De IKS heeft onlangs in Brazilië een geheel van openbare activiteiten ondernomen waarvan wij in dit artikel verslag doen. Eigenlijk ging het om drie achtereenvolgende openbare bijeenkomsten in drie verschillende steden (Salvador de Bahía, Vitoria da Conquista en São Paulo) en eenn voordracht gevolgd door debat aan de universiteit van Vitoria da Conquista, ter gelegenheid van de Tweede bijeenkomst van de geschiedenisstudenten van de staat Bahía (het thema van deze bijeenkomst was: De sociale strijd en de voorbeelden daarvan in de geschiedenis).
Het thema van de openbare bijeenkomsten was: Tegenover de doodscrisis van het kapitalisme, de toekomst behoort aan de klassenstrijd, en die van de voordracht aan de universiteit: De oorsprong en belangrijkste kenmerken van de Internationale Kommunistische Linkerzijde.
Een dergelijke activiteit in Brazilië betekende iets nieuws voor de IKS. Ze was dan ook alleen mogelijk dankzij de welwillende initiatieven van sympathisanten ter plekke en in samenwerking van de Braziliaanse proletarische groep Arbeidersoppositie (1) die de openbare bijeenkomsten organiseerde. Voor deze eerste openbare activiteit in Brazilië had de IKS gekozen voor thema’s die het mogelijk maakten om haar historische visie uiteen te zetten op de mogelijkheid en noodzaak van de proletarische revolutie. Vandaar dat de uiteenzetting die tijdens deze drie openbare bijeenkomsten werd gehouden, en die kan worden ingezien op onze site in het Portugees, vooral de volgende aspecten ontwikkelde:

• net zoals alle uitbuitingssystemen die er aan zijn voorafgegaan is het kapitalisme geen eeuwigdurend systeem;
• het uur van zijn omverwerping door het proletariaat, de enige revolutionaire klasse in de maatschappij, heeft al lang geslagen en indien het proletariaat niet in staat is om zijn historische taak te vervullen dan zal de huidige toestand uitlopen op het einde van de mensheid;
• de perspectieven die liggen opgesloten in de huidige situatie gaan in de richting van de ontwikkeling van de klassenstrijd.
• In één van de openbare bijeenkomsten, die van Salvador, was er, volgend op de uiteenzetting van de IKS, ook één voorzien van de Arbeidersoppositie waarin vooral de nadruk werd gelegd op de fundamentele rol van de organisatie van de arbeidersklasse in arbeidersraden ter omverwerping van het kapitalisme.
• De voordracht aan de universiteit was voornamelijk gebaseerd op het artikel op onze site De Kommunistische Linkerzijde en de marxistische traditie en deze was opgebouwd rond de volgenden hoofdlijnen:
• wat de Fracties van de Linkerzijde onderscheidt van andere organisaties die zich op het marxisme beroepen;
• de Kommunistische Linkerzijde was nooit een eensgezinde stroming maar bestond uit verschillende richtingen die echter alle uitingen ware van de historische krachtsinspanning door de arbeidersklasse met het oog op de theoretische en politieke verheldering;
• de bijdrage van de Kommunistische Linkerzijde aan de ontwikkeling van het politieke en theoretische gedachtegoed van het proletariaat is aanzienlijk en onvervangbaar.

Om verslag uit te brengen van deze vier gebeurtenissen leek het ons beter om ze niet afzonderlijk te behandelen maar eerder de belangrijkste vraagstukken en bekommernissen weer te geven die tot uiting kwamen en die aanleiding gaven tot debat. Toch denken we dat het eerst van belang is de interesse te laten zien die deze bijeenkomsten wekten zowel wat betreft de talrijke en soms zeer talrijke opkomst, als door het geanimeerde en levendige karakter van de debatten die telkens doorgingen nadat de geplande tijd verstreken was (zolang als de plaatselijke omstandigheden het toelieten).
 

Een veelbelovende deelname en dynamisme

Het komt voor dat revolutionairen zelf verrast worden door de omvang en belangstelling die hun standpunten op een gegeven moment opwekken terwijl zij toch dat deel van het proletariaat uitmaken waar het meeste vertrouwen in hun klasse bestaat, zelfs op momenten dat de klasse niet onmiddellijk veel revolutionaire belangstelling heeft. We werden dan ook zeer aangenaam verrast door de omvang van de deelname aan deze bijeenkomsten aangezien die soms de gebruikelijk aantallen op de openbare bijeenkomsten in de steden waar de IKS regelmatig actief is ruimschoots overtroffen. In totaal hebben bijna honderd mensen deelgenomen aan de drie openbare bijeenkomsten. Het thema van de Kommunistische Linkerzijde aan de universiteit trok gedurende heel het eerste deel van het debat ongeveer 260 personen aangetrokken in een grote amfitheater van de universiteit. De bijeenkomst werd met bijna twee uur verlengd en toen we moesten afsluiten waren er nog steeds tachtig personen aanwezig, en op alle gestelde vraagstukken hadden we toen nog niet kunnen antwoorden.
Er bestaat een reeks van omstandigheden die een dergelijke opkomst begunstigden. Het eerste openbare optreden van een internationale revolutionaire organisatie, die in Brazilië nog niet bestaat, wekt natuurlijk belangstelling. Bovendien konden de openbare bijeenkomsten genieten van een doeltreffende publiciteit waarvoor de Arbeidersoppositie had  gezorgd, al naar gelang de steden alleen of samen met onze sympathisanten. Ook was er de academische, en niet alleen politieke, belangstelling van sommige studenten en professoren van de universiteit die deelnamen aan het debat over de geschiedenis van de Kommunistische Linkerzijde. Daarbij dienen we te bedenken dat wat aanvankelijk, vanwege het universiteitsreglement was aangekondigd als een voordracht van een historicus (2), steeds openlijker de vorm aannam van een politieke bijeenkomst voorgezeten door één van de organisatoren van het debat, de Arbeidersoppositie, en de IKS, met een tafel waarop de pers van de IKS aan de ingang van het amfitheater werd aangeboden.
In werkelijkheid was dit succes van onze bijeenkomsten voor een groot deel te danken aan het bestaan in Brazilië van een welwillend gehoor voor een radicale kritiek op de maatschappij en haar democratische instellingen, omdat in dit land aan het hoofd van dergelijke instellingen een regering staat van Lula, de grote linkse ‘arbeidersleider’ waaraan onlosmakelijk de namen zijn verbonden van de PT (Partij van de Arbeid, gesticht in 1980) en van de CUT (Eenheidscentrale van de Arbeiders, de eerste ‘onafhankelijke’ vakbond sinds het einde van de dictatuur, gesticht in 1983). Momenteel moet de coalitieregering van Lula, de PT en de CUT openlijk de rol spelen van speerpunt van de aanvallen op de arbeidersklasse ter verdediging van het Braziliaanse nationale kapitaal in de internationale arena, net zoals om het even welke regering of partij van rechts dat zou doen. Daarmee komt natuurlijk hun ware aard van vijanden van de arbeiders, die ze altijd geweest zijn, in het daglicht te staan. In Brazilië, net als in de andere landen, komt het antwoord van de arbeidersklasse nog niet overeen met de omvang van de kapitalistische aanvallen die zij voortdurend ondergaat. Toch (en juist daarin ligt de belangrijkste verklaring voor de belangstelling voor deze openbare bijeenkomsten) bestaan ook in dit land groeiende zorgen over de toekomst geconfronteerd met het steeds openlijkere bankroet van het kapitalisme. En dat vertaalde zich in een toenemende belangstelling voor het perspectief van een alternatief voor de huidige maatschappij.
De analyse van de geschiedenis van onze klasse en de politieke strijdperspectieven van een toekomstige kommunistische maatschappij, zoals uiteengezet in onze voordrachten en toespraken, werden geenszins als dogma’s opgevat. Ze verwekten een brede vraagstelling en enthousiasme, soms ook scepticisme, maar ook sympathie die sommigen ons aan het einde van de openbare bijeenkomsten uitdrukkelijk kwamen betuigen, met nog meer vragen die tijdens de bijeenkomst niet gesteld hadden kunnen worden.
Ook al heeft de deelname aan deze bijeenkomst ons enigszins verrast, toch was ze de bevestiging van de groeiende tendens bij de jongeren om politieke vragen te stellen bij de toekomst. Dat is zozeer het geval dat op één van de openbare bijeenkomsten, die van Vitoria da Conquista, meer dan de helft van de deelnemers bestond uit jongeren en heel jeugdigen.

De belangrijkste discussies

Wij doen hier verslag van de voornaamste vragen die gesteld werden en die ons in staat stellen om heel de rijkdom van het debat te benadrukken. We kunnen hier niet al de antwoorden weergeven die we hebben gegeven. We nodigen daarom onze lezers die toegang hebben tot Internet uit om naar onze website te surfen (www.internationalism.org, Portugees en Frans) om de belangrijkste onderdelen van onze antwoorden uitvoeriger te vinden. Wij willen wel aanstippen dat een aantal ervan niet door onszelf zijn gegeven maar door de Arbeidersoppositie. Als we ons daar volledig achter scharen omdat ze overeenkomen met wat wij gezegd zouden hebben betekent dat niet dat alle antwoorden die door de IKS of door de Arbeidersoppositie werden gegeven door hen beiden geheel en al gedeeld worden. De belangrijkste discussies gingen over:

• de aard en de rol van de vakbonden;
• de organisatie van de arbeidersklasse in arbeidersraden en de rol van revolutionairen;
• de Oktoberrevolutie, haar ontaarding en het gewicht van de contra-revolutie;
• de rol van de Partij en de Internationale Kommunistische Linkerzijde;
• de klasse-aard van de sociaal-democratische partijen, van de ‘communistische’ partijen en van de trotskistische stroming;
• de begrippen van verval en van ontbinding van het kapitalisme;
• de strijd van de onderdrukte en niet-uitbuitende lagen;
• de burgerlijke aard van ‘chavisme’ en de anders-globalistische strijd;
• het revolutionaire perspectief.

De voornaamste vraagstukken die over dit thema naar voren gebracht werden waren:

• Hoe een revolutionair perspectief te zien in een consumptiemaatschappij?
• Riskeert het anti-democratische karakter van de revolutie niet dat de arbeiders zich er van afkeren?
• Hoe een wereldrevolutie te verwezenlijken terwijl het proletariaat in de Verenigde Staten haar eigen bourgeoisie ondersteunt?
• Hoe kunnen werklozen op de been komen?
• Is de huidige arbeidersklasse niet verschillend van die welke in 1917 de revolutie begon?
• Is revolutie geen voorbijgestreefd idee?

Een ervaring die navolging verdiend

De IKS maakt een positieve balans op van deze vier openbare bijeenkomsten.
Bovendien betekent het iets nieuws voor de IKS, en omdat het zich afspeelt in Brazilië vormden deze bijeenkomsten een van de zeldzame gelegenheden dat de IKS een gemeenschappelijke activiteit kon ontwikkelen met een andere proletarische organisatie (3). Wat ons betreft maken wij een zeer positieve balans op van deze ervaring op zowel voor wat betreft de kwaliteit van de samenwerking met de Arbeidersoppositie als voor de invloed die een dergelijke eendracht kon hebben op de toehoorders. Inderdaad, het feit dat twee verschillende organisaties, met verschillen en onderlinge meningsverschillen, zich gezamenlijk tot hun klasse richten vormt een voorafspiegeling van het vermogen van verschillende mensen en groepen van de revolutionaire voorhoede om samen te werken in de verdediging van een zaak die zij gemeenschappelijk hebben, de overwinning van de revolutie. Wat dit betreft was het voor onze twee organisaties duidelijk dat er in de discussie tijdens de openbare bijeenkomsten voorrang zou worden gegeven aan het vraagstuk van de organisatie van het proletariaat via zijn eigen organen, de arbeidersraden, voor zijn revolutionaire strijd, net zoals aan het aanklagen van het democratische en parlementaire bedrog en de contra-revolutionaire aard van de vakbonden. Maar het was eveneens duidelijk dat wij niet probeerden om de soms verschillende benaderingen te verdoezelen over de uitleg over deze of gene situatie, en dat die verschillen ook daadwerkelijk tot uiting kwamen in de verschillende argumentaties of zelfs meningsverschillen over het vraagstuk zelf. Er werd ook tussen onze organisaties overeengekomen dat deze verschillen het onderwerp dienen te worden van een verdiept onderling debat gericht op het beter omschrijven om de werkelijkheid en de implicaties ervan beter af te bakenen.
Wat ons betreft zijn is deze ervaring voor herhaling vatbaar. Nogmaals, we bedanken onze sympathisanten voor de kwaliteit van hun inzet aan onze zijde en begroeten de open en solidaire, in één woord proletarische houding, van de Arbeidersoppositie.

IKS / 02.12.2005

(1) Deze groep, waarmee de IKS politieke discussieert en samenwerkt, behoort duidelijk tot het kamp van het proletariaat, vooral door de inzet in de internationalistische strijd voor de overwinning van het kommunisme. Zij vertoont trouwens een aanzienlijk helderheid over de aard van de vakbonden en het democratische- en verkiezingsbedrog. De website van deze groep kan worden geraadpleegd op: opop.sites.uol.com.br.
(2) De militante doelstelling was nochtans van meet af aan duidelijk aanwezig in de aankondiging van onze voordracht die de ondertitel droeg: De toekomst hoort toe aan de klassenstrijd.
(3) Er was al een precedent geschapen door het houden van een gemeenschappelijke openbare bijeenkomst met de CWO (Communist Worker’s Organisation), vertegenwoordiger van de IBRP in Groot-Brittannië, ter gelegenheid van de tachtigste verjaardag van de Oktoberrevolutie van 1917. Jammergenoeg had dit geen vervolg omdat de CWO en meer bepaald de IBRP vond dat het onmogelijk was om dit te herhalen vanwege het zogenaamde idealisme van de IKS, dat vooral geïllustreerd zou worden door zijn analyse van het bestaan van een historisch perspectief in de richting van klassenbotsingen.