De Internationalistische Communistische Tendens publiceerde onlangs een verklaring over hun ervaringen met de ‘Geen Oorlog Maar Klassenoorlog’ (NWBCW) comités die ze lanceerden aan het begin van de oorlog in Oekraïne.[1]. Er staat: "Er gaat niets boven een imperialistische oorlog om de ware klassenbasis van een politiek kader bloot te leggen, en de invasie van Oekraïne heeft dat inderdaad gedaan", waarbij wordt uitgelegd dat stalinisten en trotskisten opnieuw hebben laten zien dat ze tot het kamp van het kapitaal behoren - hetzij door de Oekraïense onafhankelijkheid te steunen, hetzij door zich aan te sluiten bij de Russische propaganda over de "denazificatie" van Oekraïne. In feite roepen de linkse partijen de arbeidersklasse openlijk op om de ene of de andere kant te steunen in een kapitalistische oorlog die de groeiende rivaliteit tussen 's werelds grootste imperialistische haaien uitdrukt en de mensheid bedreigt met catastrofale gevolgen. De ICT merkt ook op dat de anarchistische beweging diep verdeeld is tussen degenen die oproepen tot de verdediging van Oekraïne en degenen die een internationalistisch standpunt innemen en beide partijen afwijzen. Daarentegen zegt de ICT dat "de Kommunistische Linkerzijde in de hele wereld stevig achter de internationale belangen van de arbeidersklasse is blijven staan en deze oorlog heeft veroordeeld voor wat hij is".

Tot zover alles goed. Maar we verschillen grondig van mening als er vervolgens staat: "Van onze kant heeft de ICT het internationalistische standpunt een stap verder gebracht door te proberen samen te werken met andere internationalisten die de gevaren zien voor de arbeidersklasse in de wereld als deze zich niet organiseert. Daarom hebben we ons aangesloten bij het initiatief om op lokaal niveau over de hele wereld comités te ontwikkelen om een antwoord te organiseren op wat het kapitalisme overal voor arbeiders in petto heeft."

De behoefte aan controverse

Naar onze mening is de oproep van de ICT tot de vorming van “Geen Oorlog Maar de Klassenoorlog” comités allesbehalve een "verdere stap" in het internationalisme of een stap in de richting van een solide hergroepering van internationalistische communistische krachten. We hebben al een aantal artikelen geschreven waarin we onze standpunten hierover uiteenzetten, maar de ICT heeft op geen enkele daarvan gereageerd, een houding die gerechtvaardigd wordt door hun verklaring waarin ze erop aandringen dat ze zich niet willen bezighouden met "dezelfde oude polemiek" met degenen die, volgens hen, hun standpunten verkeerd hebben begrepen. Maar de traditie van de Kommunistische Linkerzijde, geërfd van Marx en Lenin en voortgezet op de pagina's van Bilan, is de erkenning dat polemiek tussen proletarische elementen onmisbaar is voor elk proces van politieke verheldering. En in feite is de verklaring van de ICT een verborgen polemiek, voornamelijk met de ICC. Maar door hun aard kunnen dergelijke verborgen polemieken, die verwijzingen naar specifieke organisaties en hun schriftelijke verklaringen vermijden, nooit leiden tot een echte en eerlijke confrontatie van standpunten.

In hun verklaring over de NWBCW beweert de ICT dat haar initiatief in lijn is met de continuïteit van de linkse stroming in het proces dat in gang is gezet door de Zimmerwald Conferentie van 1915, en dat ze een soortgelijke bewering al had gedaan in het artikel "NWBCW en het 'Echte Internationale Bureau' van 1915": "wij geloven dat het NWBCW-initiatief in lijn is met de principes van de linkerzijde van Zimmerwald".[2].

Maar de activiteit van de linkerzijde van Zimmerwald, en vooral van Lenin, werd gekenmerkt door een niet aflatende polemiek die erop gericht was de revolutionaire krachten te distilleren. Zimmerwald verenigde verschillende tendensen van de arbeidersbeweging die tegen de oorlog waren, maar met aanzienlijke meningsverschillen over een aantal kwesties, en de linkerzijde was zich er ten volle van bewust dat een gemeenschappelijk standpunt tegen de oorlog, zoals uitgedrukt in het ‘Zimmerwald Manifest’, niet voldoende was. Daarom verborg de Linkerzijde van Zimmerwald haar meningsverschillen met de andere stromingen op de conferenties van Zimmerwald en Kienthal niet, maar bekritiseerde deze stromingen ook openlijk omdat ze niet consequent waren in hun strijd tegen de imperialistische oorlog. In en door dit debat vormden Lenin en zijn omgeving een kern die het embryo van de Kommunistische Internationale zou worden.

Onze eerdere beoordelingen van het NWBCW-initiatief

Zoals de lezers kunnen opmaken uit de publicatie van onze correspondentie met de IKS over de oproep van de IKS tot een gezamenlijke verklaring van de Kommunistische Linkerzijde als reactie op de oorlog in Oekraïne, heeft de weigering van het ICT om deze te ondertekenen en hun pleidooi van de NWBCW als een soort "rivaliserend" project het vermogen van de Kommunistische Linkerzijde om op dit cruciale moment gezamenlijk op te treden ernstig verzwakt. Voor het eerst sinds de oprichting van de internationale conferenties van de Kommunistische Linkerzijde in het begin van de jaren tachtig hebben zij de mogelijkheid om de krachten te bundelen in de kiem gesmoord. De ICT heeft ervoor gekozen deze correspondentie te beëindigen.[3].

We publiceerden ook een artikel over de werkelijke geschiedenis van NWBCW in anarchistische kringen in de jaren 1990 [4]. Deze groepen bevatten weliswaar allerlei verwarringen, maar gaven volgens ons uitdrukking aan iets wezenlijks: het antwoord van een kleine kritische minderheid op de massale mobilisaties tegen de oorlogen in het Midden-Oosten en de Balkan, mobilisaties die zich op duidelijk linkse en pacifistische gronden bevonden. Daarom vonden we het belangrijk dat de Kommunistische Linkerzijde tussenkwam bij deze formaties om daarbinnen duidelijke internationalistische standpunten te verdedigen. Aan de andere kant zijn er maar heel weinig van dit soort pacifistische mobilisaties als reactie op de oorlog in Oekraïne en het anarchistische milieu is, zoals we al hebben opgemerkt, diep verdeeld over deze kwestie. We zien dus heel weinig in de verschillende NWBCW-groepen waardoor we de conclusie van ons artikel in twijfel trokken: "De indruk die ons wordt gegeven door de groepen waarvan we op de hoogte zijn, is dat ze voornamelijk 'duplicaten' zijn van de ICT of aan haar gelieerde organisaties". Naar onze mening onthult deze duplicatie ernstige meningsverschillen, zowel over de functie en de werkwijze van de revolutionaire politieke organisatie als over haar relatie met minderheden op proletarisch terrein en zelfs met de klasse als geheel. Deze onenigheid gaat terug op het hele debat over fabrieksgroepen en strijdcomités, maar we zijn niet van plan om het in dit artikel uit te werken.[5].

Belangrijker - maar ook verbonden met de vraag naar het verschil tussen een resultaat van de echte beweging en de kunstmatige uitvindingen van politieke minderheden - is de nadruk die in ons artikel wordt gelegd op het feit dat het initiatief van de NWBCW gebaseerd is op een verkeerde inschatting van de dynamiek van de klassenstrijd op dit moment. Onder de huidige omstandigheden kunnen we niet verwachten dat de klassenbeweging zich direct tegen de oorlog zal ontwikkelen, maar wel tegen de gevolgen van de economische crisis - een analyse die volgens ons ruimschoots is bevestigd door de internationale opleving van strijd die werd op gang gebracht door de stakingsbeweging in Groot-Brittannië in de zomer van 2022 en die, met onvermijdelijke ups en downs, nog steeds niet is afgelopen. Deze beweging was een directe reactie op de "kosten van levensonderhoud door de crisis" en, hoewel het de kiemen bevat van een diepere en meer wijdverspreide in-vraag-stelling van de impasse van het systeem en zijn drang naar oorlog, zijn we daar nog ver van verwijderd. Het idee dat de NWBCW-comités op de een of andere manier het startpunt zouden kunnen zijn voor een direct klasse-antwoord op de oorlog kan alleen maar leiden tot een verkeerde interpretatie van de dynamiek van de huidige strijd. Het opent de deur naar een militante politiek die, op zijn beurt, niet te onderscheiden zal zijn van de "doe nu iets" standpunten die typisch zijn voor links van het kapitaal. De verklaring van de ICT benadrukt dat hun initiatief eerst en vooral politiek is en gekant tegen activisme en kortetermijnvisie, en beweert dat de openlijk activistische richting die de NWBCW-groepen in Portland en Rome zijn ingeslagen, gebaseerd is op een misverstand over de werkelijke aard van het initiatief. Namelijk - volgens de verklaring - "degenen die zich aansloten bij NWBCW zonder te begrijpen waar het echt om ging, of liever, die het zagen als een uitbreiding van hun eerdere radicaal reformistische activiteiten. Zoals gebeurde in Portland en Rome, waar sommige elementen de NWBCW zagen als een middel om onmiddellijk een klasse te mobiliseren die nog aan het herstellen was van vier decennia van tegenslagen en die net zijn draai begon te vinden in de strijd tegen de inflatie. Hun onmiddellijke en ultra-activistische perspectief leidde alleen maar tot het verdwijnen van deze comités". Voor ons echter begrepen deze lokale groepen beter dan de ICT dat een initiatief dat werd gelanceerd bij gebrek aan een echte beweging tegen de oorlog - zelfs van de kant van kleine minderheden - alleen maar kan leiden tot pogingen om uit het niets een beweging te creëren.

Een nieuw "verenigd front"?

We zeiden al dat de Italiaanse Fractie van de Kommunistische Linkerzijde, die Bilan publiceerde, aandrong op de noodzaak van een rigoureus publiek debat tussen proletarische politieke organisaties. Dit was een centraal aspect van hun principiële benadering van hergroeperingen, waarbij ze zich voornamelijk verzetten tegen de opportunistische pogingen van de Trotskisten en ex-Trotskisten uit die tijd om hun toevlucht te nemen tot fusies en hergroeperingen die niet gebaseerd waren op een serieus debat over fundamentele principes. In onze ogen is het NWBCW-initiatief gebaseerd op een soort "frontvormings" logica die alleen maar kan leiden tot gewetenloze en zelfs destructieve allianties.

In de verklaring wordt toegegeven dat sommige openlijk linkse groeperingen de slogan "Geen oorlog maar een klassenoorlog" hebben gekaapt om hun essentiële steun voor de ene of de andere partij in het conflict te verbergen. De ICT houdt vol dat ze dergelijke operaties niet kunnen voorkomen op basis van de toe-eigening van een vlag. Maar als je ons artikel leest over de openingsvergadering van het NWBCW-comité in Parijs [6] blijkt dat niet alleen een aanzienlijk aantal deelnemers pleitte voor openlijk linkse "acties" onder de vlag van de NWBCW, maar ook dat een trotskistische groep die het zelfbeschikkingsrecht van Oekraïne verdedigt, Matière et Révolution, in feite was uitgenodigd voor de vergadering.  Op dezelfde manier lijkt de NWBCW-groep in Rome gebaseerd te zijn op een alliantie tussen de ICT-afdeling in Italië (die Battaglia Comunista uitgeeft) en een puur linkse groep.[7].

Laten we daaraan toevoegen dat het presidium van de bijeenkomst in Parijs bestond uit twee elementen die begin jaren 2000 uit het IKS werden gezet omdat ze materiaal hadden gepubliceerd dat onze kameraden blootstelde aan staatsrepressie - een activiteit die we aan de kaak stelden als verklikken. Een van deze elementen is lid van de Internationale Groep van Communistisch Links [ICGL], een groep die niet alleen een typische uiting is van politiek parasitisme, maar die werd opgericht op basis van dit politieachtig gedrag en daarom geen plaats zou moeten hebben in het internationalistische kommunistische kamp. Het andere element is nu de vertegenwoordiger van de ICT in Frankrijk. Toen de ICT weigerde de gezamenlijke verklaring te ondertekenen [tegen de oorlog in Oekraïne], voerde zij aan dat de definitie van de Kommunistische Linkerzijde te beperkt was, voornamelijk omdat het die groepen uitsloot die door de IKS als parasitair werden gedefinieerd. In feite is het overduidelijk gemaakt dat de ICT liever publiekelijk geassocieerd wordt met parasitaire groepen zoals de ICGL dan met de IKS. Een haar huidige beleid, via de NWBCW-comités, kan geen ander resultaat hebben dan aan deze groepen een certificaat van respectabiliteit te geven en hun langdurige pogingen om de IKS een paria te maken, aan te moedigen - juist vanwege verdediging door de IKS van de duidelijke gedragsprincipes die dergelijke groepen herhaaldelijk hebben geschonden.

In sommige gevallen, zoals in Glasgow, lijkt het erop dat NWBCW-groepen gebaseerd zijn op tijdelijke allianties met anarchistische groepen - zoals de Anarchist Communist Group - die internationalistische standpunten hebben ingenomen over de oorlog in Oekraïne, maar die verbonden zijn met groepen die zich op burgerlijk terrein bevinden (bijv. Plan C in het Verenigd Koninkrijk). En recentelijk heeft het ACG laten zien dat het zich liever associeert met zulke linksen dan te discussiëren met een internationalistische organisatie als de IKS, die het uitsloot van een recente bijeenkomst in Londen zonder enig protest van de CWO.[8]. Dit betekent niet dat we geen discussie zoeken met echte internationalistische anarchisten. Sterker nog, we hebben de KRAS in Rusland, die bewezen heeft tegen imperialistische oorlogen te zijn, gevraagd de gezamenlijke verklaring op alle mogelijke manieren te steunen. Maar de ACG-affaire is weer een voorbeeld van hoe het NWBCW-initiatief doet denken aan het opportunistische ‘Eén Front-beleid’, waarin de Kommunistische Internationale haar bereidheid uitsprak om samen te werken met de sociaaldemocratische verraders. Dit was een tactiek om de kommunistische invloed in de arbeidersklasse te versterken, maar het werkelijke resultaat leidde tot de versnelling van de ontaarding van de Komintern en haar partijen.

In het begin van de jaren 1920 had de Italiaanse Kommunistische Linkerzijde zware kritiek op dit opportunistische beleid van de Komintern. Zij bleef vasthouden aan het oorspronkelijke standpunt van de Komintern, namelijk dat de sociaaldemocratische partijen, door de imperialistische oorlog te steunen en zich actief te verzetten tegen de proletarische revolutie, partijen van het kapitaal waren geworden. Het is waar dat hun kritiek op de Eénheidsfront tactiek een dubbelzinnigheid had behouden: het idee van het "Verenigd Front van onderaf", gebaseerd op de veronderstelling dat de vakbonden nog steeds proletarische organisaties waren en dat het op dit niveau was dat kommunistische en sociaaldemocratische arbeiders samen konden strijden.

In hun conclusie bij de NWBCW-verklaring stelt de ICT dat er een historisch precedent is voor NWBCW-comités in de revolutionaire beweging: de oproep voor een Verenigd Proletarisch Front die in 1944 door de Internationalistische Kommunistische Partij (PCInt) in Italië werd gedaan. Deze oproep is fundamenteel internationalistisch van inhoud, maar waarom wordt er gesproken over een "Verenigd Proletarisch Front"? En wat betekent de volgende eis?

• "De huidige tijd vereist de vorming van één proletarisch front, met andere woorden de eenheid van allen die tegen de oorlog zijn, of deze nu fascistisch of democratisch zijn.
   Arbeiders van alle proletarische en niet-partijgebonden politieke formaties! Sluit je aan bij onze arbeiders, bespreek de klassenproblemen in het licht van de oorlogsgebeurtenissen en vorm samen in elke fabriek, in elk centrum, verenigde frontcomités die in staat zijn om de strijd van het proletariaat terug te brengen naar zijn ware klasse-terrein".

Wie waren deze "proletarische en niet-partijgebonden formaties"? Was het in feite een oproep aan de rangen en standen van de oude arbeiderspartijen om samen politieke activiteiten te ontplooien met militanten van PCInt?

De oproep van 1944 was niet zomaar een vergissing, zoals blijkt uit een nieuwe oproep - een jaar later - van de agitatiecomités van de PCInt die expliciet gericht was aan de agitatiecomités van de Italiaanse Socialistische Partij, de Stalinistische Communistische Partij en andere organisaties van burgerlijk links, en die opriep tot gezamenlijke actie in de fabrieken. We deden hiervan verslag in het International Review n°32. En in International Review n°34 publiceerden we een brief van de PCInt in antwoord op onze kritiek op de Oproep. In deze brief schreven zij:

• "Was het een vergissing? Ja, dat was het; dat geven we toe. Het was de laatste poging van Italiaans links om de tactiek van het 'verenigd front aan de basis' toe te passen die de Italiaanse CP in 1921-23 verdedigde tegen de Derde Internationale. Als zodanig categoriseren we het als een 'dagelijkse zonde' omdat onze kameraden het toen zowel politiek als theoretisch zodanig duidelijk uit de weg hebben geruimd dat we vandaag de dag goed gewapend zijn tegen iedereen op dit punt".

Waarop wij [als IKS] antwoordden:

• "Als een voorgesteld verenigd front met de stalinistische en sociaaldemocratische slagers slechts een 'kleine' zonde is, wat had de Int CP in 1945 dan nog meer kunnen doen om in een echt ernstige fout te vervallen ... Toetreden tot de regering? Maar Battaglia Comunista stelt ons gerust: het heeft deze fouten al lang geleden gecorrigeerd zonder op de IKS te wachten en het heeft nooit geprobeerd ze te verbergen. Misschien, maar in 1977, toen we net in onze pers de fouten hadden genoemd die de PCInt tijdens de oorlog had gemaakt, antwoordde Battaglia met een verontwaardigde brief waarin ze toegaf dat er fouten waren gemaakt, maar beweerde dat die de schuld waren van kameraden die in 1952 waren vertrokken om de PC Internazionale [de Partij met Bordiga] op te richten".

Het feit dat de ICT de oproep tot een Proletarisch Verenigd Front uit 1944 blijft verdedigen laat zien dat deze diepe fout niet "zowel politiek als theoretisch geëlimineerd" is... en dat de 'verenigd front van onderaf'-tactieken van 1921-23 zijn nog steeds de inspiratiebron zijn voor de opportunistische 'Geen oorlog maar klassenoorlog'-'beweging' van de ICT.

De ICT heeft dus op één punt gelijk met haar voorstel voor de NWBCW, "Geen oorlog maar klassenoorlog": het is in lijn met de opportunistische oproep tot een "verenigd proletarisch front" die door de PCInt in 1945 werd gelanceerd. Maar dit is geen continuïteit om trots op te zijn, omdat deze tactiek actief de klassenlijn verdoezelt die bestaat tussen het internationalisme van de Kommunistische Linkerzijde en het zogenaamde internationalisme van uiterst-links, het [politiek] parasitisme en het anarchistische moeras. Bovendien was de NWBCW bedoeld om een exclusief alternatief te zijn voor het compromisloze internationalisme van de Gezamenlijke Verklaring van de Kommunistische Linkerzijde, waardoor de revolutionaire krachten niet alleen verzwakt werden door opportunisme ten opzichte van links etc., maar ook door sektarisme ten opzichte van andere echte groepen van de Kommunistische Linkerzijde.

Amos (30 september 2023)

[We hebben een paar kleine wijzigingen aangebracht in de originele versie die op 19 september in het Frans is gepubliceerd. De oproep tot een "Proletarisch Verenigd Front", onlangs opnieuw gepubliceerd door de ICT, werd in feite gepubliceerd in 1944, niet in 1945 zoals oorspronkelijk vermeld. De oproep aan de agitatiecomités van de socialistische en communistische partijen werd gepubliceerd in 1945 - een verdere stap in de richting van opportunisme van de kant van de PCInt].

[1] Het initiatief Geen Oorlog Maar Klassenoorlog [1], zie Revolutionary Perspectives n°22

[2] NWBCW en het "Echte Internationale Bureau" van 1915 [2].

[3] Correspondentie over de Gemeenschappelijke Verklaring van de groepen van de Communistische Linkerzijde over de oorlog in Oekraïne [3]

[4] Over de geschiedenis van Geen Oorlog Maar De Klassenoorlog [4]

[5] Zie bijvoorbeeld: Réponse au Parti communiste internationaliste (Battaglia Comunista) [5] in Revue internationale13; L'organisation du prolétariat en dehors des périodes de lutte ouverte (groupes ouvriers, noyaux, cercles, comités) [6] in Revue internationale 21; en ook "Fabrieksgroepen en tussenkomst van de IKS", Wereldrevolutie 26,

[6] Een comité dat de deelnemers naar een doodlopende weg leidt [7], Révolution internationale 496

[7]De verklaring bevat een link naar een artikel in Battaglia Comunista over het lot van het comité in Rome, Sul Comitato di Roma NWBCW: un'intervista [8]. Het beschrijft de negatieve uitkomst van een alliantie met een groep genaamd Società Incivile ("Barbaarse Samenleving").  Het is zo onduidelijk geschreven dat het erg moeilijk is om er veel uit op te maken. Maar als je de website van de groep bekijkt, lijken het hardcore linksen te zijn, die de lof zingen van de antifascistische partizanen en de stalinistische Communistische Partij van Italië. Zie bijvoorbeeld PCI non un album di ricordi ma frammenti di una vita politica collettiva che ha cambiato l'Italia e ha reso tutti più li [9].

[8] ACG sluit IKS uit van openbare bijeenkomsten, CWO verraadt solidariteit tussen revolutionaire organisaties [10], Révolution Internationale 498.