Na een verpletterende overwinning in de presidentsverkiezingen is Trump terug in het Witte Huis. In de ogen van zijn aanhangers is hij een onoverwinnelijke Amerikaanse held, iemand die elke hindernis heeft overleefd: de ‘gemanipuleerde verkiezingen’, de ‘rechtelijke inquisitie’, de vijandigheid van het ‘establishment’ en zelfs... kogels! Het beeld van een wonderbaarlijke Trump, zijn oor bloedend en zijn vuist geheven nadat een schot hem schampte, zal de geschiedenis ingaan. Maar achter de bewondering die zijn reactie opriep, was deze aanval vooral de meest spectaculaire uiting van een verkiezingscampagne die nieuwe hoogten van geweld, haat en irrationaliteit bereikte. Deze buitengewone geldverslindende en van obsceniteiten doordrenkte campagne weerspiegelt, net als de ontknoping ervan, de overwinning van een megalomane en domme miljardair, de afgrond waarin de burgerlijke maatschappij aan het wegzinken is.

Stemmen tegen populisme? Nee, we moeten het kapitalisme omverwerpen!

Trump heeft alle kenmerken van een kwaadaardig type: hij is een onverbeterlijke bullebak, een leugenaar en een cynicus, net zo racistisch en vrouwonvriendelijk als homofoob. Tijdens de hele campagne beschreef de internationale pers de gevaren die zijn terugkeer naar het ambt met zich meebrengt voor 'democratische' instellingen, minderheden, het klimaat en internationale betrekkingen: “De wereld houdt zijn adem in” (Die Zeit), “Een Amerikaanse nachtmerrie ” (L'Humanité), “Hoe zal de wereld Trump overleven?” (Público), “Een moreel debacle ” (El País)...
Hadden we dan de voorkeur moeten geven aan Harris, het kamp moeten kiezen van een zogenaamd ‘mindere kwaad’ om de weg naar het populisme te blokkeren? Dat is wat de bourgeoisie ons wil doen geloven. Enkele maanden lang was de nieuwe president van de Verenigde Staten het middelpunt van een wereldwijde propagandacampagne tegen het populisme. [1] De ‘lachende’ Kamala Harris riep voortdurend op tot de verdediging van de ’Amerikaanse democratie’ en beschreef haar tegenstander als een ‘fascist’. Zelfs haar voormalige stafchef aarzelde niet hem te beschrijven als een ‘would-be dictator’ . De overwinning van de miljardair voedde deze misleidende campagne voor burgerlijke ‘democratie’ alleen maar.

Veel kiezers gingen naar het stemlokaal met de gedachte: ‘De Democraten hebben het ons vier jaar lang moeilijk gemaakt, maar het zal nog steeds niet zo rampzalig zijn als Trump in het Witte Huis’. Dit is het idee dat de bourgeoisie steeds in de hoofden van arbeiders probeerde te planten om hen naar de stembus te drijven. Maar in het kapitalisme in verval zijn verkiezingen een maskerade, een valse keuze die geen andere functie hebben dan de arbeidersklasse te belemmeren na te denken over haar historische doelen en de middelen om die te bereiken.

De verkiezingen in de Verenigde Staten vormen geen uitzondering op deze realiteit. Als Trump zo ruim heeft gewonnen, dan is dat in de eerste plaats omdat de Democraten worden gehaat. In tegenstelling tot het beeld van een ‘Republikeinse golf’, trok Trump geen massale steun aan. Zijn kiezersaantal is relatief stabiel gebleven in vergelijking met de verkiezing in 2020. Het was vooral vicepresident Harris die, als teken van het diskrediet van de Democraten, een debacle beleefde door in vier jaar tijd maar liefst 10 miljoen kiezers te verliezen. En met reden! De regering Biden lanceerde brutale aanvallen op de leef- en werkomstandigheden van de arbeidersklasse, te beginnen met de inflatie, waardoor de prijzen van voedsel, benzine en huisvesting de pan uit rezen. Vervolgens was er een enorme golf van ontslagen en onzekere jobs, waardoor arbeiders uiteindelijk massaal de strijd opnamen. [2] Op het gebied van immigratie hebben Biden en Harris, die werden verkozen op de belofte van een ‘humanere’ politiek, de voorwaarden voor toegang tot de Verenigde Staten gestaag aangescherpt. Ze gingen zelfs zo ver dat ze de grens met Mexico sloten en migranten botweg verboden om zelfs maar asiel aan te vragen. Op internationaal vlak maakten Biden's ongebreidelde militarisme, het kwistig financieren van bloedbaden in Oekraïne en de nauwelijks kritische steun voor de slachtingen van het Israëlische leger de kiezers ook boos.
De kandidatuur van Harris kon niet de illusies wekken, zoals we in het verleden hebben gezien bij Obama en in mindere mate bij Biden. Het proletariaat heeft niets te verwachten van de verkiezingen of van de burgerlijke machten: het is niet deze of gene kliek aan de macht die ‘de zaken slecht regelt’, het is het kapitalistische systeem dat wegzinkt in een crisis en een historisch bankroet. Of het nu Democraten of Republikeinen zijn, ze zullen allemaal doorgaan met het meedogenloos uitbuiten van de arbeidersklasse en het verspreiden van ellende; ze zullen naarmate de crisis zich verdiept allemaal doorgaan met het opleggen van de wrede dictatuur van de burgerlijke staat en het bombarderen van onschuldige mensen over de hele wereld!

Trumpisme, een uiting van de ontbinding van het kapitalisme

De meest verantwoordelijke fracties van het Amerikaanse staatsapparaat (het merendeel van de media en hoge ambtenaren, de legerleiding, de meest gematigde factie van de Republikeinse partij, enz.) hebben niettemin hun uiterste best gedaan om de terugkeer van Trump en zijn clan naar het Witte Huis te voorkomen. De stortvloed aan rechtszaken, de waarschuwingen van vrijwel elke deskundige op elk gebied en zelfs de niet aflatende inspanningen van de media om de kandidaat belachelijk te maken, waren niet genoeg om zijn race naar de macht te stoppen. De verkiezing van Trump is een echte klap in het gezicht, een teken dat de bourgeoisie steeds meer de controle verliest over haar electorale spel en niet langer in staat is om te voorkomen dat een onverantwoordelijke onruststoker toegang krijgt tot de hoogste ambten van de staat.
De realiteit van de opkomst van het populisme is niets nieuws: de doorbraak van Brexit in 2016, hetzelfde jaar gevolgd door de verrassingsoverwinning van Trump, waren er de eerste en meest spectaculaire tekenen van. Maar de dieper wordende crisis van het kapitalisme en de groeiende onmacht van de staten om de situatie onder controle te krijgen, of het nu gaat om geostrategische, economische, ecologische of sociale kwesties, hebben de politieke instabiliteit over de hele wereld alleen maar versterkt: verscheurde parlementen, populisme, spanningen tussen burgerlijke kliekjes, instabiliteit van de regeringen... Deze verschijnselen getuigen van een desintegratieproces dat zich nu voltrekt in het hart van de machtigste staten ter wereld. Deze trend heeft ervoor gezorgd dat een gek als Milei staatshoofd kon worden in Argentinië en dat populisten aan de macht kwamen in verschillende Europese landen, waar de bourgeoisie de meest ervaren ter wereld is.
De overwinning van Trump maakt deel uit van dit proces, maar markeert ook een belangrijke extra stap. Als Trump door een groot deel van het staatsapparaat wordt afgewezen, dan is dat vooral omdat zijn programma en methodes niet alleen de belangen van het Amerikaanse imperialisme in de wereld dreigen te schaden, maar ook de moeilijkheden van de staat om de schijn van een sociale samenhang op te houden, die nodig is voor het functioneren van het nationale kapitaal, nog verder dreigen te vergroten. Tijdens de campagne heeft Trump een reeks opruiende toespraken gehouden, waarbij hij als nooit tevoren de revanchistische geest van zijn aanhangers aanwakkerde en zelfs de ‘democratische’ instellingen bedreigde die de bourgeoisie zo hard nodig heeft om de arbeidersklasse ideologisch in te kaderen. Hij wakkerde voortdurend de meest regressieve en haatdragende retoriek aan, waarbij hij het schrikbeeld opriep van rellen als hij niet gekozen zou worden. En hij heeft nooit nagedacht over de gevolgen die zijn woorden zouden kunnen hebben op de maatschappelijke samenhang. Het extreme geweld van deze campagne, waar de Democraten in veel opzichten ook verantwoordelijk voor zijn, zal ongetwijfeld de verdeeldheid in de Amerikaanse bevolking vergroten en het geweld in een toch al sterk gefragmenteerde maatschappij alleen maar doen toenemen. Maar Trump was, in de logica van de verschroeide aarde die het kapitalistische systeem steeds meer kenmerkt, bereid om alles te doen om te winnen.
In 2016, toen de overwinning van Trump relatief onverwacht was, ook door hemzelf, was de Amerikaanse bourgeoisie in staat om het terrein voor te bereiden door in de regering en in de administratie persoonlijkheden te plaatsen die in staat waren om de meest waanzinnige beslissingen van de miljardair af te remmen. Degenen die Trump later als ‘verraders’ bestempelde, waren bijvoorbeeld in staat geweest om de intrekking van het gezondheidssysteem (Obamacare) of de bombardementen op Iran te voorkomen. Toen de Covid pandemie uitbrak, was zijn vicepresident, Mike Pence, ook in staat om de crisis te beheersen ondanks Trump's overtuiging dat ‘de inspuiting van een ontsmettingsmiddel in de longen” genoeg was om de ziekte te genezen... Het was dezelfde Pence die uiteindelijk Trump publiekelijk afwees door de machtsoverdracht met Biden te verzekeren terwijl relschoppers op het Capitol marcheerden. Vanaf nu, zelfs als de legerstaf zeer vijandig blijft tegenover Trump en nog steeds zijn uiterste best zal doen om zijn slechtste beslissingen tegen te houden, heeft de clan van de nieuwe president zich voorbereid door zich te ontdoen van de ‘verraders’ en alleen tegen iedereen te regeren, zodat ons een mandaat te wachten staat dat nog chaotischer is dan het vorige.

Op weg naar een steeds chaotischere wereld

Tijdens de campagne presenteerde Trump zichzelf als een man van ‘vrede’, door te beweren dat hij ‘binnen 24 uur’ een einde zou maken aan het conflict in Oekraïne. Zijn voorliefde voor vrede houdt duidelijk op bij de grenzen van Oekraïne, want tegelijkertijd heeft hij onvoorwaardelijke steun gegeven aan de bloedbaden die worden aangericht door de Joodse staat en heeft hij zich zeer fel getoond tegen Iran. In werkelijkheid weet niemand echt wat Trump zal doen (of kan doen) in Oekraïne, het Midden-Oosten, Azië, Europa of met de NAVO, zo inconsequent en grillig is hij altijd geweest.
Aan de andere kant zal zijn terugkeer een ongekende versnelling van instabiliteit en chaos in de wereld betekenen. In het Midden-Oosten stelt Netanyahu zich nu al voor dat hij met de overwinning van Trump meer dan ooit zijn handen vrij zal hebben sinds het begin van het conflict in Gaza. Israël zou zijn strategische doelen (vernietiging van Hezbollah, Hamas, oorlog met Iran, enz.) veel directer kunnen nastreven en meer barbaarsheid in de regio kunnen verspreiden.
In Oekraïne dreigt het conflict, na de politiek van een min of meer afgemeten steun van Biden, een nog dramatischer wending te nemen. Anders dan in het Midden-Oosten maakt de Amerikaanse politiek in Oekraïne deel uit van een zorgvuldig uitgestippelde strategie om Rusland en zijn alliantie met China te verzwakken en de banden van de Europese staten rond de NAVO te versterken. Trump zou deze strategie in twijfel kunnen trekken en het Amerikaanse leiderschap verder kunnen verzwakken. Of Trump nu besluit om Kiev in de steek te laten of Poetin te ‘straffen’, de bloedbaden zullen onvermijdelijk verergeren en zich misschien uitbreiden tot buiten Oekraïne.
Maar de aandacht gaat vooral uit naar China. Het conflict tussen de Verenigde Staten en China staat in het middelpunt van de wereldsituatie en de nieuwe president zou zijn provocaties kunnen opvoeren, wat China ertoe kan aanzetten om krachtig te reageren of, integendeel, druk uitoefenen op zijn Japanse en Koreaanse bondgenoten, die hun bezorgdheid al hebben geuit. En dit alles tegen een achtergrond van toegenomen handelsoorlogen en protectionisme waarvan de desastreuze gevolgen voor de wereldeconomie aan de kaak worden gesteld door 's werelds toonaangevende financiële instellingen.
De onvoorspelbaarheid van Trump kan de tendens van het ‘ieder voor zich’ dus alleen maar aanzienlijk versterken, waardoor alle machten, groot en klein, worden gestimuleerd om te profiteren van de ‘terugtrekking’ van de Amerikaanse politieagent om hun eigen kaart te spelen in een klimaat van reusachtige verwarring en toegenomen chaos. Zelfs de ‘bondgenoten’ van Amerika proberen zich al openlijker van Washington te distantiëren door de voorkeur te geven aan nationale oplossingen, zowel economisch als militair. De Franse president, nauwelijks verzekerd van de overwinning van Trump, riep de landen van de Europese Unie onmiddellijk op om hun ‘ belangen’ te ‘verdedigen’ tegenover de Verenigde Staten en China...

Een extra hindernis voor de arbeidersklasse

In een context van economische crisis, op een moment dat het proletariaat op internationaal vlak zijn strijdbaarheid hervindt en geleidelijk zijn klasse-identiteit herontdekt, is de Trump-kliek in de ogen van de Amerikaanse bourgeoisie duidelijk niet de meest geschikte om de klassestrijd te besturen en de aanvallen door te drukken die het kapitaal nodig heeft. Tussen zijn openlijke dreigementen met repressie tegen stakers en zijn nachtmerrieachtige bondgenootschap met iemand als Elon Musk, die zo openlijk tegen de arbeiders is, voorspellen de radicale uitspraken van de miljardair tijdens de recente stakingen in de Verenigde Staten (Boeing, havens, hotels, automobiel, enz.) het ergste en kunnen ze de bourgeoisie alleen maar zorgen baren. De belofte van Trump om wraak te nemen op de staatsambtenaren, die hij als zijn vijanden beschouwt, door 400.000 van hen te ontslaan, voorspelt ook problemen na de verkiezingen.

Maar het zou een vergissing zijn om te denken dat de terugkeer van Trump in het Witte Huis de klassestrijd zal aanmoedigen. Integendeel, het zal als een echte schok komen. De politiek van verdeeldheid tussen etnische groepen, tussen stad- en plattelandsbewoners, tussen afgestudeerden en niet-afgestudeerden, al het geweld en de haat die de verkiezingscampagne teweegbracht en waarop Trump zal blijven surfen, tegen zwarten, tegen immigranten, tegen homoseksuelen of transgenders, al het irrationele geraaskal van evangelisten en andere samenzweringstheoretici, kortom de hele warboel van ontbinding, zal nog zwaarder wegen op de werkers, diepe verdeeldheid zaaien en zelfs gewelddadige politieke confrontaties tussen populistische of anti-populistische kliekjes.
De Trump-regering zal ongetwijfeld kunnen rekenen op de linkse facties van de bourgeoisie, te beginnen met de ‘socialisten’, om het vergif van de verdeeldheid in te pompen en te zorgen voor de inkadering van de strijd. Na campagne te hebben gevoerd voor beide Clintons, Obama, Biden en Harris, beschuldigt Bernie Sanders de Democraten er zonder blikken of blozen van dat ze “de arbeidersklasse in de steek hebben gelaten”, alsof deze partij, die sinds de 19e eeuw aan het hoofd staat van de Amerikaanse staat, militaristisch is en een massamoordenaar van de arbeiders, ook maar iets te maken zou hebben met de arbeidersklasse!
Zodra ze werd herkozen in het Huis van Afgevaardigden, beloofde Ocasio-Cortez haar uiterste best te doen om de arbeidersklasse op te delen in ‘gemeenschappen’: “Onze campagne gaat niet alleen over stemmen winnen, het gaat over ons de middelen geven om sterkere gemeenschappen te bouwen”.
Maar de arbeidersklasse heeft de kracht om terug te vechten ondanks deze nieuwe hindernissen. Terwijl de campagne in volle gang was, en ondanks de beruchte beschuldigingen populisten in de kaart te spelen, bleven arbeiders vechten tegen bezuinigingen en ontslagen. Ondanks het door de vakbonden opgelegde isolement, ondanks de enorme hoeveelheid Democratische propaganda, ondanks het gewicht van de verdeeldheid, lieten ze zien dat strijd het enige antwoord is op de crisis van het kapitalisme.
Bovendien staan de arbeiders in de Verenigde Staten niet alleen! Deze stakingen maken deel uit van een van internationale strijdwil en toegenomen overdenking die al aan de gang is sinds de zomer van 2022, toen arbeiders in Groot-Brittannië, na decennia van berusting, een kreet van woede slaakten, ‘Genoeg is genoeg!’, een kreet die weerklank vindt en zal blijven vinden in de hele arbeidersklasse!

EG / 09.11. 2024

[1] Elections in the United States, a populist wave around the world... The future of humanity lies not in the ballot box, but in the class struggle!; ! World Revolution 401 [2] Strikes in the United States, Canada, Italy... For three years, the working class has been fighting against austerity!; ICConline.