Al meer dan vier maanden woedt er oorlog aan de poorten van Europa. Vier maanden van dit macabere schouwspel met zijn duizenden slachtoffers, zijn miljoenen vluchtelingen, zijn taferelen van vernietiging en verlatenheid. Vier maanden dus, sinds bloedbad en verwoesting hun grote terugkeer maakten naar Europa, waardoor de oorlogsspiraal waarin het kapitalisme wegzinkt, werd versneld. Deze weerzinwekkende manifestatie van de duik in de chaos en de barbarij van het kapitalisme gaat gepaard met het opnieuw oplaaien van de Covid-pandemie, waarbij een ‘zevende golf’ Europa momenteel overspoelt zonder dat de verschillende staten ook maar de minste sanitaire maatregel overwegen, en de bourgeoisie de bevolkingen aan hun lot overlaat. Ook de aaneenschakeling van hittegolven, zoals die in maart en april jl. India en Pakistan teisterden, herinnert ons eraan dat de rampen die met de klimaatverandering samenhangen een steeds grotere bedreiging vormen voor de mensheid. De meest extreme effecten (hittegolven, droogtes, overstromingen, tsunami's, enz.) worden zelfs de norm en zullen binnenkort in hele regio's het menselijk leven onmogelijk maken.

Aan deze accumulatie en gelijktijdig optreden van rampen zouden nog vele andere aspecten kunnen worden toegevoegd, die slechts één ding aantonen: de accentuering van de verrotting van de kapitalistische maatschappij en het totale onvermogen van de heersende klasse om deze historische tendens tegen te gaan. Deze drie belangrijke illustraties volstaan om te bevestigen dat het kapitalisme een achterhaalde productiewijze is geworden, die de mensheid geen andere toekomst kan garanderen dan die van haar eigen ondergang.

Kapitalisme is oorlog

Sinds het begin van de 20e eeuw is oorlog onafscheidelijk verbonden met de kapitalistische maatschappij. Het is het precieze resultaat van de historische crisis van deze productiewijze: "na historisch alle ontwikkelingsmogelijkheden te hebben uitgeput en in de moderne oorlogsvoering, de imperialistische oorlogsvoering, de uitdrukking te vinden van deze ineenstorting die [...] de productiekrachten in een afgrond verzwelgt en in versneld tempo ruïne op ruïne stapelt"[1]. Maar in tegenstelling tot klimaatrampen of het ontstaan van een pandemie, zijn militarisme en de toename van oorlogen het product van de doelbewuste actie van de bourgeoisie, die niet in staat is haar imperialistische rivaliteiten anders te beslechten dan door haar toevlucht te nemen tot de wapens en het vergieten van het bloed van de uitgebuitenen.

De oorlog in Oekraïne vormt geen uitzondering op deze volstrekt irrationele logica[2] en is zelfs een verdieping van het militarisme en zijn barbaarse gevolgen, zoals blijkt uit de omvang van de gevechten, de tienduizenden doden, de stelselmatige verwoesting van hele steden, de executies van burgers, de onverantwoorde bombardementen op kerncentrales en de aanzienlijke economische gevolgen voor de hele planeet. De explosieve groei van de militaire begrotingen van alle landen en de toetreding van Zweden en Finland tot de krabbenmand die de NAVO is, zijn geenszins tekenen van het beroemde ‘Als je vrede wilt, bereid je dan voor op oorlog’ dat zo hypocriet door de bourgeoisie wordt gepredikt. Integendeel, het aanzwellen van de militaire arsenalen en, meer in het algemeen, de accentuering van de oorlogseconomie in alle richtingen zullen de spanningen tussen de staten alleen maar doen toenemen en leggen nu reeds de grondslagen voor toekomstige conflicten.

Een aanzienlijke verergering van de economische crisis

Terwijl de wereld nu al bijna drie jaar lijdt onder één van de dodelijkste pandemieën uit de geschiedenis en terwijl de economische crisis en de milieurampen verergeren, geven alle staten enorme bedragen uit aan wapens. Meer dan ooit staat de economie in dienst van de oorlog, in dienst van de ongebreidelde productie van vernietigingswerktuigen zonder de minste economische samenhang. Want een kanon, een raket of een gevechtsvliegtuig levert geen enkele meerwaarde op en is een pure verspilling, een zuiver verlies vanuit het oogpunt van het kapitaal op wereldschaal. De toename van de wapenproductie, de mogelijke omschakeling van strategische sectoren naar de militaire industrie, de schuldenlast die dit alles met zich meebrengt en de afname van investeringen in andere sectoren van de economie, zullen de wereldhandel dan ook aanzienlijk veranderen en de economische en sociale omstandigheden waaronder de uitgebuitenen te lijden hebben, nog verergeren.

Bovendien zijn de directe gevolgen van de oorlog zelf reeds merkbaar voor een groot deel van de wereldbevolking : buitensporige inflatie, totale ontwrichting van de productie- en bevoorradingsketens, economische vergeldingsmaatregelen tussen rivaliserende staten. Al deze gevolgen van de imperialistische oorlog treffen de uitgebuitenen in de hele wereld hard, niet in de laatste plaats door het tekort aan vele eerste levensbehoeften. Geconfronteerd met deze catastrofale situatie heeft de bourgeoisie geen ander aanbod dan de eindeloze ideologie van de opoffering, zoals de Europese regeringen die, geconfronteerd met de Russische vermindering van de aanvoer van gas, de bevolking oproepen de broekriem aan te halen door ‘energiesoberheid’ te betrachten, dit alles in naam van een pseudo-solidariteit met het Oekraïense volk. Deze verachtelijke propaganda van de grote energiebedrijven toont de verraderlijkheid en het cynisme van de heersende klasse, die nooit ophoudt om te proberen de arbeidersklasse te laten opdraaien voor haar crisis. Maar de leugens van de heersende klasse verbleken in vergelijking met de harde realiteit die miljarden mensen dagelijks aan den lijve ondervinden. Het bewijs is dat de wereld nog nooit zo veel honger heeft geleden.

Vandaag de dag storten het kapitalisme en zijn verschrikkingen meer dan 2 miljard mensen in een voedselcrisis en staan bijna 800 miljoen mensen op het randje van de hongerdood.

De toekomst ligt in handen van het proletariaat

Zoals wij de afgelopen maanden herhaaldelijk hebben bevestigd, is het proletariaat, beroofd van zijn klassenbewustzijn, op dit moment niet in staat zichzelf te herkennen als een sociale kracht die zich kan verzetten tegen oorlog en die een revolutionair perspectief kan bieden. Geconfronteerd met inflatie en tekorten zijn revoltes uitgebroken op een terrein van strijd dat totaal vreemd is aan de methoden en doelstellingen van het proletariaat, zoals in Sri Lanka waar de woede van de bevolking is ingezet om de zittende president af te zetten, en diende zo als een massa die gemanoeuvreerd kon worden in de confrontaties tussen burgerlijke klieken. In Ecuador hebben duizenden ‘inheemsen’, gegroepeerd op etnische basis en afgesneden van de strijd van de arbeidersklasse, zich eveneens ten doel gesteld de heersende macht omver te werpen... ten voordele van een andere burgerlijke kliek.

In het hart van het wereldkapitalisme zijn de afgelopen weken echter de eerste tekenen te zien van reacties van arbeiders op de toenemende uitbuiting op de werkplek en de verslechtering van de levensomstandigheden als gevolg van de stijgende prijzen. Eind juni staakten meer dan 50.000 spoorwegarbeiders in Groot-Brittannië om hogere lonen te eisen. In Duitsland, Spanje en Frankrijk braken ook stakingen uit in de luchtvaartindustrie en bij de spoorwegen, gebaseerd op dezelfde eisen. Hoewel deze defensieve strijd nog in een embryonaal stadium verkeert, van elkaar gescheiden is en in toom wordt gehouden door de vakbonden, die hun sabotage-arsenaal inzetten door de verdeling tussen verschillende sectoren , blijft het een feit dat zij een illustratie vormt van een grote woede in de rijen van de arbeiders en van een potentieel voor de ontwikkeling van strijdbaarheid in de komende periode.

Maar bovenal tonen deze bewegingen volledig aan dat de economische crisis de beste bondgenoot blijft van het proletariaat, het meest gunstige terrein waarop het zijn solidariteit en zijn internationale eenheid kan ontwikkelen, en geleidelijk zijn identiteit en het bewustzijn van zijn revolutionair potentieel kan terugvinden. Alleen door deze lange en moeizame strijd zal het in staat zijn de mensheid uit de vernietigingsspiraal van het kapitalisme te bevrijden en zo de weg naar het kommunisme te wijzen.

Meer dan ooit behoort de toekomst toe aan de arbeidersklasse!

Vincent, 8 juli 2022.