Na de Russische revolutie in 1917, de revolutie in Duitsland in 1918, de oprichting van de Kommunistische Internationale in 1919, komt de IKS vandaag terug op de honderdste verjaardag van de tragische verplettering van de opstand van de matrozen, soldaten en arbeiders van Kronstadt in maart 1921 met de heruitgave van de artikels:“De repressie van Kronstadt in maart 1921, Een tragische vergissing van de arbeidersbeweging” en “Tegen de anarchistische stellingen, de lessen getrokken door de Kommunistische Linkerzijde” om daaruit de essentiële lessen te trekken voor de toekomstige strijd.

In maart 1921 maakte de Sovjetstaat, onder leiding van de Bolsjewistische Partij, met militair geweld een einde aan de opstand van de zeelieden en soldaten van het garnizoen van Kronstadt, op het eiland Kotline in de Finse Golf, op 30 km van Petrograd (nu Sint-Petersburg). De 15.000 opstandige soldaten en matrozen werden op de avond van 7 maart aangevallen door 50.000 soldaten van het Rode Leger. Na tien dagen van hevige gevechten werd de opstand van Kronstadt verpletterd. Een betrouwbaar cijfer voor het aantal slachtoffers is niet beschikbaar, maar geschat wordt dat er meer dan 3.000 opstandelingen werden gedood en geëxecuteerd en meer dan 10.000 aan de kant van het Rode Leger. Volgens een communiqué van de Buitengewone Commissie van 1 mei 1921 werden 6.528 opstandelingen gearresteerd, 2.168 geëxecuteerd (een derde), 1.955 veroordeeld tot dwangarbeid (waarvan 1.486 voor vijf jaar), en 1.272 vrijgelaten. De families van de rebellen werden naar Siberië gedeporteerd. 8.000 matrozen, soldaten en burgers wisten naar Finland te ontsnappen.

Minder dan vier jaar na de machtsovername door de arbeidersklasse in Rusland in Oktober 1917, geven deze gebeurtenissen op tragische wijze uitdrukking aan het proces van ontaarding van een geïsoleerde en uitgeputte revolutie. Deze arbeidersopstand is inderdaad die van aanhangers van het Sovjetregime, van hen die in 1905 en 1917 tot de voorhoede van de beweging behoorden en die tijdens de Oktoberrevolutie werden beschouwd als “de eer en de glorie van de revolutie”. In 1921 eisten de rebellen van Kronstadt de inwilliging van eisen die vergelijkbaar waren met die van de arbeiders van Petrograd die sinds februari in staking waren: vrijlating van alle gevangen socialisten, opheffing van de staat van beleg, vrijheid van meningsuiting, van pers en van vergadering voor allen die werken, een gelijk rantsoen voor alle arbeiders...

Maar wat het belang van deze beweging onderstreept en haar diep proletarisch karakter tot uitdrukking brengt, is niet alleen de reactie tegen de beperkende maatregelen, maar vooral de reactie tegen de ontvreemding en het verlies van de politieke macht van de arbeidersraden ten gunste van de Partij en de Staat, die hun plaats ingenomen hebben en voortaan geacht worden de oriëntatie en de belangen van het proletariaat te vertegenwoordigen. Dit komt tot uitdrukking in het eerste punt van hun resolutie: “Gezien het feit dat de huidige Sovjets niet de wil van de arbeiders en boeren tot uitdrukking brengen, moeten er onmiddellijk nieuwe verkiezingen voor de sovjets worden gehouden, met geheime stemming en, in de aanloop daar naartoe,vrijheid van verkiezingspropaganda.”

Onder verwijzing naar de onderdrukking van de opstanden door het Rode Leger heeft de bourgeoisie altijd geprobeerd de proletariërs te bewijzen dat er een ononderbroken draad is die Marx en Lenin verbindt met Stalin en de goelag. Het doel van de bourgeoisie is de proletariërs te doen afkeren van de geschiedenis van hun klasse en zich de eigen ervaringen niet opnieuw toe te eigenen. De stellingen van de anarchisten komen tot dezelfde conclusies door zich te baseren op de vermeende autoritaire en contrarevolutionaire aard van het marxisme en de partijen die in zijn naam optreden. Anarchisten hebben in feite een abstracte ‘morele’ kijk op gebeurtenissen. Uitgaande van het postulaat van het inherente autoritarisme van de Bolsjewistische Partij, zijn zij niet in staat het proces van ontaarding van de revolutie in het algemeen en van de episode van Kronstadt in het bijzonder te verklaren: een revolutie die uitgeput is na zeven jaar wereldoorlog en burgeroorlog, met een industriële infrastructuur die in puin ligt, een gedecimeerde, hongerende arbeidersklasse, geconfronteerd met boerenopstanden in de provincies. Een dramatisch geïsoleerde revolutie, waarvoor het perspectief van internationale uitbreiding steeds minder waarschijnlijk is na de mislukking van de revolutie in Duitsland;voor al deze problemen waarmee de arbeidersklasse en de Bolsjewistische Partij werden geconfronteerd, sluiten de anarchisten de ogen.

De belangrijkste historische les van de onderdrukking van de opstand van Kronstadt, van fundamenteel belang voor het perspectief van een proletarische wereldrevolutie, betreft de kwestie van het klassegeweld. Als revolutionair geweld een wapen is van het proletariaat om tegenover zijn klassevijanden het kapitalisme ten val te brengen, dan mag het onder geen enkel voorwendsel gebruikt en uitgeoefend worden binnen de arbeidersklasse zelf, tegen andere proletariërs. Het kommunisme wordt het proletariaat niet met geweld en dwang opgelegd, want deze middelen staan lijnrecht tegenover de ontwikkeling van het bewuste karakter van zijn revolutie, die het alleen kan verwerven door eigen ervaring en door het permanente kritische onderzoek van deze ervaring. Het besluit van de Bolsjewistische Partij om Kronstadt te onderdrukken kan alleen worden begrepen in de context van het internationale isolement van de Russische revolutie en van de verschrikkelijke burgeroorlog die toen in de regio woedde. Een dergelijk besluit blijft niettemin een tragische vergissing, doordat het werd ingezet tegen arbeiders die waren opgestaan om hun voornaamste wapen van bewuste politieke verandering van de maatschappij en het werkelijke vitale orgaan van de dictatuur van het proletariaat te verdedigen: de macht van de Sovjets.