beter inzicht in de werkelijke doelen van de Israëlische aanval: "We zijn nu de Gaza Nakba aan het uitrollen. Vanuit operationeel oogpunt is het niet mogelijk om een oorlog te voeren - zoals de IDF probeert te doen in Gaza - met massa's tussen de tanks en de soldaten"[1].
In de Nakba, of catastrofe van 1948, ontvluchtten meer dan 700.000 Palestijnse vluchtelingen het gebied dat werd aangeduid als Israël, ‘aangespoord’ om te vertrekken door terroristische wreedheden door zionistische milities (het meest bekend is de slachting in Deir Yassin door de Stern bende) en verder aangemoedigd door triomfalistische proclamaties van de binnenvallende Arabische staten, die beloofden dat de vluchtelingen zouden terugkeren na hun op handen zijnde militaire overwinning. De Arabische legers werden verslagen en de vluchtelingen mochten nooit terugkeren; honderdduizenden zijn sindsdien in ellendige omstandigheden in vluchtelingenkampen gebleven. Kortom, de Nakba was de etnische zuivering van Israël, dus de Nakba van Gaza zou de verdrijving betekenen van de overgrote meerderheid van de inwoners, op de vlucht voor dood, vernietiging en een permanente blokkade. Zo’n ‘oplossing’ weerspiegelt de totale afwezigheid van een perspectief op lange termijn van de huidige Israëlische regering, omdat ze alleen maar een voorbode kan zijn van nog meer instabiliteit en oorlogen. Maar de wrede politiek van de regering-Netanyahu weerspiegelt slechts een diepere realiteit: dat de heersende klasse in alle landen, de hoeders van een stervende kapitalistische wereldorde, de mensheid geen perspectief te bieden heeft en steeds meer wordt meegezogen in een irrationele en suïcidale spiraal van vernietiging. De poging van de NAVO om Rusland ‘uit te putten’ in de oorlog in Oekraïne en de wanhopige pogingen van Rusland om de oostelijke uithoeken van dat land te annexeren, zijn het bewijs dat deze spiraal de grootste mogendheden op deze planeet niet spaart.
Honderdduizenden mensen hebben deelgenomen aan demonstraties over de hele wereld om de verwoesting van Gaza aan de kaak te stellen en op te roepen tot een staakt-het-vuren. Ongetwijfeld zijn velen, misschien wel de meesten, gemotiveerd door een oprechte verontwaardiging over dit genadeloze bombardement, dat tot nog toe ongeveer 16.000 slachtoffers heeft geëist en nog veel meer gewonden of daklozen heeft achtergelaten. Maar desondanks is de waarheid dat ze deelnemen aan pro-oorlog demonstraties, waar de leidende slogan, "Palestine will be free, from the river to the sea?" alleen kan worden bereikt door de militaire vernietiging van Israël en de massale slachting en verdrijving van Israëlische Joden - een Nakba in omgekeerde vorm. En op de ruïnes daarvan, een islamitisch Palestina naar het model van Iran[2]? Het willekeurige bloedbad dat op 7 oktober door Hamas werd aangericht, bijna nooit veroordeeld en zelfs openlijk gevierd in deze demonstraties, heeft de werkelijke methoden en doelen van het ‘verzet’ duidelijk gemaakt.
De onmogelijkheid van een ‘vrij Palestina’ weerspiegelt ook een diepere realiteit, die opnieuw het voortschrijdende verval van dit systeem uitdrukt: de onmogelijkheid dat alle zogenaamde ‘nationale bevrijdingsstrijd’ en nationalistische bewegingen meer zijn dan een aanvulling op de bloedige rivaliteit van grote en kleine imperialistische machten om de controle over de planeet.
De mensheid zal pas vrij zijn als de kapitalistische gevangenis van de natiestaat ontmanteld is en ze leeft in een wereldgemeenschap zonder uitbuiting en zonder nationale grenzen.
Er zijn mensen die inderdaad zowel de decimering van Gaza als de wreedheden van Hamas veroordelen. Sommigen zijn betrokken bij de dialoog tussen Israëli's en Palestijnen, ondanks de groeiende muur van haat die door deze oorlog is ontstaan. Ze vestigen hun hoop op een ‘politieke oplossing’ waarbij lokale en wereldmachten om de tafel gaan zitten en tot een werkbare overeenkomst komen, in het bijzonder het idee van vreedzame coëxistentie tussen Israël en een nieuw gevormde Palestijnse staat.
Maar een beroep doen op de goede wil van imperialistische staten heeft nog nooit oorlogen gestopt en evenmin zou een meer ‘liberaal’ Israël of een toekomstige Palestijnse staat kunnen ontsnappen aan de drang naar oorlog en imperialisme, waarvan, zoals Rosa Luxemburg in 1915 uitlegde, "geen natie zich afzijdig kan houden". Zoals we in ons internationale pamflet zeggen:
"De geschiedenis heeft laten zien dat de enige kracht die een einde kan maken aan kapitalistische oorlogen de uitgebuite klasse is, het proletariaat, de directe vijand van de bourgeoisie. Dit was het geval toen de arbeiders van Rusland in oktober 1917 de burgerlijke staat omverwierpen en toen de arbeiders en soldaten van Duitsland in november 1918 in opstand kwamen: deze grote strijdbewegingen van het proletariaat dwongen de regeringen de wapenstilstand te ondertekenen. Dit is wat een einde maakte aan de Eerste Wereldoorlog: de kracht van het revolutionaire proletariaat! Echte en definitieve vrede, overal, kan enkel door de arbeidersklasse gewonnen worden door het kapitalisme op wereldschaal omver te werpen"[3].
Wat hun goede bedoelingen ook zijn, degenen die vallen voor de leuzen van het pacifisme tonen hun illusies in de inherent gewelddadige aard van het huidige uitbuitingssysteem. De weg naar een menselijke wereldgemeenschap loopt via de klassenstrijd in alle landen, en deze strijd is noodzakelijkerwijs verplicht om de middelen te ontwikkelen om zichzelf te verdedigen tegen de aanvallen van een heersende klasse die tot de dood zal vechten om haar privileges te verdedigen. Pacifistische illusies ontwapenen de arbeidersklasse ideologisch en materieel.
Tegenover de kakofonie van waanideeën en valse leuzen die alle kapitalistische oorlogen voortbrengen, blijft het principe van het proletarisch internationalisme, de solidariteit van de uitgebuitenen over de hele wereld, onze enige verdediging, de enige basis om te begrijpen hoe we moeten reageren.
Amos, december 2023
[1] https://www.haaretz.com/israel-news/2023-11-12/ty-article/israeli-security-cabinet-member-calls-north-gaza-evacuation-nakba-2023/0000018b-c2be-dea2-a9bf-d2be7b670000 [21].. Hoewel deze uitspraak waarschijnlijk bedoeld is als kritiek op de officiële politiek, heeft hij de verdienste ‘een geheim te verklappen’ inzake de oorlogsdoelen van de Israëlische regering.
[2] Een andere leuze die vaak op deze demonstraties wordt gebruikt: "2-4-6-8, Israël is een terroristische macht". En dit is inderdaad waar. Maar toon ons een staat in de wereld van het kapitalisme die geen terreur gebruikt, hetzij om thuis afwijkende meningen de kop in te drukken, hetzij om oorlog te voeren. De belangrijkste geldschieter van Hamas, Iran, is hier een goed voorbeeld van: nadat het de demonstraties "Vrouw, Leven Vrijheid" in de straten van zijn steden wreed onderdrukte, heeft het sinds het begin van de laatste oorlog tussen Israël en Palestina 127 mensen geëxecuteerd, van wie velen hadden deelgenomen aan de protesten.https://www.theguardian.com/global-development/2023/dec/02/iran-using-ga... [22]
De bourgeoisie heeft altijd veel moeite gedaan om de geschiedenis van de arbeidersbeweging te vervalsen en degenen die zich daarin hebben onderscheiden af te schilderen als ongevaarlijk of verwerpelijk. De bourgeoisie weet dit net zo goed als wij. Daarom grijpt ze nog steeds alle mogelijke middelen aan om de overdracht van de gevechten van de grote revolutionairen uit het verleden en hun bijdragen aan de arbeidersbeweging te verdraaien of te verbergen, om ze uit het historisch geheugen van het proletariaat te wissen. Een van de fundamentele wapens van onze klasse in haar voortdurende confrontatie met het kapitalisme is haar klassenbewustzijn, dat zich onvermijdelijk voedt met de revolutionaire theorie, de marxistische theorie en de lessen en ervaringen van haar strijd. Vandaag, een eeuw na de dood van Lenin, kunnen we nieuwe ideologische aanvallen verwachten op de grote revolutionair die hij was, op het geheel van zijn bijdragen aan de strijd van het proletariaat: theoretisch, organisatorisch, strategisch...
Waar Marx wordt voorgesteld als een stoutmoedige en enigszins subversieve filosoof, wiens vermeende achterhaalde bijdragen het kapitalisme desondanks in staat stelden zijn ergste tekortkomingen te vermijden, dan kan niet hetzelfde worden gezegd van Lenin. Lenin nam deel aan en speelde een belangrijke rol in de grootste revolutionaire ervaring van het proletariaat; hij nam deel aan een gebeurtenis die de fundamenten van het kapitalisme deden schudden. Hij liet in zijn vele geschriften grote sporen na van deze fundamentele ervaring, die buitengewoon rijk was aan lessen voor de toekomstige strijd van het proletariaat. Maar al lang voor de Oktoberrevolutie had Lenin, zowel politiek als strategisch, een beslissende bijdrage geleverd aan de vormgeving van de organisatie van het proletariaat. Hij heeft een methode in het debat, in de overdenking en in de theoretische constructie toegepast die vandaag de dag essentiële wapens zijn voor de revolutionairen.
De bourgeoisie weet dit ook allemaal. Lenin was geen ‘staatsman’ zoals de bourgeoisie die altijd voortbrengt, maar een revolutionaire militant die zich inzette voor zijn klasse. Dit is wat de bourgeoisie het meest probeert te verbergen, door Lenin voor te stellen als een autoritaire man, die op eigen houtje beslissingen nam, zijn tegenstanders uitschakelde en gebruik maakte van onderdrukking en terreur ten voordele van zijn persoonlijk belangen. Op deze manier kan de heersende klasse een ononderbroken directe lijn trekken, een gelijkheidsteken zetten tussen Lenin en Stalin, die het werk van de eerste zou hebben voltooid door een systeem van terreur op te zetten in de USSR dat het exacte doeleind zou zijn van Lenins persoonlijke ontwerp.
Om tot die conclusie te komen blijft de bourgeoisie, naast een constante stroom schaamteloze leugens, hameren op de fouten van Lenin en isoleert ze die van al het andere, en vooral van het proces van debat en verheldering waarin deze fouten naar voren kwamen en natuurlijk overwonnen konden worden. Ze isoleert ze ook van de internationale context van de nederlaag van de wereldwijde revolutionaire beweging, die de Russische revolutie belette haar werk voort te zetten en haar deed afdrijven naar een bijzondere vorm van staatskapitalisme in de greep van Stalin.
Ultralinks, met de trotskisten voorop, zijn niet de laatsten die hun ideologische misleidingen te gelde maken gebaseerd op de fouten van Lenin, in het bijzonder toen hij zich ernstig vergiste en illusies had in de nationale bevrijdingsstrijd en in het potentieel van het proletariaat in de landen aan de periferie van het kapitalisme (de theorie van de zwakke schakel). Ultralinks heeft deze fouten gebruikt en gebruiken deze nog steeds om hun burgerlijke oorlogspropaganda te ontketenen, om de proletariërs ertoe aan te zetten om als kanonnenvoer op te treden in de imperialistische conflicten door middel van hun nationalistische leuzen en hun steun voor het ene imperialistische kamp tegen het andere, en in totale tegenspraak met het revolutionair en internationalistisch perspectief dat Lenin zo resoluut verdedigde. Hetzelfde geldt voor Lenins foute opvatting over trusts en grote banken, volgens welke de concentratie van kapitaal de overgang naar het communisme zou vergemakkelijken. Ultralinks greep dit aan om de nationalisatie van de banken en de grootindustrie te eisen en zo het staatskapitalisme te promoten als springplank naar het communisme, en zo hun leugenachtig opvatting te rechtvaardigen dat de ‘sovjet’-economie en de wreedheid van de uitbuiting in de USSR geen voorbeeld van kapitalisme was.
Maar Lenin laat zich absoluut niet samenvatten door hem te reduceren tot tot de fouten die hij maakte. Dit betekent niet dat ze genegeerd moeten worden. Ten eerste omdat ze, dankzij kritisch onderzoek, belangrijke lessen opleveren voor de arbeidersbeweging. Maar ook omdat er, tegenover het weerzinwekkende portret dat de bourgeoisie van hem schetst, geen sprake kan zijn van het neerzetten van Lenin als een perfecte, alwetende leider.
Lenin was inderdaad een strijder van de arbeidersklasse wiens vastberadenheid, organisatorisch inzicht, overtuiging en methode respect afdwingen. Zijn invloed op de revolutionaire koers aan het begin van de vorige eeuw is onbetwistbaar. Maar dit alles vindt plaats in een context, een beweging, een strijd, een internationaal debat, zonder welke Lenin niets had kunnen doen, niets had kunnen bijdragen aan de revolutionaire beweging van de arbeidersklasse, net zoals Marx zijn reusachtige werk niet had kunnen doen en uitvoeren in dienst van het proletariaat, noch zijn inzet en militante energie had kunnen geven aan de opbouw van een internationale proletarische organisatie zonder een historische context van politieke opkomst van de arbeidersklasse.
Alleen in zulke omstandigheden kunnen revolutionaire persoonlijkheden zich uiten en het beste van zichzelf is onaf geven. Lenin heeft in bijzondere historische omstandigheden, gedurende zijn korte leven vorm gegeven en een fundamentele bijdrage nagelaten aan het proletariaat als geheel, op organisatorisch, politiek, theoretisch en strategisch vlak.
Verre van een academische intellectueel te zijn, was Lenin bovenal een revolutionaire militant. Het voorbeeld van de Zimmerwald Conferentie [1] is in dit opzicht treffend. Terwijl Lenin altijd een fervent verdediger van het proletarisch internationalisme was geweest en op het voorplan stond in de strijd tegen het bankroet van de Tweede Internationale, die het proletariaat in 1914 de oorlog indreef, bevond hij zich in de voorhoede van de strijd om de internationalistische vlam levend te houden terwijl de kanonnen in Europa bulderden.
Maar de Zimmerwald Conferentie werd niet alleen bijgewoond door overtuigde internationalisten, er waren ook veel verdedigers van pacifistische illusies die Lenin’s plan om de nationalistische waanzin te bestrijden die het proletariaat gevangen hield onder een regen van kogels, verzwakten. Maar Lenin begreep, binnen de Bolsjewistische delegatie, dat het sluiten van belangrijke compromissen met de andere tendensen op de conferentie de enige manier was om het proletariaat op dat moment hoop te geven.
Maar zelfs na de conferentie zou hij blijven vechten om de kwesties die op het spel stonden te verduidelijken door resoluut het pacifisme en de gevaarlijke illusies die het bevorderde, te bekritiseren. Deze standvastigheid, deze vastberadenheid om zijn standpunten te verdedigen en ze tegelijkertijd te versterken door theoretische verdieping en de confrontatie van argumenten, ligt aan de basis van een methode die elke revolutionaire militant vandaag de dag moet inspireren.
Op organisatorisch vlak leverde Lenin een zeer grote militante bijdrage aan de debatten die het Tweede Congres van de Russische Partij in 1903 dooreen schudden [2]. Hij had zijn standpunt al in 1902 uiteengezet in “Wat te doen?” een brochure die gepubliceerd werd als bijdrage aan het debat binnen de partij. Daarin verzette hij zich tegen de economistische visies die zich aan het ontwikkelen waren en pleitte hij daarentegen voor de visie van een revolutionaire partij, d.w.z. een wapen voor het proletariaat in zijn strijd tegen het kapitalisme.
Maar tijdens ditzelfde Tweede Congres voerde hij een beslissende en vastberaden strijd om zijn visie van de revolutionaire partij aanvaard te krijgen binnen de RSDAP: een partij van militanten, gedreven door een strijdgeest, bewust van hun engagement en hun verantwoordelijkheden in de klasse, tegenover een lakse opvatting van de revolutionaire organisatie die gezien werd als een som, een verzameling van ‘sympathisanten’ en occasionele medewerkers, zoals de Mensjewiki dat verdedigden. Deze strijd was ook een moment van verduidelijking over wat een militant in een revolutionaire partij is: geen lid van een groep vrienden die voorrang geven aan persoonlijke loyaliteit, maar een lid van een organisatie waarvan de gemeenschappelijke belangen, als uitdrukking van een verenigde en solidaire klasse, voorrang hebben op al het andere. Deze strijd heeft de arbeidersbeweging in staat gesteld om de overgang van de ‘kringgeest’ naar de ‘partijgeest’ tot stand te brengen.
Deze principes stelden de Bolsjewistische Partij in staat een leidende rol te spelen in de ontwikkeling van de strijd in Rusland tot aan de Oktoberopstand, door zichzelf te organiseren als een voorhoedepartij, die de belangen van de arbeidersklasse verdedigde en elk binnendringen van vreemde ideologieën in haar midden bestreed. We blijven deze principes verdedigen en ons hierop beroepen als de enige manier om de partij van morgen op te bouwen.
In zijn werk “Eén stap voorwaarts, twee stappen terug” komt Lenin terug op die strijd van het Tweede Congres en laat hij op elke bladzijde de methode zien die hij hanteerde om deze kwesties op te helderen: met geduld, vasthoudendheid, argumentatie, overtuiging. En niet, zoals de bourgeoisie ons wil doen geloven: met autoritarisme, bedreigingen, uitsluiting. De indrukwekkende hoeveelheid geschriften die Lenin heeft nagelaten is al voldoende om te begrijpen hoezeer hij het principe van geduldige en vastberaden argumentatie verdedigde en tot leven wist te brengen als het enige middel om revolutionaire ideeën te bevorderen: overtuigen in plaats van opdringen.
Veertien jaar na het congres van 1903, in april 1917, keerde Lenin terug uit ballingschap en paste dezelfde methode toe om zijn partij ertoe aan te zetten de vraagstukken van de periode op te helderen. In slechts een paar regels somden de beroemde Aprilstellingen[3] sterke, duidelijke en overtuigende argumenten op om te voorkomen dat de Bolsjewistische Partij zich op zou sluiten in het verdedigen van de burgerlijke voorlopige regering, en daarentegen aan de strijd voor een tweede revolutionaire fase te beginnen.
Dit was geen tekst die Lenin schreef in opdracht van de partij, die hem overigens ongewijzigd aanvaardde, maar een bijdrage aan een debat dat binnen de partij plaatsvond en waarin Lenin de meerderheid probeerde te overtuigen. In deze tekst definieert Lenin een strategie die gebaseerd op het minderheidskarakter van de partij binnen de massa, wat discussie en geduldige propaganda vereist: "leg geduldig, systematisch en met volharding uit". Dit is wat Lenin in werkelijkheid was, en die de bourgeoisie blijft afschilderen als een ‘alleenheersend en bloeddorstig iemand’...
Lenin was er nooit op uit iets op te dringen, maar altijd te overtuigen. Om dit te doen moest hij gegronde argumenten ontwikkelen en daarvoor moest hij zijn beheersing van de theorie ontwikkelen: niet voor zijn eigen persoonlijke cultuur, maar om deze vervolgens beter te kunnen doorgeven aan de hele partij en de arbeidersklasse als wapen voor de toekomstige gevechten. In zijn eigen woorden vatte hij zijn benadering als volgt samen: "er kan geen revolutionaire beweging zijn zonder revolutionaire theorie". En een bijzonder belangrijk werk laat toe om dat concreet te begrijpen: “Staat en de Revolutie” [4]. In de Aprilstellingen waarschuwde Lenin voor de Staat die was voortgekomen uit de Februariopstand en benadrukte hij de noodzaak om resoluut een revolutionaire dynamiek op te bouwen tegen deze Staat. In september voelde hij dat het onderwerp steeds crucialer werd en begon hij deze brochure te schrijven om een argumentatie te ontwikkelen dat gestoeld was op de verworvenheden van het marxisme over de kwestie van de Staat. Hij heeft het werk nooit afgemaakt, want het werd onderbroken door de Oktoberopstand.
Ook hier wordt Lenin’s methode geïllustreerd. De bourgeoisie schuift graag mannen naar voren die worden voorgesteld als natuurlijke leiders wier autoriteit enkel gebaseerd is op hun ‘genialiteit’ en ‘flair’. Lenin daarentegen dankte zijn overtuigingsvermogen aan een diepe betrokkenheid bij de zaak die hij verdedigde. In plaats van te proberen zijn standpunt op te dringen door gebruik te maken van zijn autoriteit binnen de partij of door gekonkel achter de schermen, verdiepte hij zich in het werk van de arbeidersbeweging over de kwestie van de Staat. Hij verdiepte zich in het onderwerp om beter te kunnen pleiten voor een breuk met het sociaaldemocratische idee om het bestaande staatsapparaat simpelweg over te nemen, en om te benadrukken dat het absoluut noodzakelijk was om ze te vernietigen.
Een revolutionair kan de juiste strategie niet door zijn genialiteit alleen ‘ontdekken’, maar door een diep begrip van wat er op het spel staat in de situatie en het krachtsverhouding tussen de klassen. Dit werd duidelijk geïllustreerd in juli 1917[5]. Terwijl de Bolsjewistische Partij in april het ordewoord ‘alle macht aan de sovjets’ lanceerde om de arbeidersklasse te richten tegen de burgerlijke staat die uit de Februarirevolutie was voortgekomen, begon het proletariaat zich in juli in Petrograd massaal te verzetten tegen de democratische heerschappij. De bourgeoisie deed toen wat ze het beste kan: ze zette een valstrik op voor het proletariaat door te proberen een voortijdige opstand uit te lokken die haar in staat zou hebben gesteld een ongebreidelde repressie te ontketenen, vooral tegen de Bolsjewiki.
Het succes van een dergelijke onderneming zou de revolutionaire dynamiek in Rusland ongetwijfeld op beslissende wijze in gevaar hebben gebracht en de Oktoberrevolutie zou waarschijnlijk niet hebben plaatsgevonden. Op dat moment was de rol van de Bolsjewistische Partij van fundamenteel belang om aan de arbeidersklasse uit te leggen dat het niet het moment was om aan te vallen en dat het proletariaat buiten Petrograd niet klaar was en gedecimeerd zou worden.
Om helderheid te krijgen over de leuzen die op een bepaald moment naar voren gebracht moesten worden, was een diep inzicht nodig in de machtsverhouding tussen de twee bepalende klassen in de maatschappij, maar ook het vertrouwen van het proletariaat op een moment dat deze laatste, in Petrograd, slechts uit was op de omverwerping van de regering. Dit vertrouwen werd niet gewonnen door middel van dwang, bedreigingen of andere ‘democratische’ trucjes, maar door het vermogen om de klasse op een duidelijke, diepgaande en goed geargumenteerde manier te oriënteren. Lenins rol in deze gebeurtenissen was ongetwijfeld cruciaal, maar het waren zijn jaren van onophoudelijke en geduldige strijd, vanaf de oprichting van de moderne partij van het proletariaat in 1903, via Zimmerwald en de Aprilstellingen van 1917 tot de julidagen, die de Bolsjewistische Partij in staat stelden de rol op zich te nemen die haar in elke periode toekwam en zo door het hele proletariaat erkend werd als het ware lichtbaken van de communistische revolutie.
De bourgeoisie zal Lenin altijd kunnen afschilderen als een op macht beluste strateeg, een hooghartige man die geen tegenspraak of erkenning van zijn fouten duldde. Ze zal de geschiedenis van het Russische proletariaat en zijn revolutie altijd in dit licht kunnen herschrijven, maar Lenin’s leven en werk zijn een blijvende ontkenning van deze grove ideologische manoeuvres. Voor alle revolutionairen van vandaag en morgen maken de diepte van zijn overtuiging, de nauwgezetheid van zijn toepassing van de marxistische theorie en methode, het rotsvaste vertrouwen dat hij daaruit putte in het vermogen van zijn klasse om de mensheid naar het communisme te leiden, van Lenin, een eeuw na zijn dood, een oneindig rijk voorbeeld van wat een communistische militant zou moeten zijn.
GD, januari 2024
[1] Zie: Zimmerwald (1915-1917): From war to revolution [28], International Review no. 44.
[2] Het doel van dit artikel is niet om in te gaan op de details van deze strijd. We verwijzen de lezers naar het artikel dat we over dit onderwerp hebben geschreven: 1903-04: The birth of Bolshevism, Deel 1, Deel 2 en Deel 3, International Review no.116, 117 en 118.
[3] Zie:Aprilstellingen van 1917: Wegwijzer voor de proletarische revolutie [29], IKSonline.
[4] Zie: Lenin's State and Revolution: Striking Validation of Marxism, [30] International Review no. 91.
[5] Zie: 80 years since the Russian Revolution: The July Days and the vital role of the Party [31], International Review no. 90.
De aanleiding voor de publicatie van onderstaand artikel is de uitgave en presentatie van een aantal nummers van Bilan, het Theoretische Bulletin van de Linkse Fractie van de PCI (Italiaanse Communistische Partij) in het Spaans. Centraal in het artikel staat het belang van de historische continuïteit tussen de opeenvolgende revolutionaire organisaties van het proletariaat, zoals die onder meer door Bilan werd verzekerd.
Het historisch materialisme is ten diepste gebaseerd op het vaststellen op wel punt kritische continuïteit van de proletarische strijd plaatsvindt en op welk punt het breekt met zijn perspectief. Dat wil zeggen, wat de werkelijke verworvenheden en lessen zijn die in het licht van de klassenstrijd in het politieke programma van het proletariaat moeten worden opgenomen, en op welke historische materiële grondslagen deze zijn gebaseerd en welke daarentegen eerder vormen zijn van aanpassing aan het kapitalisme of verdraaiingen van het marxisme zijn.
De Italiaanse Linkse Fractie van de PCI werd in 1928 in Pantin (Parijs) opgericht door militanten in ballingschap om te strijden tegen de ontaarding van de Communistische Internationale (CI) en haar opportunistische politiek van allianties om de communistische partijen om te vormen tot massapartijen, door de leiding van de PCI [1] aan rechts te geven en links uit te sluiten. Daarom vatte de Fractie zichzelf aanvankelijk op als een fractie van de CI met als doel het corrigeren van de CI en de PCI op basis van de teksten van het Tweede Internationale Congres en de Stellingen van Rome (1922) en de geschriften van Bordiga. Ze riep ook op tot het bijeenroepen van het Zesde Congres van de CI onder leiding van Trotski; dat wil zeggen, in overeenstemming met de politiek van de trotskistische oppositie.
Aan het begin van de jaren 1930 realiseerde de Fractie zich echter dat de CI met de aanname van het ‘socialisme in één land’ dood was en een instrument was geworden van de buitenlandse politiek van de Russische staat; en ook dat de CP's werden geïntegreerd in de burgerlijke staat. Daartegenover verwierp de Fractie ook de politiek van de trotskistische oppositie om een nieuwe internationale te vormen, op basis van een politiek van allianties met de verraderlijke sociaaldemocratische partijen, waarmee uiteindelijk de politiek van de ontaarding van de CI werd gereproduceerd op een moment dat de nederlaag van de revolutionaire golf van 1917 werd bevestigd.
Daarom verscheen vanaf november 1933 het eerste nummer van een nieuwe publicatie, Bilan, die tot taak had om de balans op te maken van het verloop van de nederlaag van de revolutie en de betekenis en taken van een fractie te verduidelijken.
"Onze factie gelooft niet dat ze met de publicatie van dit bulletin definitieve oplossingen kan aandragen voor de verschrikkelijke problemen waarmee de proletariërs van alle landen geconfronteerd worden.
... Het is waar dat onze fractie een lang politiek verleden heeft, een diepe traditie in de Italiaanse en internationale beweging en een reeks fundamentele politieke standpunten. Maar het is niet haar bedoeling om haar politieke precedenten te gebruiken om te eisen dat men zich houdt aan de oplossingen die zij voorstaat voor de huidige situatie. Integendeel, ze nodigt revolutionairen uit om de standpunten, die ze momenteel verdedigt evenals de politieke standpunten in haar basisdocumenten, te onderwerpen aan de toets der gebeurtenissen.
Het is niet een verandering in de historische situatie die het kapitalisme in staat heeft gesteld de storm van de naoorlogse gebeurtenissen te doorstaan: in 1933 werd het kapitalisme op vergelijkbare wijze, en veel meer dan in 1917, als systeem van maatschappelijke organisatie definitief veroordeeld. Wat tussen 1917 en 1933 veranderde was het machtsevenwicht tussen de twee fundamentele klassen, tussen de twee historische krachten die in het huidige tijdperk werkzaam zijn: het kapitalisme en het proletariaat.
.... het proletariaat is misschien niet langer in staat om de triomf van de revolutie te stellen tegenover het uitbreken van een nieuwe imperialistische oorlog. Maar als er al een kans is op een onmiddellijke revolutionaire heropleving, dan ligt die alleen in het begrijpen van nederlagen uit het verleden. Zij die dit essentiële werk van historische analyse tegengaan met het cliché van de onmiddellijke mobilisatie van de arbeiders, scheppen alleen maar verwarring en verhinderen de echte hervatting van de proletarische strijd.
De kaders van de nieuwe partijen van het proletariaat kunnen alleen voortkomen uit een diepgaande kennis van de oorzaken van de nederlagen. En deze kennis mag geen enkel verbod of ostracisme dulden" (Bilan nr. 1, Inleiding).
Bovendien lijdt het geen twijfel dat de strijd van Bilan voor opheldering een bijdrage is aan het huidige revolutionaire programma, vanwege zijn verdediging van het proletarische karakter van de Russische revolutie, van zijn analyse van de fractie en haar betrekkingen met de partij, van zijn veroordeling van het frontisme, of van zijn kritiek op de staat in de overgangsperiode, enz.[2].
Daarom zijn we blij met de publicatie van de standpunten van dit Theoretisch Bulletin in het Spaans, wat het mogelijk maakt de standpunten van de Italiaanse Communistische Linkerzijde te verspreiden.
Bij een aantal belangrijke kwesties is Bilan er echter niet in geslaagd zijn kritiek tot het einde toe door te trekken. Bijvoorbeeld over de aard van de staat in Rusland, die ze bleef beschouwen als een proletarische staat, hoewel ze het lidmaatschap van de Volkenbond en de voorbereidingen op de Tweede Wereldoorlog aan de kaak stelde. Ook over het vakbondsvraagstuk, aangezien ze de vakbonden bleef verdedigen; of zelfs de standpunten van Mitchell [3] over de staat in de overgangsperiode [4] niet overnam. Het was vooral Internationalisme, de publicatie van de Franse Fractie van de Communistische Linkerzijde (FFGC) [5], die veel van de door Bilan naar voren gebrachte beschouwingen afrondde, met name in verschillende artikelen ondertekend door MC (Marc Chirik) [6], die na de oorlog in Venezuela een groep jongeren rond zich zou vormen: Internationalismo, dat dit werk van theoretische uitwerking voortzette en het vooruitzicht aankondigde van belangrijke gevechten in Europa met het oog op de ontwikkeling van de crisis, wat in Mei ‘68 bevestigd werd. MC en enkele andere militanten van Internationalismo emigreerden vervolgens naar Europa en namen deel aan de oprichting van de Internationale Communistische Stroming (IKS).
De presentatie bij deze uitgave van Bilan, die vrij uitputtend was over de geschiedenis van de Italiaanse Fractie, vermeldde de continuïteit van de FFGC en ging van daaruit verder met de vorming van de PCInt in 1943, die juist werd gevormd op basis van de negatie van de hele erfenis van Bilan [7] en de standpunten van de Fractie opeiste toen die nog niet had gebroken met de Komintern, alsmede die van Bordiga, en zich sinds het eind van de jaren 1920 afzijdig had gehouden van de militante inzet; maar noch Internationalismo, noch de IKS werden genoemd.
We moesten in onze tussenkomst dus duidelijk maken dat de IKS aanspraak maakt op de programmatische en organisatorische principes van Bilan, die door de Franse Communistische Linkerzijde (GCF) (Internationalisme) verder zijn ontwikkeld en die de IKS geïntegreerd heeft in haar basisteksten en haar platform, zoals het standpunt over het verval van het kapitalisme, het kapitalistische karakter van de staat van de USSR [8], het vakbondsvraagstuk, dat we hebben samengevat in een brochure: "de vakbonden tegen de arbeidersklasse"; of de staat in de overgangsperiode [9].
Wat de organisatorische principes betreft, om te beginnen is de naam communistische stroming al een toepassing van de standpunten van Bilan, omdat enerzijds nog niet voldaan is aan de historische voorwaarden voor de vorming van de partij [10], noch aan de voorwaarden om een fractie te vormen van de Komintern, waarmee geen organische continuïteit bestaat en die als partij van het proletariaat dood is; en nog minder van de communistische partijen, die als partijen van het kapitaal in de burgerlijke staat zijn geïntegreerd. Het is echter nodig om als fractie te werken rond de principes van de Communistische Linkerzijde en aan polemieken en verheldering met een Proletarisch Politiek Milieu (PPM).
Het ontstaan van de IKS is het resultaat van deze oriëntatie, met de hergroepering van Révolution Internationale (Frankrijk), Internationalisme (VS), World Revolution (GB) en Internacionalismo (Venezuela), later aangevuld met andere afdelingen in België, Italië en Spanje [11]. De IKS heeft de Internationale Conferenties van de Linkscommunistische Groepen [12] aan het eind van de jaren 1970 bevorderd. En onlangs heeft de IKS met het oog op de oorlog in Oekraïne een gemeenschappelijke verklaring van de Linkscommunistische Groepen voorgesteld (zoals we eerder een gemeenschappelijk standpunt aan het PPM voorstelden tegen de oorlog in Joegoslavië, dat echter werd verworpen). In het DNA van het IKS zitten de genen van de FFGC en Bilan, van "politieke verheldering die het toelaat om de huidige, bijzonder complexe situatie te begrijpen" van "het onderwerpen van onze standpunten aan het onderzoek van de feiten zonder verboden of ostracisme" (Bilan nr. 1, op cit).
In de vorming van de IKS was er zelfs een ‘fysieke’ continuïteit, helaas minuscuul, van sommige militanten die deel uitmaakten van Bilan, de Bond van Internationalistische Communisten in België of de FFGC, waaronder Marc Chirik, die lid was van het Uitvoerend Comité[13] van Bilan.
In overeenstemming met hun aard als leden van het politieke apparaat van het kapitaal, hebben de zogenaamde ‘linkse’ fracties, parlementair en buitenparlementair, van de socialisten in de regering tot de buitenparlementaire linkse organisaties (Trotskisten, Maoïsten, enz.), onze politieke standpunten gepresenteerd als doctrines, als producten van dit of dat genie: ‘marxisme-leninisme’, ‘maoïsme’, het gedachtengoed van Fernández, enz. waaruit men moet kiezen zoals in de supermarkt. Dit is een visie van de bourgeoisie, die politieke standpunten beschouwt als intellectuele leerstellingen en die bovendien de standpunten van Marx, Engels en Lenin verminkt, door het pure stalinisme voor te stellen als ‘marxisme-leninisme’, de verpletteraars van de revolutie (Stalin) als revolutionairen (Lenin) en burgerlijke leiders opgegroeid in oorlogen tussen fracties van de bourgeoisie (Mao, Ho Chi Minh) als grote theoretici van het communisme.
Daarom vragen velen ons op de demonstraties: Zijn jullie Leninisten? Zijn jullie Luxemburgisten? En op onze politieke afkomst antwoorden we, zoals op de achterkant van elke publicatie, als volgt:
"De standpunten van de revolutionaire organisaties en hun activiteit zijn het product van de voorbije ervaringen van de arbeidersklasse en van de lering die haar politieke organisaties daar sinds haar ontstaan uit hebben getrokken. De IKS beroept zich daarom op de achtereenvolgende bijdragen van de Bond van Communisten van Marx en Engels (1847-1852), van de drie Internationales (de Internationale Werklieden Vereniging, 1864-1872, de Socialistische Internationale, 1889-1914, de Communistische Internationale, 1919-1928), van de linkerfracties die zich in de jaren 1920-1930 uit de ontaardende Derde Internationale hebben losgemaakt, in het bijzonder de Duitse, Hollandse en Italiaanse Linkerzijde."
Politieke standpunten zijn het product van de historische strijd van het proletariaat en van de overdenking over de doelen en middelen van zijn strijd, de uitdrukking van zijn historische traditie, van zijn revolutionaire politieke programma. Dat is de ‘a-b-c’ van het communisme:
"De theoretische stellingen van de communisten berusten volstrekt niet op ideeën, op de principes, die door een of andere wereldhervormer uitgevonden of ontdekt zijn.
Zij zijn slechts de algemene uitdrukking van feitelijke verhoudingen van een bestaande klassenstrijd, van een onder onze ogen gebeurende historische beweging.." (Communistisch Manifest, II. Proletariërs en Communisten).
Losgemaakt van deze historische, internationale en militante strijd van het proletariaat, kunnen deze standpunten dienen om universitaire theses te maken of kunnen ze zelfs gebruikt worden als oorlogswapen tegen echte communistische organisaties, zoals in het geval van professor Bourrinet [14]. Of om ze te vervalsen, zoals Nuevo Curso/Emancipación/Communia doet, met de standpunten van de Communistische Linkerzijde, waarbij een uit de fantasie ontsproten Spaanse Communistische Linkerzijde tevoorschijn wordt getoverd, die het Trotskisme probeert te laten doorgaan voor de Communistische Linkerzijde [15].
Anderen, zoals de groep Barbaria, zien linkscommunisme als achterhaald en diens standpunten als bibliotheekmateriaal. En we zijn niet de enigen die dit zeggen: de kameraden van Programma Comunista geven ook een redelijk verstandige kritiek op het artikel over Bordiga [16]. Ze hekelen Barbaria’s manipulatie door Bordiga los te koppelen van de strijd van de groepen van de Communistische Linkerzijde in een poging een persoonlijke bijdrage te definiëren die ze zich kan toe-eigenen, om daarop een eigen theorie te bouwen, een eigen visie op problemen die in marxistische termen alleen benaderd kunnen worden vanuit het anonieme en collectieve werk van het partijorgaan"[17] .
De grote opkomst bij de presentatie toont aan dat er belangstelling is voor de geschiedenis van de Communistische Linkerzijde en haar organisaties. Dit bevestigt wat we zeggen, namelijk dat er, zij het mondjesmaat, een ondergrondse rijping van bewustzijn plaatsvindt onder minderheden, vooral onder jongeren die nadenken over de ernst van de situatie en het gebrek aan perspectief dat het kapitalisme biedt.
Deze minderheden wantrouwen vakbonds- en linkse praatjes, die in plaats van antwoorden te geven op hun zorgen, de ideologie en leuzen van de burgerlijke staat reproduceren en kijken daarom naar de standpunten van de Communistische Linkerzijde voor een radicale kritiek op het kapitalisme en een revolutionair perspectief.
Het is dan ook geen toeval dat we vandaag de dag, ondanks de verminderde krachten van de groepen van de Communistische Linkerzijde, getuige zijn van een politiek van omsingeling, middels een ‘cordon sanitaire’, dat probeert te verhinderen dat deze minderheden met linkscommunistische groepen in aanraking komen. Er wordt zelfs geprobeerd ze aan te klagen, door aanvallen te ontketenen die de Communistische Linkerzijde in diskrediet moeten brengen of door ‘neporganisaties’ in haar plaats naar voren te schuiven.
Hoewel de huidige situatie ver verwijderd is van die van 1968, toen we getuige waren van de opkomst van een generatie op zoek naar revolutionaire standpunten, is deze vergelijking toch zinvol om te laten zien hoe er toen een echte gisting was van revolutionaire standpunten, van vertalingen van Luxemburg, Pannekoek, Bordiga werden gepubliceerd, enz. Maar de meerderheid van de jongeren vond niet of verwierp het terrein van de historische continuïteit van de proletarische organisaties, voornamelijk vanwege de organische breuk in de continuïteit van de arbeidersbeweging als gevolg van de contrarevolutie, die werd versterkt door de politiek van generatiekloof die door de staat werd aangemoedigd [18]. Deze militante proletarische krachten kwamen terecht in de linkse groepen en gingen verloren voor de arbeidersklasse. In de huidige, veel neteligere situatie is dit gevaar groot, zo niet groter.
Hic Rhodes / 04.10.2023
[1] Communistische Partij van Italië
[2] Zie ons boek “De Italiaanse Linkerzijde”, zowel in het Engels als in het Frans.
[3] Ook Jehan. Jean Baptiste Mélis.
[4] Die een kritiek waren op het begrip zelf van de proletarische staat, op de identificatie van proletarische macht met de staat.
[5] Voortgekomen uit de minderheid van de Fraction in Frankrijk die zich verzette tegen de opportunistische dynamiek van de vorming van de PCInt (zie het boek over “De Italiaans Linkerzijde”).
[6] Zie: Marc, Part 1: From the Revolution of October 1917 to World War II [33] en Marc, Part 2: From World War II to the present day [34]
[7] En ze negeerde ook van de voortzetters ervan, de Internationale Communistische Linkerzijde, die zichzelf een Internationaal Bureau en een beginselverklaring gaf in 1938; dit IB verdween met de Tweede Wereldoorlog als gevolg van een interne crisis. Maar het werk werd voortgezet (deels door een harde kritiek op de opportunistische standpunten van Vercesi, die mede verantwoordelijk waren voor deze crisis) door de Franse Fractie tijdens de oorlog tot de vorming van Internationalisme - zie: Annexe II : Lettre de la Gauche communiste de France à tous les militants de la Gauche communiste internationale [35] – Nov. 1946 en Polemic with the CWO: The International Communist Left [36] "Het werk ging tijdens de oorlog regelmatig door, met een opmerkelijke systematisering en verdieping van de programmatische standpunten. Vanaf 1941 hield de fractie jaarlijkse conferenties die (onder andere) een veroordeling van Vercesi's revisionistische theorieën over de oorlogseconomie voortbrachten".
[8] Met betrekking tot deze kwesties is de IKS doorgegaan met de ontwikkeling van de analyses van Internationalisme en Internationalismo in het licht van de historische ontwikkelingen; we hebben bijvoorbeeld de Theses on decomposition [37] gepubliceerd die we op ons laatste congres hebben geüpdatet: Update of the Theses on Decomposition (2023) [38]; net zoals we eerder de ineenstorting van het Oostblok analyseerden, uitgaande van het analysekader van het staatskapitalistische karakter van de USSR: Theses on theeconomic and political crisis in the eastern countries [39]
[10] Een centraal argument in de verwerping van Trotski's initiatief om een nieuwe Internationale te vormen in de loop van de nederlaag van de revolutionaire golf was gebaseerd op een politiek van opportunistische allianties met de sociaaldemocratische partijen en die Bilan daarom Internationale 2 en ¾ noemde. Dit was ook aanwezig in de verwerping door de FFGC en de IKS van de ‘vermenigvuldiging’ van Bordigistische ‘partijen’.
[12] De conferenties werden bijeengeroepen door Battaglia Comunista (BC), op basis van "de aanname van het eurocommunisme door de CP's": de IKS moedigde BC aan om de conferenties bijeen te roepen en was betrokken bij het vaststellen van criteria voor deelname, die een klassenterrein vaststelden en ook bij de organisatie en publicatie van teksten.
[13] Uitvoerend Kommitee
[15] Zie: Nuevo Curso et la "Gauche communiste espagnole": Quelles sont les origines de la Gauche communiste ? [43]
[18] In Duitsland werden toen leuzen aangeheven als "de 30-plussers naar de concentratiekampen" .
In een paar maanden tijd heeft het afschuwelijke Israëlische offensief op de Gazastrook tienduizenden levens geëist in een woeste stortvloed van barbaarsheid. Onschuldige burgers, kinderen en ouderen sterven bij duizenden, verpletterd onder de bommen of koelbloedig neergeschoten door de Israëlische soldaten. Aan de gruwel van de kogels moeten we de slachtoffers van honger, dorst, ziekte en trauma toevoegen... De Gazastrook is een massagraf in de open lucht, een immense ruïne die symbool staat voor alles wat het kapitalisme de mensheid nu te bieden heeft. Wat er in Gaza gebeurt is een gedrocht!
Hoe kunnen we niet walgen van het cynisme van Netanyahu en zijn kliek van religieuze fanatici, van het kille nihilisme van de moordenaars van de IDF? Hoe kun je niet meegesleept worden wanneer de geringste uiting van verontwaardiging onmiddellijk wordt bestempeld als ‘antisemitisme’ door laaggekwalificeerde redacteuren en propagandisten uit Tel Aviv? Natuurlijk zijn de beelden van de gruwel en de getuigenissen van de overlevenden bloedstollend. Zelfs onder de Israëlische bevolking, getraumatiseerd door de verachtelijke misdaden van 7 oktober en onderworpen aan de stoomwals van de oorlogszuchtige propaganda, is de verontwaardiging voelbaar. Wereldwijd zijn er steeds meer betogingen ter ondersteuning van de Palestijnen: in Parijs, Londen en vooral in de Verenigde Staten, waar de campussen van universiteiten het toneel zijn van bijzonder grootschalige betogingen.
De verontwaardiging kan niet oprechter zijn, maar revolutionairen hebben de verantwoordelijkheid om het luid en duidelijk te zeggen: deze demonstraties vinden in de verste verte niet plaats op het terrein van de arbeidersklasse. Integendeel, ze zijn een dodelijke valstrik voor het proletariaat!
"Een onmiddellijk staakt-het-vuren", "Vrede in Palestina", "Internationale overeenkomst", "Twee naties in vrede"... Het aantal oproepen tot ‘vrede’ is de afgelopen weken vermenigvuldigd tijdens demonstraties en op platforms. Sommige organisaties aan de linkerkant van het kapitaal (de trotskisten, de stalinisten en alle varianten van ‘radicaal’ links zoals LFI in Frankrijk), hebben alleen het woord ‘vrede’ op hun lippen.
Het is pure misleiding! Arbeiders moeten zich geen illusies maken over welke zogenaamde vrede dan ook, in het Midden-Oosten of elders, of over welke oplossing van de ‘internationale gemeenschap’, de VN, het Internationaal Tribunaal of welk ander hol van kapitalistische struikrovers dan ook. Ondanks alle akkoorden en vredesconferenties, alle beloften en VN-resoluties, duurt het Israëlisch-Palestijnse conflict al meer dan 70 jaar en er komt geen einde aan. Net als alle imperialistische oorlogen is dit conflict de afgelopen jaren alleen maar intenser, gewelddadiger en gruwelijker geworden. Met de recente gruweldaden van Hamas en IDF heeft de barbaarsheid een nog monsterlijker en waanzinniger gezicht gekregen, in een logica van de verschroeide aarde die tot het uiterste gaat en laat zien dat het kapitalisme niets anders kan bieden dan dood en verderf.
Dus op de vraag ‘Kan er vrede zijn in een kapitalistische maatschappij’ is ons categorische antwoord nee! De revolutionairen van het begin van de twintigste eeuw hadden al duidelijk gemaakt dat de imperialistische oorlog sinds 1914 de levenswijze van het kapitalisme in verval is geworden, het onontkoombare resultaat van zijn historische crisis. En omdat de bourgeoisie geen oplossing heeft voor de neerwaartse spiraal van de crisis, moeten we het heel duidelijk zeggen: chaos en vernietiging kunnen zich alleen maar verspreiden en toenemen in Gaza, net als in Kiev en overal elders in de wereld! De oorlog in Gaza dreigt de hele regio te doen ontbranden.
Maar afgezien van de impasse waarin de oproepen tot vrede onder het juk van het kapitalisme verkeren, blijft het pacifisme een gevaarlijke misleiding voor de arbeidersklasse. Niet alleen heeft deze ideologie nooit een oorlog voorkomen, integendeel, ze heeft deze altijd voorbereid. Al in 1914 had de sociaaldemocratie, door de kwestie van de oorlog te benaderen vanuit het pacifisme, haar deelname aan het conflict gerechtvaardigd in naam van de strijd tegen de ‘oorlogszuchtigen’ aan de andere kant en de keuze voor het ‘minste kwaad’. Het was omdat de maatschappij doordrongen was van het idee dat het kapitalisme kon bestaan zonder oorlog, dat de bourgeoisie in staat was om het ‘Duitse militarisme’ voor sommigen, en het ‘Russische imperialisme’ voor anderen, te assimileren in het kamp van degenen die de ‘vrede’ wilden ondermijnen en die ‘bestreden moesten worden’. Sindsdien is het pacifisme, van de Tweede Wereldoorlog, via de talloze conflicten van de Koude Oorlog tot de oorlog in Irak, niets anders dan een opeenvolging van schaamteloze medeplichtigheid met dit of dat imperialisme tegen de ‘oorlogszuchtigen’ om het kapitalistische systeem te zuiveren.
De oorlog in Gaza is geen uitzondering op deze logica. Gebruikmakend van de legitieme afschuw die de slachtingen in Gaza opwekken, roept ‘pacifistisch’ links meteen op om de ene kant tegen de andere te steunen, die van de ‘Palestijnse natie’ die het slachtoffer is van het ‘Israëlische kolonialisme’, door met de hand op het hart te zeggen: ‘Wij verdedigen de rechten van het 'Palestijnse volk', niet Hamas’. Dit is om snel te vergeten dat ‘de rechten van het Palestijnse volk’ niets meer is dan een hypocriete formule ontworpen om te verhullen wat de staat Gaza moet worden genoemd, een slinkse manier om de ene natie tegen de andere te verdedigen. Een ‘bevrijde’ Gazastrook zou niets anders betekenen dan het consolideren van het verfoeilijke regime van Hamas of een andere factie van de Palestijnse bourgeoisie, van al diegenen die nooit hebben geaarzeld om de geringste uiting van woede bloedig neer te slaan, zoals in 2019 toen Hamas, dat als een echt roofdier leeft over de ruggen van de bevolking van Gaza, demonstranten die door ellende werden getergd met ongekende wreedheid neersloeg. De belangen van de proletariërs in Palestina, Israël of een ander land in de wereld zijn op geen enkele manier dezelfde als die van hun bourgeoisie en de terreur van hun staat!
Trotskistische organisaties, vooral aan de universiteiten, doen niet eens meer moeite om met de hypocriete woordenschat van het pacifisme de vuile propaganda van de bourgeoisie te voeden. Ze roepen schaamteloos op tot steun aan het "Hamas-verzet". In naam van de "nationale bevrijdingsstrijd tegen het imperialisme" (frauduleus voorgesteld als een bolsjewistisch standpunt over de nationale kwestie) proberen ze jongeren te mobiliseren op het verrotte terrein van steun voor de Palestijnse bourgeoisie, met hun nauwelijks verhulde hints van antisemitisme, zoals we hoorden op de universiteiten: "Op de Columbia Universiteit in New York werden demonstranten gefilmd die scandeerden: ‘Brand Tel Aviv plat [...] Ja, Hamas, brand Tel Aviv plat [...]. Ja, Hamas, we houden van jullie. We steunen ook jullie raketten’. Een ander riep: ‘We willen geen twee staten, we willen het hele grondgebied’. In dezelfde geest nemen sommige studenten niet langer genoegen met het scanderen van ‘From the river to the sea, Palestine will be free’, ze houden nu borden in het Arabisch omhoog. Het probleem is dat er staat ‘Van de rivier tot aan de zee zal Palestina Arabisch zijn’, wat betekent dat er van de Jordaan tot aan de Middellandse Zee geen Joden zullen zijn.” [1]
Trotskistische organisaties hebben een lange traditie van steun aan een burgerlijk kamp in oorlog (Vietnam, Congo, Irak...), eerst, tijdens de Koude Oorlog [2], in dienst van de belangen van het Oostblok, daarna ten gunste van elke uiting van anti-Amerikanisme.
Het Israëlisch-Palestijnse conflict blijft echter een leitmotiv van de selectieve verontwaardiging van het trotskisme. Gisteren was de ‘Palestijnse zaak’ een voorwendsel om de belangen van de USSR in de regio tegenover de Verenigde Staten te steunen. Vandaag misbruiken deze organisaties de oorlog in Gaza om Iran, Hezbollah en de Houthi-‘rebellen’ te steunen tegen hetzelfde ‘Amerikaanse imperialisme’ en zijn Israëlische bondgenoot. Het beweerde internationalisme van het trotskisme is de Internationale van de schurken!
In tegenstelling tot alle leugens van de linkse partijen van het kapitaal, zijn oorlogen altijd confrontaties tussen rivaliserende naties, tussen rivaliserende bourgeoisie. Altijd! Oorlogen worden nooit gevoerd ten voordele van de uitgebuitenen! Integendeel, zij zijn de eerste slachtoffers.
Overal moeten arbeiders weigeren partij te kiezen voor het ene burgerlijke kamp tegen het andere. De solidariteit van arbeiders is niet met Palestina of Israël, Oekraïne of Rusland, of welk ander land dan ook! Hun solidariteit is gereserveerd voor hun klassenbroeders in Israël en Palestina, in Oekraïne en Rusland, voor de uitgebuitenen van de hele wereld! De geschiedenis heeft laten zien dat de internationale proletarische revolutie het enige echte antwoord is op de oorlogen die het kapitalisme ontketent. In 1918 werd de bourgeoisie, dankzij een enorme revolutionaire opstand in heel Europa, die een jaar eerder in Rusland was begonnen, gedwongen om een van de grootste slachtpartijen in de geschiedenis te stoppen.
Natuurlijk zijn we vandaag de dag nog ver verwijderd van dat vooruitzicht. Voor de arbeidersklasse is het moeilijk om zich concrete solidariteit voor te stellen, laat staan direct verzet tegen de oorlog en zijn verschrikkingen. Maar door de ongekende reeks arbeidersgevechten, die de afgelopen twee jaar in veel landen hebben plaatsgevonden, in Groot-Brittannië, Frankrijk, de Verenigde Staten en zelfs recenter in Duitsland, laat het proletariaat zien dat het niet bereid is om elk offer te accepteren. Het is perfect in staat om massaal, ook al is dit niet rechtstreeks, te strijden tegen oorlog en militarisme, tegen de brute aanvallen die de bourgeoisie eist om haar dodenarsenaal te voeden, tegen de gevolgen van oorlog voor onze levensomstandigheden, tegen inflatie en bezuinigingen. Deze strijd is de smeltkroes waarin de arbeidersklasse weer volledig kan aansluiten bij haar vroegere ervaringen en haar strijdmethoden, haar identiteit kan herontdekken en haar internationale solidariteit kan ontwikkelen. Ze zal dan in staat zijn om haar strijd te politiseren en een koers uit te zetten door het enige mogelijke perspectief en de enige uitweg te bieden: de omverwerping van het kapitalisme door middel van een kommunistische revolutie.
EG, 30 april 2024
[1] Most Jews and Palestinians want peace. Extremists, narcissists and other “allies” only block the way [51], The Guardian (26 April 2024).
[2] In de overtuiging dat hun respectievelijke naties (Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Italië...) er alle belang bij hadden om zich aan te sluiten bij het blok dat geleid werd door het zogenaamde ‘gedegenereerde arbeidersstaat’...
We publiceren hier een briefwisseling met T., een contact in Duitsland die zich richt op de mobilisaties ter ondersteuning van ‘Vrijheid voor Palestina’.
Kameraden,
hier is een bijdrage van mij aan de discussie:
Een punt van kritiek dat ik heb is dat de IKS andere politieke standpunten, die niet overeenkomen met het begrip van de IKS van internationalisme, afschildert als anti-internationalistisch. Lenin had een ander standpunt over de antikoloniale/anti-imperialistische strijd dan Rosa Luxemburg - maar was hij geen internationalist? Een korte zoektocht naar het onderwerp onthult dat Lenin de antikoloniale strijd duidelijk politiek steunde. Centraal daarbij staat het ‘recht der naties op zelfbeschikking. Hij schreef: "De socialisten moeten niet alleen de onvoorwaardelijke onbezwaarde en onmiddellijke bevrijding der koloniën eisen — en politiek uitgedrukt betekent deze eis niets anders dan juist het erkennen van het zelfbeschikkingsrecht — maar zij moeten ook op de meest besliste wijze de meest revolutionaire elementen in de burgerlijk-democratische nationale bevrijdingsbewegingen in deze landen en hun opstand ondersteunen, en als het geval zich voordoet: ook hun revolutionaire oorlog tegen de hen onderdrukkende imperialistische mogendheden."[1]
Hij beschuldigt ook de socialisten, die niet opkomen voor het recht op zelfbeschikking, ervan lakeien te zijn van de imperialistische bourgeoisie. Over deze socialisten schrijft hij: "[...] dat zulke socialisten handelen als chauvinisten, als lakeien van de imperialistische monarchieën en de imperialistische burgerij, die zich met bloed en slijk hebben besmeurd."[2]
En Lenin brengt ook nog iets belangrijks naar voren: “Als tegenwicht tot deze kleinburgerlijke opportunistische utopie moet het programma van de sociaaldemocratie de onder het imperialisme fundamentele wezenlijke en onvermijdelijke indeling der naties in onderdrukte en onderdrukkende op de voorgrond stellen.."[3]
Zelfs als imperialisme een wereldsysteem is en ik er ook van overtuigd ben dat er geen ‘progressieve’ nationale strijd kan zijn, rijst toch de volgende vraag: Is het nationalisme van de Israëlische staat HETZELFDE als het nationalisme van de Palestijnen? Bestaat er in de visie van de IKS geen verschil tussen de onderdrukkende kant en de onderdrukte kant? Dus om het heel duidelijk in een notendop te zeggen: Ik zie dat de nationalistisch-religieuze politiek van delen van de Palestijnse bevolking geen emancipatorisch, socialistisch perspectief biedt (maar eerder onderdrukt). In dit opzicht is het bekritiseren ervan ook essentieel. MAAR: Waar leidt een politiek toe die geen onderscheid maakt tussen onderdrukker en onderdrukte? Dit aspect van onderdrukking ontbreekt in de analyse van IKS. In feite bestaat onderdrukking op het vlak van nationaliteit - zoals Lenin zegt, en is dit een essentieel element van imperialisme! Dit aspect wordt niet behandeld door de IKS, het wordt niet uitgelegd, maar eerder genegeerd.
Als er vanuit het standpunt van de IKS geen verschil is, zou dat op zijn minst verklaren waarom de moorddadige acties van de Israëlische staat niet centraal staan in de agitatie. Het zou ook verklaren waarom de kritiek op de Duitse staat en het imperialistische Westen, met Israël als bondgenoot, zo timide is.
Ik kom niet tot een sluitende oplossing van het probleem. Ik ben het ook niet helemaal eens met Lenin’s standpunt, maar ik denk wel dat hij belangrijke aspecten aan de orde stelt.
Het standpunt van de IKS lijkt een sjabloon te zijn, aangezien precies dezelfde argumenten worden gebruikt voor zowel de oorlog in Oekraïne als de oorlog in Palestina. Beide gevallen hebben overeenkomsten - die de IKS benadrukt ( analyse van het historisch Verval, een voorbeeld van het stadium van ontbinding) - maar op belangrijke punten ook verschillen. Bijvoorbeeld: Oekraïne is een staat die zwaar bewapend wordt door de NAVO. Palestina is geen staat. Het is een bezet gebied dat een ‘autonome autoriteit’ kreeg van de bezettingsmacht. Er zijn nog veel meer verschillen, dit was maar één voorbeeld.
Verder: De vraag rijst hoe de aanval van de militante groepen en het bloedige bloedbad op 7 oktober überhaupt tot stand zijn gekomen. Sommige (of veel?) mensen in Israël vragen zich af: Waar was de Mossad en waar was het leger? Hebben ze niet genadeloos gefaald? Hoe kon dit gebeuren? De IKS neemt gewoon de officiële ‘feiten’ en de officiële uitleg over van wat er is gebeurd – zoals die ons worden voorgeschoteld door belanghebbende partijen.
Hier kan ik zelfs verwijzen naar een ouder IKS-artikel waarin staat: "Maar al te vaak, wanneer de IKS het machiavellisme van de bourgeoisie blootlegt, beschuldigen onze critici ons ervan af te glijden naar een samenzweerderige kijk op de geschiedenis. Hun onbegrip in deze context is echter niet alleen een miskenning van onze analyse, maar erger nog: ze vallen ten prooi aan de ideologische prietpraat van bourgeois apologeten in de media en de academische wereld, wiens taak het is om degenen die proberen de patronen en processen binnen het politieke, economische en sociale leven van de bourgeoisie te identificeren, af te doen als irrationele samenzweringstheoretici. Toch is het helemaal niet controversieel om te beweren dat ‘leugens, terreur, dwang, dubbelspel, corruptie, complotten en politieke moorden’ door de hele geschiedenis heen deel hebben uitgemaakt van het arsenaal van uitbuitende heersende klassen, of dat nu in de oudheid, het feodalisme of het moderne kapitalisme was"[4].
In ieder geval zien jullie het mogelijke machiavellisme niet in verband met 7 oktober! Er zijn al documenten opgedoken die grote vragen oproepen, zie: "Documents reveal Israeli conspiracy to promote 7 October attack"[5].
In een Engelse publicatie van de IKS staat een belangrijke idee die het belang van de kwestie illustreert: "Maar er is nog iets ernstigers: deze doos van Pandora zal nooit meer dichtgaan. Net als in Irak, Afghanistan, Syrië en Libië zal er geen weg terug zijn, geen "terugkeer naar vrede "[6].
Dit is naar mijn mening helemaal waar. Het probleem dat ik wilde voorleggen is in hoeverre afkeer van het lelijke gezicht van het Westerse imperialisme leidt tot collectief verzet. Een verzet dat in opstand kan komen tegen de imperialistische logica van oorlog. Wie de concrete manifestatie van het Westerse imperialisme - zoals we momenteel zien in de lukrake moord op meer dan 10.000 mensen in de Gazastrook - niet als uitgangspunt neemt, die schiet tekort in zijn tactische aanpak.
Er zijn bijvoorbeeld al proletarische acties geweest, zoals de weigering van havenarbeiders om wapens en munitie in te laden voor gebruik in de Gaza-oorlog. Helaas wordt dit niet vermeld in de IKS-pers. - Toch zou dit een concrete, kleine stap in de richting van proletarisch internationalisme kunnen zijn.
De volgende beoordeling is niet correct in zijn generaliserende verklaring en doet denken aan de aankondigingen uit Duitse imperialistische regeringskringen: " Maar desondanks is de waarheid dat ze deelnemen aan pro-oorlog demonstraties, waar de leidende slogan, "Palestine will be free, from the river to the sea?" alleen kan worden bereikt door de militaire vernietiging van Israël en de massale slachting en verdrijving van Israëlische Joden - een Nakba in omgekeerde vorm.." (IKSonline artikel)[7]
"de waarheid [is] dat ze deelnemen aan pro-oorlog demonstraties"? Er zijn zeker veel deelnemers die zich niet bewust zijn van het probleem van de nationalistisch-religieuze toespitsing, en er zijn ook openlijk reactionaire krachten. Maar het is onjuist om de demonstraties een fundamenteel pro-oorlog karakter toe te schrijven. En, zoals hierboven al is gezegd, zeer verenigbaar met de officiële verklaringen van het Duitse en Europese imperialisme. Want wat deze nu niet nodig hebben is verzet tegen de slachting in Gaza. Daarom worden critici massaal aangevallen en demonstraties verboden. En de IKS vindt dat dit ‘pro-oorlog demonstraties’ zijn?
De multi-ethische arbeidersklasse in Europa en de VS verheft haar stem tegen de oorlog - miljoenen keren! - en de IKS is van mening dat zij deelnemen aan "pro-oorlog demonstraties"?
We begroeten de bijdrage van de kameraad. Hij heeft een echte inspanning gedaan om zijn standpunt ten aanzien van de oorlog in het Midden-Oosten uit te leggen, voornamelijk gebaseerd op de standpunten die Lenin tijdens de Eerste Wereldoorlog heeft ontwikkeld. Met zijn kritiek draagt hij bij aan de opheldering van de aard van de Gaza-oorlog, die al ernstige problemen heeft opgeleverd voor sommige politieke groepen in hun verdediging van het perspectief van de wereldarbeidersklasse. Voor ons is dit een reden te meer om zorgvuldig op deze bijdrage te reageren.
Maar we willen beginnen met een methodologische vraag. Aangezien de kameraad geen waardering uitspreekt voor het analytische kader dat het IKS heeft gebruikt om zijn standpunt ten aanzien van deze oorlog te ontwikkelen, weten we niet of zijn kritiek alleen betrekking heeft op specifieke punten in de analyse of op de hele politieke benadering van het IKS. Het is bijvoorbeeld niet helemaal duidelijk of de kameraad het 100 procent eens is met het internationalisme dat door de IKS wordt verdedigd, of alleen onder bepaalde voorwaarden.
In ieder geval lijkt het erop dat de kameraad het eens is met het IKS dat "deze doos van Pandora nooit meer dicht zal gaan. Net als in Irak, Afghanistan, Syrië en Libië zal er geen weg terug zijn, geen ‘terugkeer naar vrede’." Dit is een belangrijk punt omdat we hieruit afleiden dat de kameraad het met ons eens is over het concept van de irrationaliteit van deze oorlog, waarin er geen winnaars zullen zijn, maar alleen vernietiging en verdere chaos. Maar dit standpunt is niet zonder gevolgen, want zo'n standpunt maakt het nutteloos om een van beide kampen in deze oorlog te steunen. Vooral wanneer de kameraad ook nog bevestigt dat, in het tijdperk van het imperialisme, ‘progressieve’ nationale strijd niet langer mogelijk is[8].
Daarom zijn we des te meer verbaasd dat de kameraad de theorie van de onderdrukkende en onderdrukte naties ter sprake brengt, door de woorden van Lenin te volgen, dat "onder het imperialisme de verdeling van naties in onderdrukkers en onderdrukten een fundamenteel, zeer belangrijk en onvermijdelijk feit is"[9]. En ter ondersteuning van dit standpunt voegt hij er ook aan toe dat "Palestina geen staat is".
Het is niet precies duidelijk wat de kameraad hier zegt, maar hij lijkt te zeggen dat de Palestijnse natie niet gelijk is aan de Israëlische natie, dat de Palestijnen eigenlijk een onderdrukte nationale minderheid zijn binnen de Israëlische staat, een idee dat we kunnen aanvaarden. Dit is een situatie die vergelijkbaar is met de onderdrukte naties in het tsaristische Rusland van voor 1917. En het was Lenin die daarom het "recht der naties op zelfbeschikking" verdedigde. Maar dit tactische standpunt, bedoeld om de voorwaarden voor de wereldrevolutie te bevorderen, pakte catastrofaal uit toen het na de Oktoberrevolutie in praktijk werd gebracht. In 1918 bekritiseerde Rosa Luxemburg deze ‘tactiek’ terecht, bijvoorbeeld in haar brochure De Russische Revolutie.
In deze brochure toonde Rosa Luxemburg aan, op basis van de empirische feiten, dat toen naties na oktober 1917 ‘zelfbeschikking’ kregen, ze onmiddellijk reactionaire formaties werden, en zich niet alleen tegen elkaar keerden maar ook tegen de revolutie[10].
Dit gebeurde vanwege het feit dat het kapitalisme zijn periode van verval was ingegaan, een wereld die volledig verdeeld was, in een staat van historische crisis en onomkeerbaar verval. De toegenomen concurrentie tussen de grootmachten, om een deel van de wereldmarkt te bemachtigen, leidde tot militaire spanningen, met als hoogtepunt de Eerste Wereldoorlog. Na de Eerste Wereldoorlog, en met het falen van de economische ‘remedies’ voor de crisis van het kapitalisme, bleef er voor de bourgeoisie maar één manier over om de impasse te doorbreken: zich halsoverkop storten op militarisme en oorlog. Maar zelfs de kleinere naties konden niet ontsnappen aan deze logica. Als ze wilden overleven, moesten ze de vlucht in het militarisme accepteren en zich schikken naar de wereldwijde eisen van de grote imperialistische mogendheden.
Elk nationale bourgeoisie moet zich onderwerpen aan de logica van de permanente oorlog van het kapitaal, aan haar manier van leven en aan de keten van imperialistische conflicten die hieruit voortvloeit. Nationale bevrijding is gelijk geworden aan imperialistische oorlog en de ideologie van ‘nationale bevrijding’ in het verval van het kapitalisme is reactionair.
Het onderscheid van Lenin tussen onderdrukende en onderdrukte naties is niet verkeerd, maar het raakt niet aan de wortels van de kapitalistische productiewijze. Onderdrukking en onderdrukten zijn kenmerken van de bovenbouw die geen directe relatie hebben met de basis en een afschaffing van een bepaalde vorm van onderdrukking heeft geen fundamentele invloed op de materiële omstandigheden van de kapitalistische maatschappij. De strijd van de onderdrukten of zelfs de afschaffing van de onderdrukking van Palestijnen, zwarten of vrouwen - als dit al mogelijk zou zijn binnen het kapitalisme - schaft dit systeem zelf niet af. Integendeel, zoals het geval is met de Palestijnen, kunnen we zelfs verwachten dat hun ‘bevrijding’ van het onderdrukkende Israëlische regime, als het al ooit zou lukken, zeer zeker zou leiden tot een onderdrukkend regime zoals de andere islamitische staten in de regio en dus niet tot de ondermijning van het kapitalisme - om nog maar te zwijgen van de afschaffing ervan.
Lenin’s standpunt dat "de verdeling van naties in onderdrukker en onderdrukte (...) de essentie vormt van het imperialisme" [11] zet de deur wijd open voor de opvatting dat alle klassen in de onderdrukte, niet-imperialistische naties een gemeenschappelijk belang hebben in de strijd tegen de onderdrukkende natie. Met andere woorden: het onderscheid tussen ‘agressors en belaagden’, tussen ‘onderdrukker en onderdrukte naties’ is niet alleen ongeldig, maar vormt het ideologische kader dat ontworpen is om de uitgebuite klasse mee te slepen in oorlogen ter verdediging van belangen die niet de hare zijn. Daarom wordt het op grote schaal gebruikt door extreem links van het kapitaal om arbeiders op te roepen de strijd van onderdrukte nationale bevolkingen te steunen in het kader van een imperialistische oorlog. Afzonderlijke klassenbelangen worden verborgen en vervangen door ‘belangen van het volk’ en de algemene belangen van de onderdrukte natie[12].
In zijn theorie ging Lenin niet alleen uit van kenmerken van de bovenbouw, hij verdeelde de landen in de wereld ook in drie hoofdtypen en voor elk van deze drie typen ontwikkelde hij een verschillende politiek[13]. Maar de arbeidersklasse is één internationale klasse en elke politiek die probeert de beste tactiek voor elk deel vast te stellen is in tegenspraak met het principe dat de proletarische revolutie op wereldvlak moet plaatsvinden en niet volgens specifieke omstandigheden in dit of dat deel van de wereld. In die zin heeft Rosa Luxemburg gelijk dat "iedere socialistische politiek, die afziet van dit bepalende historische milieu, die zich midden in de maalstroom van de wereld slechts door de geïsoleerde gezichtspunten van een land wil laten leiden, is van tevoren op zand gebouwd"[14].
In tegenstelling tot de kameraad zijn wij ervan overtuigd dat Gaza niet alleen een nationale entiteit is, maar dat het regime in Gaza ook verschillende functies bezit van een burgerlijke staat: het int belastingen en heeft een leger, een juridisch apparaat, detentiefaciliteiten, inlichtingen- en politiepersoneel, enz. Het is het de facto bestuur van Hamas dat deze staatsfuncties uitoefent en dat sinds 2005, onder leiding van een sterk gecentraliseerd commandocentrum, in staat is geweest om duizenden raketten op Israëlisch grondgebied af te vuren. Er is maar één conclusie mogelijk: de oorlog in Gaza is een oorlog tussen twee imperialistische staten.
Daarom zijn we het niet eens met de kameraad wanneer hij de conclusie trekt dat revolutionairen als uitgangspunt voor hun tactische positie moeten nemen de "afkeer van het lelijke gezicht van het Westerse imperialisme (...) zoals we dat momenteel zien in de lukrake moord op meer dan 10.000 mensen [en meer] in de Gazastrook". In lijn met de standpunten die verdedigd worden door de traditie van de Kommunistische Linkerzijde, kiest de IKS niet voor een van de imperialistische kampen, noch om tactische redenen, noch vanwege de bloedbaden en wreedheden die veroorzaakt worden door een van de imperialistische kampen. Maar de kameraad lijkt een andere opvatting te hebben die, als een concrete uitdrukking van zijn theoretische benadering, duidelijk naar voren komt in de kritiek op het standpunt van de IKS over de pro-Palestijnse demonstraties.
In zijn kritiek trekt de kameraad de conclusie dat deze demonstraties, in tegenstelling tot het standpunt dat in het artikel “De werkelijkheid achter de burgerlijke slogans” wordt verdedigd, geen pro-oorlogsdemonstratie waren. Volgens de kameraad waren het pro-Palestina demonstraties, gesteund door arbeiders, en was dit de reden waarom de kritiek van de demonstranten op de politiek van de westerse bourgeoisie werd aangevallen door de mainstream media. Door niet de juiste tactische houding aan te nemen, zou de IKS zich zogenaamd aansluiten bij het koor van de anti-Palestijnse campagne. Maar het artikel zegt terecht dat de leuze “Palestine will be free, from the river to the sea” alleen maar de etnische zuivering van de Joodse bevolking in het gebied tussen de Jordaan en de Middellandse Zee kan betekenen, "een Nakba in omgekeerde richting". En dit heeft niets te maken met een anti-Palestijns of pro-Israëlisch standpunt, maar met een standpunt dat de situatie in het Midden-Oosten benadert en analyseert vanuit het perspectief van het proletariaat, de enige klasse die in staat is de kapitalistische verhoudingen te overstijgen en dus niet bepaald wordt door de antagonistische belangen van imperialistische staten.
Tot slot moeten we zeggen dat oorlog niet het gevolg is van een bepaalde specifieke politiek, die ‘min of meer nationalistisch’, ‘min of meer agressief’, enzovoort is, maar het product van het kapitalistische systeem als geheel, voortvloeiend uit zijn aard en de historische tendensen van het verval, waaraan geen enkel deel van de heersende klasse kan ontsnappen. In die zin is er inderdaad geen verschil tussen het nationalisme van Israël en het nationalisme van Palestina: beide ideologieën zijn een dekmantel voor de drang naar oorlog en voor de onderdrukking van de arbeidersklasse door de burgerlijke staat.
Dennis, Februari 2024
[1] W.I. Lenin, De socialistische revolutie en het recht der naties op zelfbeschikking [52], VI. Drie typen van landen ten opzichte van het zelfbeschikkingsrecht der naties [2] Idem [3] Idem [4] Pearl Harbor, the Twin Towers and the Machiavellianism of the bourgeoisie (part 1) [53] [5] WSWS, Documents expose Israeli conspiracy to facilitate October 7 attack [54] [6] Arbeiders hebben geen vaderland! [55] [7] De werkelijkheid achter de burgerlijke leuzen [3] [8] Om eventuele misverstanden te voorkomen: voor de IKS leidden ‘progressieve’ nationale strijd in de negentiende eeuw tot de vorming van een hogere eenheid van de bourgeoisie binnen bepaalde gebieden, de centralisatie van de nationale economie en de integratie van meer arbeidskracht. [9] W.I. Lenin, De socialistische revolutie en het recht der naties op zelfbeschikking [52], III. De betekenins van het zelfbeschikkingsrecht en zijn verhouding tot de federatie. [10] Rosa Luxemburg (1918): De Russische Revolutie [11 W. I. Lenin [56], Das revolutionäre Proletariat und das Selbstbestimmungsrecht der Nationen [57]. [12] Voorbeelden van het standpunt van extreem links van het kapitaal: "We staan pal achter de onderdrukte Palestijnse massa's" (Internationale Marxistische Tendens); we betuigen "unanieme solidariteit met het onderdrukte Palestijnse volk" (Socialistische GelijkheidsPartij - WSWS); laten we onze "solidariteit tonen met het gekoloniseerde en onderdrukte Palestijnse volk" (Communist Party of Great Britain). [13] W.I. Lenin, De socialistische revolutie en het recht der naties op zelfbeschikking [52], VI. Drie typen van landen ten opzichte van het zelfbeschikkingsrecht der naties [14] Rosa Luxemburg, De crisis der sociaaldemocratie Hoofdstuk VII [58]Links
[1] https://en.internationalism.org/content/17284/capitalism-leads-destruction-humanity-only-world-revolution-proletariat-can-put-end-it
[2] https://nl.internationalism.org/content/1714/slachtpartijen-en-oorlogen-israel-gaza-oekraine-azerbeidzjan-het-kapitalisme-zaait-dood
[3] https://nl.internationalism.org/content/1720/de-werkelijkheid-achter-de-burgerlijke-leuzen
[4] https://en.internationalism.org/content/17422/war-middle-east-another-step-towards-barbarism-and-global-chaos
[5] https://nl.internationalism.org/content/1621/militarisme-en-ontbinding-mei-2022
[6] https://en.internationalism.org/content/17357/report-imperialist-tensions
[7] https://antimilitarismus.noblogs.org/english/
[8] https://antimilitarismus.noblogs.org/post/2023/08/29/the-revolutionary-movement-and-the-second-world-war-interview-with-marc-chirik-1985/
[9] https://en.internationalism.org/content/17185/between-internationalism-and-defence-nation
[10] https://antimilitarismus.noblogs.org/post/2022/09/13/anarchist-antimilitarism-and-myths-about-the-war-in-ukraine/
[11] https://nl.internationalism.org/content/1704/de-strijd-ligt-voor-ons
[12] https://en.internationalism.org/content/17396/ict-and-no-war-class-war-initiative-opportunist-bluff-which-weakens-communist-left
[13] https://nl.internationalism.org/content/1599/gezamenlijke-verklaring-van-de-groepen-van-de-internationale-kommunistische-linkerzijde
[14] https://en.internationalism.org/content/17416/call-communist-left-down-massacres-no-support-any-imperialist-camp-no-pacifist
[15] https://nl.internationalism.org/tag/historische-gebeurtenissen/oorlog-oekraine
[16] https://nl.internationalism.org/tag/historische-gebeurtenissen/oorlog-het-midden-oosten
[17] https://nl.internationalism.org/tag/historische-gebeurtenissen/oorlog-israel-palestina
[18] https://nl.internationalism.org/tag/11/152/correspondentie-met-andere-groepen
[19] https://nl.internationalism.org/tag/recent-en-lopend/antimilitarisme
[20] https://nl.internationalism.org/tag/recent-en-lopend/anti-militarist-initiative
[21] https://www.haaretz.com/israel-news/2023-11-12/ty-article/israeli-security-cabinet-member-calls-north-gaza-evacuation-nakba-2023/0000018b-c2be-dea2-a9bf-d2be7b670000
[22] https://www.theguardian.com/global-development/2023/dec/02/iran-using-gaza-conflict-as-cover-to-step-up-executions-of-protesters
[23] https://nl.internationalism.org/tag/historische-gebeurtenissen/oorlog-palestina-israel
[24] https://nl.internationalism.org/tag/recent-en-lopend/palestiijns-israelische-oorlog
[25] https://nl.internationalism.org/tag/recent-en-lopend/oorlog-het-midden-oosten
[26] https://nl.internationalism.org/tag/recent-en-lopend/israel
[27] https://nl.internationalism.org/tag/recent-en-lopend/palestina
[28] https://en.internationalism.org/content/3154/zimmerwald-1915-1917-war-revolution
[29] https://nl.internationalism.org/iksonline/201708/1388/aprilstellingen-van-1917-wegwijzer-voor-de-proletarische-revolutie
[30] https://en.internationalism.org/internationalreview/199712/5385/lenins-state-and-revolution-striking-validation-marxism
[31] https://en.internationalism.org/ir/090/october-1917-80-years-on
[32] https://nl.internationalism.org/tag/17/329/lenin
[33] https://en.internationalism.org/ir/065/marc-01
[34] https://en.internationalism.org/ir/066/marc-02
[35] https://fr.internationalism.org/gcf/annexe2
[36] https://en.internationalism.org/ir/084_cwo.html
[37] https://en.internationalism.org/ir/107_decomposition
[38] https://en.internationalism.org/content/17377/update-theses-decomposition-2023
[39] https://en.internationalism.org/ir/60/collapse_eastern_bloc
[40] https://en.internationalism.org/content/2733/resolution-state-transition-period
[41] https://en.internationalism.org/content/2939/report-international-conference
[42] https://en.internationalism.org/icconline/201502/12079/doctor-bourrinet-fraud-and-self-proclaimed-historian
[43] https://fr.internationalism.org/content/9961/nuevo-curso-et-gauche-communiste-espagnole-quelles-sont-origines-gauche-communiste
[44] https://www.pcint.org/05_Elprol/022/022_barbaria.htm
[45] https://fr.internationalism.org/content/10693/barbarie-ou-communisme
[46] https://nl.internationalism.org/tag/historische-gebeurtenissen/bilan
[47] https://nl.internationalism.org/tag/people/vercesi
[48] https://nl.internationalism.org/tag/people/marc-chirik
[49] https://nl.internationalism.org/tag/people/bordiga
[50] https://nl.internationalism.org/tag/7/109/kommunistische-linkerzijde
[51] https://www.theguardian.com/commentisfree/2024/apr/26/jews-palestinians-peace-gaza-narcissist-allies
[52] https://www.marxists.org/nederlands/lenin/1916/1916stellingnaties.htm
[53] https://en.internationalism.org/worldrevolution/200412/670/pearl-harbor-twin-towers-and-machiavellianism-bourgeoisie-part-1
[54] https://www.wsws.org/en/articles/2023/12/02/klox-d02.html
[55] https://nl.internationalism.org/content/1705/arbeiders-hebben-geen-vaderland
[56] https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1915/nov/20.htm
[57] http://www.mlwerke.de/le/le21/le21_412.htm
[58] https://www.marxists.org/nederlands/luxemburg/1915/junius/7.htm