In het eerste gedeelte van dit artikel zagen we al dat de bourgeoisie valse verklaringen gaf voor de aanhoudende ondervoeding en de honger.

Zij zoekt namelijk om het kapitalistisch systeem vrij te pleiten van alle voedingscatastrofen door de individuen de schuld toe te schuiven of door met de vinger te wijzen naar deze of gene baas of onderneming. Hierbij hanteert ze het eeuwenoude afleidingsmaneuver van de zondebok. In dit tweede deel zullen we zien hoe destructief dit barbaarse systeem is, onder meer door het aanwakkeren van plundering en verspilling.

De voedingscrisissen, kenmerkend voor de ontwikkeling van de kapitalistische productiewijze, hebben zich verscherpt met de intrede tot het verval van dit systeem. Maar nog veel erger in  zijn huidige fase van ontbinding, dikwijls kwalitatief gezien onder totaal verschillende vorm. En zelfs indien het kapitalisme altijd heeft vergiftigd, verhongerd en het milieu verwoest, heeft het haar destructief en verwoestend aspect vandaag tot de ganse planeet uitgestrekt in haar zoektocht om elk stukje op aarde uit te buiten in haar voordeel. Wat uiteindelijk wil zeggen dat dit systeem vandaag het overleven zelf van de menselijke soort zelf bedreigt.

De absurditeit van de overproductie

Historisch heeft het kapitalisme, door de gebruikswaarde en de ruilwaarde van de producten te scheiden, de mensheid afgesneden van het doel zelf van de productiearbeid.

Heeft de landbouw niet tot doelstelling de menselijke behoeften te voldoen? Wel in het kapitalisme is het antwoord neen! Ze is slechts een productie van waren, waarvan de inhoud en kwaliteit weinig ter zake doen, vooropgesteld dat ze zich opdringen op de wereldmarkt en ook nog eens, en passant, toelaten om de de arbeidskracht heel goedkoop te reproduceren.

Met de intrede in het verval van het kapitalisme is de productie systematisch opgevoerd geworden, ten koste van de kwaliteit. Dit is de rauwe werkelijkheid die men vaststelt bij het observeren van de ontwikkeling van de landbouw sinds de tweede wereldoorlog tot op heden. Het ordewoord na de oorlog was: produceren, produceren en  nog eens produceren! In het merendeel van de ontwikkelde landen zagen we de landbouwindustrie haar productiecapaciteiten bliksemsnel  toenemen. Hierbij speelden de veralgemening van de landbouwmachines en van de chemische producten een belangrijke rol. In de jaren 1960-1980 durfde men dit opvoeren van de landbouw zelfs bedrieglijk “groene revolutie” te noemen.  Wij erkennen er geen enkele ecologische overweging in!

Om het hoofd te bieden aan de verscherpte concurrentie, kwam het erop aan om maximaal te produceren en met de laagste kost, zonder al te veel de kwaliteit van het resultaat te bekijken. Maar de tegenstellingen van een systeem in verval konden zich enkel opstapelen en de overproductie nog doen toenemen . Produceren, produceren… maar om te verkopen aan wie? Aan diegenen die honger lijden? Zeker niet! De producten worden maar al te dikwijls vernietigd of rotten ter plaatse door het gebrek aan voldoende solvabele afzetmarkten. [1].

Miljoenen mensen sterven de hongerdood in de Afrikaanse of Aziatische landen, een aangroeiende massa doet beroep op caritatieve instellingen in de industrieel ontwikkelde landen zelf, daar waar veel producenten verplicht zijn om een deel van hun productie te vernietigen om de “quota’s” te respecteren of kunstmatig hun prijzen hoog te houden!

De ineenstorting van het kapitalistisch systeem in haar historische crisis maakt het probleem nog erger. Met op de achtergrond een chronische economische crisis, zoeken de op profijt beluste investeerders hun kapitalen te plaatsen in rendabele voedingswaren (zoals rijst en granen), ze speculeren en gedragen zich als in een casino zonder enige scrupules, ook al verhongeren zij zo een aangroeiend deel van de wereldbevolking: “Om enkele bijzonder verhelderende cijfers te geven, de prijs van maïs is verviervoudigd sinds de zomer van 2007, de prijs van graan is verdubbeld sinds begin 2008 en de voedingswaren zijn in de arme landen globaal verhoogd met 60% in twee jaar tijd". [2].

Deze prijsverhoging is simpelweg ondraaglijk geworden voor de bevolkingen in precaire situaties zoals in Senegal, de Ivoorkust, Indonesië  of de Filipijnen en veroorzaakte  tenslotte hongeropstanden volgend op de periode die vandaag ook wel de “Voedselcrisis van 2007-1008” genoemd wordt [3]. Als een cynische klucht heeft hetzelfde scenario zich herhaald in 2010, nog verergerd door het intens gebruik van oogsten voor de productie van biobrandstoffen (soja, maïs, koolzaad, suikerriet). De meest berooiden werden zo opnieuw in een nog extremere armoede dompelend.

Het kapitalisme vergiftigt en doodt

Parallel aan het tragisch lot dat zij voor deze bevolkingen van de “derde wereld” toebedeelt, vergeet het kapitalisme de uitgebuiten van de “ontwikkelde” landen niet. Indien het klopt dat gedurende de laatste decennia de landbouw productie geweldig is toegenomen, wat globaal toeliet het percentage ondervoede personen te verminderen, moet men wel  inzien  tot welke prijs en wat het rampzalige resultaat daarvan is.

De gronden zijn door de buitensporige opvoering van de landbouw met massaal en willekeurig gebruik van chemische producten aanmerkelijk verarmd, zo erg zelfs dat de voedingswaarde van de producten en het gehalte aan vitamines  ook verarmd is. [4]. Recente studies proberen het directe verband aan te tonen dat bestaat tussen het gebruik van verdelgingsmiddelen, insecticiden en andere schimmelwerende producten in de culturen en de merkelijke verhoging van aantal kankers en neuro degeneratieve ziekten [5].

Bovendien blijkt het gebruik van zoetmiddelen zoals aspartaam (E951 op de etiketten), of glutamaat in de agrarische voedingsindustrie, evenals veralgemeend gebruik van kleurstoffen, zeer schadelijk te zijn voor onze gezondheid. Met een experiment op ratten heeft men zelfs ontdekt dat zij de zenuwcellen vernietigen [6]. Wij gaan hier geen lijst maken van de verschillende schadelijke producten die op ons bord terechtkomen, dit zou pagina’s en pagina’s vergen.

“Alles is kwestie van dosering” zegt men ons. Maar in feite is geen enkele studie openbaar gemaakt of op lange termijn gevoerd, om de invloed van deze verschillende “doseringen” te meten die toegevoegd en geïntegreerd zijn in eenzelfde product, dag na dag. Men heeft slechts sommige invloeden van het nucleaire bestralen van onze voeding kunnen vaststellen: zoals met de explosie van schildklier kankers na het ongeval van Tchernobyl, de misvormingen bij de regionale bevolking ten gevolge van de inname van gecontamineerde etenswaren. Idem vandaag in Japan sinds Fukushima met de producten uit de zee. Het moorddadig karakter van het kapitalisme heeft wel degelijk een nieuwe dimensie aangenomen. Om winsten te maken, laat het kapitalisme om het even wat doen slikken door zijn uitgebuitenen!

Laten we in navolging van de tekst van Friedrich Engels “Over de toestand van de arbeidersklasse in Engeland”, enkele hedendaagse feiten aanhalen die aantonen op welke wijze het kapitalisme zich bekommert over de gezondheid van zijn uitgebuiten:

“In december 2002 barst de zaak los over het her-etiketteren van Nestlé melkpoeder dozen voor zuigelingen die hun einde van houdbaarheid termijn bereikt hadden. De multinational heeft illegaal melk uit Uruguay geïmporteerd opdat ze zou verkocht worden in Colombia […] Het dagblad El Tiempo van zaterdag 7 december merkt op dat bij de 200 ton in beslag genomen melk, […] 120 andere tonnen melk dienen gevoegd te worden, in beslag genomen tijdens een proces van her-etiketteren om te simuleren dat de melk afkomstig was van het eigen land en om te verdoezelen dat het melk betrof waarvan de gebruiksduur voor menselijke consumptie verstreken was”  [7].

Onder de vele versneden producten die het kapitalisme voortbrengt vindt men o.a. de Noorse zalm die net als de batterijkippen, volgepropt zitten met antibiotica en zelfs met kleurstoffen om aan de eisen van de markt te voldoen. Het gehalte medicijnen in hun organisme is zodanig dat de gekweekte zalm een monsterlijke soort geworden is en een mutant met misvormde koppen en uitgesneden vinnen…Maar omdat een minister van dat land meerdere kwekerijen bezit en stevig de omerta handhaaft, werden universitairen ontslagen omdat ze wezen op het gevaar voor kanker, met name door het gif van de gekweekte zalm.

Hierbij dient men nog de tonnen vervuiling bij te voegen die in de zee terechtkomen, de PCB's in de grote rivieren, de afvalstoffen of de al dan niet ingegraven radioactieve elementen [8]…Zonder de kwalijke gevolgen te rekenen van zware metalen, de dioxine, het asbest dat in onze voeding of onze borden terechtkomt. Het water en de producten van de zee, de lucht die we inademen, de dierlijke producten die we eten en de teeltaarde zijn allen diep doordrenkt met al deze permanente bronnen van besmetting.

Er is reden genoeg om verontwaardigd te zijn wegens deze permanente voedingscrisis die onze planeet treft, en die sommigen uithongert terwijl het anderen vergiftigt.

De woede van hen die de verdwazing van dit systeem bestrijden is fundamenteel terecht. Maar terzelfder tijd “ ligt het beheersen en verminderen van het niveau van verspilling dikwijls buiten de capaciteiten van de landbouwer, van de verdeler of van de individuele consument, omdat dit afhangt van de filosofie van de markten, van de zekerheid van energiebevoorrading, van de kwaliteit van de wegen en de al dan niet aanwezige transportcentra” [9] .

Uiteindelijk wil dit zeggen dat het zoeken naar oplossingen op lokaal en individueel vlak, op korte en middellange termijn naar een impasse leidt. Ageren in de hoedanigheid van verantwoordelijke en verlichte “burger”, als individu dus, zal nooit een oplossing aanbrengen voor de immense verspilling die het kapitalisme veroorzaakt. Het zoeken naar “individuele” of “lokale” oplossingen draagt de illusie in zich dat er een onmiddellijk antwoord zou bestaan voor de contradicties van het kapitalisme. Zoals we zagen zijn de redenen historisch en politiek diep geworteld. Het is op dit niveau dat de werkelijke strijd dient gestreden. Momenteel roepen de propagandisten van het kapitaal op om onze “voedingsgewoontes te verbeteren”, om uw “gewicht te verminderen” om aan preventie te doen, om de “slechte eetgewoontes “op school te elimineren,…Geen woord over loonsverhoging! Niets om de werkomstandigheden te verbeteren van de uitgebuiten! Zij prediken over gewoontes, de seizoen opbrengsten of de aangeboren kwalen…Maar zij verdoezelen de ware oorzaak van de ontaarding van de voeding van de mensheid: de crisis van een systeem dat enkel oog heeft voor winst. [10]

Enkidu/ 25.10.2013

Voetnoten

[1] Ten gevolge van slechte commerciële strategieën, gebonden aan het opheffen van het Indisch embargo op zijn rijst : “Thailand is zijn rol kwijt als eerste werelduitvoerder en het land zit met een overschot gelijk aan een jaar van haar consumptie. De hangars van de oude luchthaven van Bangkok zouden zijn gebruikt om de rijst te stockeren, waarvan men niet meer weet waar, om te voorkomen dat die zou verrotten” (“La Thaïlande étouffée par son riz”, Le Monde du 24 juin 2013)

[2] Revue Internationale 132 (Fr, Eng, Sp), de voedingscrisis, opstanden van honger: enkel de strijd van het proletariaat kan een einde stellen aan de honger.

[3] http ://fr.wikipedia.org/wiki/Crise_alimentaire_mondiale_de_2007-2008

[4]) “Tijdens de periode van 1961 tot 1999, is het gebruik van stikstof en fosfaat houdend meststof respectievelijk gestegen met 638% en 203%, daar waar de productie van pesticides verhoogd is met 854% %”, Global Food Report, p.13, door ons vertaald

[5] Zie de teksten van journaliste Marie Monique Robin, Notre poison quotidien.(Ons dagelijks vergif)

[6] Idem.

[7] Christian Jacquiau, Les coulisses du commerce équitable, p.142.

[8] A Fukushima, 300 tonnes d’eau contaminée se déversent chaque jour dans le Pacifique”, Le Monde du 7 août 2013. (”In Fukushima , vloeit elke dag 300 ton gecontamineerd water in de Pacific “)“

[9] Global food report, p. 18.

[10] “Mexique : l’obésité, nouveau visage de la misère sous le capitalisme”, sur le site web du CCI, Juin 2010.(“Mexico: overgewicht, nieuw gezicht van de miserie onder het kapitalisme” op de CCI- website)