Het kapitalisme heeft hele regio’s van de wereld ongastvrij en ondraaglijk gemaakt, een echte hel voor de gemartelde bevolking, die wordt gedwongen om te vluchten. Na de piek van de ‘migratiecrisis’ in 2014/2015 besloten de machtigste staten resoluut te reageren in een poging om mogelijke immigranten, die ‘te talrijk’ waren geworden, af te schrikken. Door hun politioneel en repressief apparaat aan te scherpen, hebben ze de grenscontrole grotendeels ‘uitbesteed’ door het beheer van de migrantenstromen uit te besteden aan actoren die zich weinig zorgen maken om de gebruikte ‘methoden’ en de ‘opvangvoorwaarden’. Zo heeft de Europese Unie (EU) Turkije in 2016 voor 4 miljard euro opgeroepen om migranten in te dammen door ze op afstand te parkeren. Velen van hen kwijnen vandaag de dag nog steeds weg in deze detentiecentra. Het ‘succes’ van deze nieuwe migratiepolitiek heeft zich recentelijk uitgebreid naar andere staten, met name naar Noord-Afrika. In Libië zijn migranten het slachtoffer van behoorlijke onmenselijke omstandigheden van de detentie.

Toen de VN het centrum van Zintan bezocht: “waren er dus 654 migranten en vluchtelingen opgesloten onder omstandigheden die “gelijkstaan aan een onmenselijke en vernederende behandeling of bestraffing”, wat neerkomt op “marteling”, aldus Rupert Colville (VN), die een gedetailleerde beschrijving geeft van ondervoeding, wateronttrekking, mensen “die vastzitten in overvolle magazijnen die stinken naar vuilnis en verstopte latrines” (1). In afwachting van een eventuele overbrenging naar Turkije worden momenteel ook duizenden vluchtelingen geïnterneerd op de Griekse eilanden, in centra waar de omstandigheden voor internering verschrikkelijk zijn: “De faciliteiten zijn niet geschikt voor de opvang van alle vluchtelingen op de eilanden. “In kamp Moria is er een badkamer voor 100 personen en een douche voor 300 personen. Sommigen van hen zijn hier een paar dagen na de tenuitvoerlegging van de overeenkomst aangekomen, kunt u zich voorstellen dat u twee jaar in dergelijke omstandigheden kunt leven? Deze mensen hebben de controle over hun leven verloren”, hekelt Luca Fontana, coördinator van Artsen zonder Grenzen in Lesbos.” (2).

Een ander getuigenis: “Het kamp van Moria is niet voor mensen, zegt Dr. Alessandro Barberio, een psychiater bij Artsen zonder Grenzen. Zelfs de meest evenwichtige mensen kunnen gek worden. Ik heb hier de ernstigste en talrijkste gevallen van mijn carrière gezien, benadrukt hij. Het gebrek aan antwoorden over hun toekomst vernietigt hen uiteindelijk. Het maandenlang doorlopen van de asielprocedures, terwijl je in deze beerput leeft, voorkomt dat je slaapt en leidt tot wanhoop of zelfmoord.” Samen met de maritieme bewaking en de versterkte politionele middelen gaat dit ten koste van zoveel leed dat de bourgeoisie op cynische wijze kan bogen op de ‘successen’ van wat men zou kunnen kwalificeren als een echte vesting. Op de zojuist genoemde Griekse eilanden is het aantal gearriveerden officieel met 97% gedaald! (3).

Barbaarse behandeling van de migranten

Toen in 2014, op het hoogtepunt van de gevechten in Syrië en Irak, de ‘migratiecrisis’ tot uitbarsting kwam, aarzelden de democratische grootmachten niet om grote ‘humanistische’ verklaringen af te leggen, en verzekerden ze dat ze hun verantwoordelijkheid zouden nemen om deze miljoenen mensen die hun land ontvluchtten, in naam van het heilige ‘asielrecht’, te helpen. Duitsland, de grootste economische macht in Europa, heeft zich als een echt toevluchtsoord gepresenteerd door de deuren te openen voor een paar duizend asielzoekers uit Oost-Europa. Hoewel minder enthousiast, volgden alle andere grote Europese mogendheden dit voorbeeld voorzichtig. Als het burgerlijke politieke apparaat, om zijn geloofwaardigheid te behouden, gedwongen wordt om door middel van mooie humanistische toespraken te doen alsof het zich het lot van migranten aantrekt, toont zijn barbaarse praktijk de geringe waarde die het menselijk leven in zijn ogen vertegenwoordigt.

Regeringen sluiten grenzen, beperken het verkeer door gebruik te maken van de angsten die ze voeden, bouwen fysieke en ‘administratieve’ muren om zich te beschermen tegen de ‘migratieplaag’ en de ‘invasie’. Daarom laat de ‘progressieve’ Franse president Emmanuel Macron, voor wie de opvang van migranten deel uitmaakt van “de waardigheid van al onze landen, in het bijzonder Frankrijk”(4). de Franse marine in de Middellandse Zee patrouilleren om migranten op brute wijze terug te dringen naar de Afrikaanse kust. Om dezelfde redenen financieren de Europese staten, die zichzelf hebben uitgeroepen tot voorvechters van de ‘mensenrechten’, particuliere milities aan de grenzen van de Afrikaanse landen, die tot de tanden gewapend zijn. Terwijl elk land zijn buurland ervan beschuldigt niet genoeg te doen, voeren ze allemaal een openlijke anti-migratiepolitiek!

De laatste tijd oreert de bourgeoisie beamend dat de massa migranten die naar het Europese continent willen komen sterk is afgenomen. De heersende klasse kan trots zijn: zij heeft zelfs douanebeambten (die verantwoordelijk zijn voor het controleren van de goederenstroom) gemobiliseerd om haar meest sinistere taken tegen migranten uit te voeren, vooral de kustbewaking en politiecontrole. Een dergelijke criminele situatie dwingt migranten alleen maar om steeds meer risico’s te nemen en de zee om te vormen tot een begraafplaats waar elk jaar duizenden wanhopige mensen sterven, gedwongen om hun geluk te beproeven op geïmproviseerde vlotten.

Het Europese Frontex-agentschap werd desalniettemin officieel opgericht om “migranten in nood op de Middellandse Zee te redden”. Met dit soort hypocriete formules financiert de Europese bourgeoisie, zoals we al onderstreept hebben, het Turkije van Erdogan om migranten aan de Syrische en Iraakse grenzen in interneringskampen vast te houden.

In september 2015 heeft de Europese Commissie de lidstaten gevraagd om bijna 100.000 mensen op te nemen (wat nagenoeg niets is in vergelijking met de massa migranten). In mei 2018 was nog maar 1/3 van de migranten toegelaten. Frankrijk, het ‘vaderland van de mensenrechten’, heeft slechts 25% van zijn doel behaald. Deze vaststelling toont duidelijk aan dat de hoogdravende toespraken van de belangrijkste politieke leiders van de bourgeoisie, die oproepen tot ‘verantwoordelijkheidsgevoel’ en ‘solidariteit’, verdwijnen in de koude berekening van elke regering om het aantal vluchtelingen te reguleren in overeenstemming met de belangen van elke nationaal kapitaal en de last die dit voor de staat kan betekenen. Dit is een van de redenen voor de wrijving en verdeeldheid binnen de bourgeoisie over deze kwestie.

Strengere antimigratiemaatregelen

Alle regeringen scherpen de al draconische politiek ten aanzien van migranten dag na dag aan. In Frankrijk is de politiek van Macron nog wreder dan die van zijn voorgangers, waaronder Sarkozy en zijn schadelijke anti-migratieretoriek, zoals blijkt uit de wet ‘immigratie en asiel’, die in 2018 werd aangenomen: versnelling van de steeds willekeuriger uitzettingsprocedures, uitbreiding van de detentiemaatregelen, ‘videohoorzitting’.... De Franse Minister van Binnenlandse Zaken heeft ook een rondschrijven gepubliceerd dat voorziet in de registratie van migranten in opvangcentra. Dit rondschrijven wordt gepresenteerd als een manier om het gehuisveste ‘publiek’ te leren kennen en ze te oriënteren in functie van hun situatie. Net als in alle andere ‘beschaafde’ en ‘democratische’ landen stelt deze politiek migranten gelijk aan menselijke kuddes die zoveel mogelijk moeten worden gesorteerd, geparkeerd en teruggestuurd naar hun land van herkomst om hen opnieuw bloot te stellen aan de verwoestingen van oorlog, honger en ziekte.

In Italië heeft de Kamer van Afgevaardigden een omstreden wetsvoorstel aangenomen, geëist door Matteo Salvini, Minister van Binnenlandse Zaken en hoofd van de Liga (uiterst rechts), dat het immigratiebeleid verscherpt. Concreet betekent dit dat de Italiaanse regering nu honderdduizenden asielzoekers in grote concentratiekampen zal bijeen brengen als een kostenbesparende maatregel en het gebruik van tasers zal veralgemenen! Elke uiting van solidariteit met migranten wordt verondersteld deel uit te maken van de “hulp aan illegale immigratie” en wordt systematisch door de wet bestraft.

In Spanje verwelkomde de regering van Sanchez, zodra zij in juni 2018 aan de macht kwam, de 630 migranten van de Aquarius ‘met open armen’ en kondigde ze haar voornemen aan om de toegang tot gezondheidszorg voor mensen zonder papieren te vergemakkelijken. Bijna een jaar later is het in september 2018 aangenomen decreet nog steeds niet uitgevoerd in de enclave Melilla. Erger nog, na de aankondiging van deze schijnbewegingen is de socialistische regering, onder het voorwendsel van “het garanderen van de veiligheid” langs de hekken van Ceuta en Melilla, “zonder de migranten pijn te doen”, van plan om het prikkeldraad te vervangen door een nieuw “element” ... dat het hek met 30 procent zal verhogen, waardoor het op sommige plaatsen 10 meter hoog wordt. Dit is wat de regering “een veiligere maar ook meer menselijke grens” noemt! Bovendien is de aanwezigheid van de Guardia Civil in veel strategische gebieden versterkt en zijn ze nu uitgerust met mobiele hartslagdetectoren om migranten te kunnen “lokaliseren en neutraliseren”. Uiteraard beweren de autoriteiten dat deze maatregelen bedoeld zijn om “de veiligheid van personen, voorzieningen en het publiek te waarborgen” (5). In werkelijkheid perfectioneren ze alleen maar het beheer door de politie en de rechtshandhaving. In Melilla zijn sinds februari bijna 2.500 migranten onderschept nadat een systeem was opgezet om de toegang tot het haventerrein te voorkomen en de installatie van concertinas (prikkeldraad met scheermesjes!).

Het ‘asielrecht’ bestaat wel degelijk in de grote democratieën, perfect gedefinieerd in de regels van de Conventie van Genève van 1951. Maar in werkelijkheid stelt de elasticiteit van de inhoud ervan elke natie in staat om deze zoveel mogelijk te beperken met behulp van een scala aan juridische middelen en een echte bureaucratische barrière. In de praktijk wordt dit recht slechts druppelsgewijs, volgens zeer selectieve criteria toegepast. De functie van dit asielrecht is vooral ideologisch van aard. Het dient om de migranten te verdelen tussen enerzijds een grote meerderheid van de ‘ongewensten’, die ervan beschuldigd worden ‘economische vluchtelingen’ te zijn die komen ‘profiteren’ van dure rechten over de ruggen van autochtone werkers en anderzijds een kleine minderheid die, na een administratieve muur te zijn bedwongen, kan hopen op asiel. Deze paar voorbeelden tonen aan dat het asielrecht niet meer is dan een ideologische dekmantel, een zeer verachtelijke hypocrisie, die het mogelijk maakt om niet alleen het omgaan met en bunkeren van staten te rechtvaardigen, maar ook om de fysieke muren en prikkeldraad, die tegenover de migranten zijn opgetrokken, aan te vullen met een even onneembare arsenaal aan bureaucratische middelen.

Antimigratiecampagnes tegen de arbeidersklasse

De bourgeoisie van de centrale kapitalistische landen stelt zich niet alleen tevreden door de migranten terug de grens over te zetten, maar gebruikt het verschijnsel ook om haar aanvallen op het bewustzijn van de arbeidersklasse te ondernemen met behulp van een uitgebreide anti-migratiepropaganda bestaande uit achterdocht en wantrouwen. In naam van de ‘veiligheid van de burgers’ verspreidt de heersende klasse de angst voor de ander, voor de buitenlander, door gebruik te maken van de geringste xenofobe stank om deze te versterken en zich tegelijkertijd te tooien met zowel de deugden van het recht als die van de democratie. Overal vinden er televisiedebatten plaats, met eindeloze discussies over de kosten van elke migrant of over het recht op staatsburgerschap van een bepaald land. In veel gevallen wordt de ellendige compensatie, die aan migranten wordt toegekend, cynisch vergeleken met de magere pensioenen of lage lonen die aan werkers worden betaald. Dergelijke retoriek voedt alleen maar de verdeeldheid binnen de uitgebuitenen, wakkert het wantrouwen en de hevige concurrentie aan tussen immigranten en de autochtone bevolking.

De populisten zijn dus in de ‘gunstige’ positie om op te roepen tot de verdrijving van alle migranten en het herstel van de grenzen (duizenden verdrinkende slachtoffers in de Middellandse Zeeg zullen blij zijn te horen dat de grenzen waren verdwenen!). Het is hetzelfde verhaal in Italië, bij de Salivini’s en anderen, hetzelfde relaas bij extreemrechts in Spanje, Duitsland, Polen, Hongarije en elders.

De administratieve maatregelen, de ‘sorteercentra’, alle steeds meer barbaarse maatregelen om mensen terug te sturen naar de regio’s, die ze zijn ontvlucht, hebben een mooie toekomst voor de boeg onder de heerschappij van het kapitalisme in verval.

Het proletariaat mag zich geen illusies maken, het kapitalisme, dat seniel is geworden, kan alleen maar meer chaos en onveiligheid veroorzaken. De steeds talrijker en massaler wordende bevolkingen zullen moeten proberen te vluchten uit regio’s die steeds meer verwoest worden en die niet geschikt zijn om te overleven. Migranten zijn niet de ‘concurrenten’ van de proletariërs van de ‘rijke’ landen, maar zijn het slachtoffer van hetzelfde systeem dat hen uitbuit en kwetsbaar maakt. In alle meest ontwikkelde landen ter wereld zal de bourgeoisie niet ophouden met het ontwikkelen van haar beruchte ideologische campagnes om een politiek te rechtvaardigen die in de ogen van het proletariaat steeds onmenselijker is.

Het is belangrijk om te begrijpen dat het proletariaat de enige is die echte solidariteit kan ontwikkelen met degenen die in werkelijkheid zijn klassenbroeders zijn en niet zijn ‘vijanden’ of ‘bedreigers’. Het zijn niet de migranten die onze levensomstandigheden aanvallen, maar het kapitaal. ‘Mensenrechten’ en ‘asiel’ zijn niet meer dan flagrante leugens uit de mond van degenen die verantwoordelijk zijn voor deze massale migratiestromen. De proletariërs hebben geen vaderland, zowel zij die in de ontwikkelde landen worden uitgebuit als zij die de verschrikkingen van het kapitalisme ontvluchten. Het is één en dezelfde klasse die dit systeem in volledige verrotting moet bestrijden n

Martine  / 27.06.2019

(1) “En Libye, le tragique bilan de la fermeture des ports italiens”, RFI (15 juni 2019).

(2 )“Les migrants relégués de l’île grecque de Lesbos”, La Croix (18 december 2018)

(3) “La crise migratoire persiste dans l’imaginaire européen”, Euractiv (20 februari 2019)

(4) “L’arrivée de réfugiés est une opportunité économique”, Le Figaro (7 september 2015).

(5) Citaat uit een communiqué de la Guardian Civil gedateerd op 6 april 2019.