De historische betekenis van de breuk tussen de VS en Europa
De versnelling van de gebeurtenissen sinds de komst van Trump 2.0 in de VS zet door.

- We zijn getuige van de laatste stadia van het uiteenvallen van de 'wereldorde' die door de imperialistische oorlog van 1939-45 werd opgebouwd. Toen het Russische imperialistische blok begin jaren negentig ineenstortte, voorspelde de IKS dat ook het westerse blok uiteen zou vallen.

Dit proces werd onmiddellijk aangekondigd door de conflicten tussen de VS en hun voormalige bondgenoten over de oorlog in ex-Joegoslavië en bevestigd door de diepe verdeeldheid over de invasie van Irak in 2003. Maar nu is de scheiding tussen de VS en de Europese machten definitief.
 

- Dit leidt ons niet naar een wereld van vrede en verzoening. Verre van. De drang van het kapitalisme naar oorlog neemt toe, maar het neemt een chaotische vorm aan die des te gevaarlijker is door de afwezigheid van enige blokdiscipline. De toekomst van de mensheid wordt bedreigd door een wervelwind van imperialistische oorlog, ecologische vernietiging en sociale desintegratie.
 

- De groei van het militarisme kan alleen maar leiden tot verdere aanvallen op de levensstandaard van de arbeidersklasse, die al tientallen jaren gebukt gaat onder een economische crisis. De politici, vooral in West-Europa, zijn hier heel open over en hebben besloten om gigantische bewapeningsprogramma's uit te voeren: het is weer “wapens of boter”.
Daarom houdt de IKS een derde internationale online openbare bijeenkomst over de huidige situatie in de wereld. Het is essentieel dat iedereen die de noodzaak inziet om de wereld te bevrijden van een kapitalistisch systeem dat in verval is, precies inziet waar de arbeidersklasse mee te maken heeft.

We moedigen daarom iedereen die betrokken is bij de zoektocht naar “de waarheid van deze wereld” en de manier om het kapitalisme te overwinnen aan om deze bijeenkomst bij te wonen en deel te nemen aan het debat.
De opzet is dezelfde als die van de vorige bijeenkomsten in november en januari, met vertalingen in het Engels, Frans en Spaans.

Als je wilt deelnemen, schrijf ons dan op [email protected] [1]

Eens te meer was “genoeg is genoeg” de ondertoon van de Brusselse actiedagen op 13 december en 13 januari tegen de bezuinigingsplannen op de onderhandelingstafel van de nieuwe Belgische federale regering in wording. Deze plannen werden onthuld door ‘lekken’ in de media; ze zijn vandaag geen geheim meer. De vakbonden hebben het over “de meest drastische maatregelen van de afgelopen 80 jaar”. Terwijl arbeiders in privébedrijven massaal ontslagen worden (27.000 in 2024) en de automatische loonindexering op de helling komt te staan, wil de nieuwe nationale regering snoeien in de uitgaven voor sociale zekerheid, werkloosheidsuitkering en pensioenen. Als klap op de vuurpijl wil ze het aantal ambtenaren drastisch verminderen en het werk voor alle werkers nog onzekerder maken.

Terwijl op de eerste actiedag, met zo'n 10.000 betogers, vooral de vakbondsafgevaardigden gemobiliseerd werden (en dan vooral die uit Wallonië), kreeg de situatie op 13 januari een heel andere dynamiek. In plaats van de 5.000 tot 10.000 betogers, die de vakbonden aanvankelijk voor ogen hadden, namen meer dan 30.000 arbeiders uit verschillende regio's van het land en uit een groeiend aantal sectoren deel aan de betoging. Een recordaantal van 47.000 leraren in het Vlaamse Gewest staakte. Er waren ook werkonderbrekingen bij de spoorwegen, in het openbaar vervoer, bij vuilnismannen, bij de post en in vele andere openbare diensten. Voor 13 februari wordt een nieuwe actiedag aangekondigd onder het motto: “voor de verdediging van de openbare diensten en de koopkracht”. [1]

Nog voor deze twee actiedagen had een andere demonstratie in november ook al veel meer werkers gemobiliseerd dan verwacht. Bij deze demonstratie van werkers in de gezondheidszorg en sociale sector was de opkomst ook drie keer groter dan verwacht: meer dan 30.000 werkers. Op 26 november organiseerde het Franstalig onderwijzend personeel een breed gesteunde staking onder de leuze “onderwijzen ja, bloeden nee”. Op 27 en 28 januari zijn er nog twee dagen van stakingen en demonstraties gepland. En de onderwijsvakbond overweegt, onder druk, een staking voor onbepaalde tijd aan te kondigen.

Deze demonstraties, stakingen en protesten bevestigen de ontwikkeling van strijdbaarheid over de hele wereld, waarover we de afgelopen jaren al vaak hebben bericht in onze pers. Toenemende imperialistische spanningen en groeiende chaos, de fragmentatie van de wereldhandel, de stijgende inflatie en energiekosten zijn allemaal tekenen van een ongekende verdieping van de crisis. In elk land probeert de bourgeoisie de gevolgen van de economische crisis af te wentelen op de arbeiders. België is geen uitzondering.

De vakbonden willen voorkomen dat de mobilisaties aan kracht winnen

De bourgeoisie weet heel goed dat deze plannen reacties zullen uitlokken in grote sectoren van de arbeidersklasse. Ze weet dat op internationale schaal de arbeidersklasse in veel landen al heeft laten zien dat ze decennia van teruggang in de strijd te boven is gekomen. Daarom hecht de bourgeoisie eraan om goed voorbereid te zijn en de nodige krachten op te zetten om het verwachte verzet op te vangen en om te buigen.

De vakbonden hebben de ongerustheid en het ongenoegen van de arbeiders week na week zien groeien en zijn niet passief gebleven om te voorkomen dat het ongenoegen zich zou uiten in ‘ongecontroleerde’ acties. Op 8 december verklaarde Ann Vermorgen (voorzitter van de vakbond ACV) op televisie dat de gezamenlijke vakbonden hadden besloten om de komende periode op elke 13e van de maand een actiedag te organiseren. Deze verklaring werd gevolgd door actiedagen in december en januari, waarbij de vakbonden probeerden de mobilisaties te beperken tot bepaalde sectoren (met name onderwijs) en bepaalde eisen (pensioenhervorming in het onderwijs). De vakbonden gebruikten gevestigde tactieken: het isoleren en verdelen van de verschillende sectoren en regio's in een reeks actiedagen die bedoeld zijn om de strijdwil uit te putten.

De sterke mobilisatie op 13 januari gaf echter uiting aan een breder ongenoegen en breidde zich uit naar andere sectoren en regio's, zozeer zelfs dat het de vakbonden zelf verraste. De woede gaat verder dan een bepaalde maatregel of aangekondigde ‘hervorming’. Het is de uitdrukking van een meer algemene ontevredenheid en verontwaardiging, en de realiteit van de terugkeer van strijdbaarheid in het licht van stijgende kosten voor levensonderhoud, verslechterende arbeidsomstandigheden, baanonzekerheid en het groeiende schrikbeeld van armoede.

Jarenlang is ons verteld dat het kapitalisme het enig mogelijke systeem is en dat de burgerlijke ‘democratie’ de beste en meest perfecte politieke instelling is die men zich kan voorstellen. Deze misleidingen hebben geen ander doel dan de arbeidersklasse te demobiliseren, de geïsoleerde proletariërs tot machteloosheid te reduceren, hen af te snijden van de kracht en solidariteit van hun klasse. En toch, ondanks de onophoudelijke oproepen om naar de stembus te gaan om zogenaamd ‘te stemmen tegen bezuinigingen’, en de oproepen om de ‘democratie’ te verdedigen tegen de verachtelijke retoriek van de populisten, nemen de arbeiders de strijd weer op en herontdekken ze de noodzaak om samen te strijden op hun klasseterrein. Het is ook veelzeggend dat deze breuk met het verleden, deze nieuwe dynamiek in de ontwikkeling van de klassenstrijd, plaatsvindt in een context van toenemende oorlog en drastisch toegenomen militaire uitgaven die door de arbeidersklasse moeten worden betaald.

Solidariteit en eenheid zijn de kracht van onze strijd

Om de aanvallen op onze levensomstandigheden echt tegen te gaan, moeten de strijd een zo breed mogelijke basis worden gegeven door alle arbeiders te verenigen, ongeacht het bedrijf, de instelling, de sector of de regio waar ze werken. Alle arbeiders zitten ‘in hetzelfde schuitje’. Al deze gevechten zijn geen afzonderlijke bewegingen, maar een collectieve kreet: “wij zijn een stad van arbeiders, arbeiders en bedienden, gesyndiceerden en niet-gesyndiceerden, immigranten en autochtonen”, zoals een stakende leerkracht in Los Angeles het in maart 2023 uitdrukte. De stakingen in België vormen een uitdrukking van de bewegingen die de afgelopen drie jaar hebben plaatsgevonden in andere landen, zoals Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en Frankrijk.

Maar het is essentieel dat de arbeidersklasse, in België net als elders, enkele van de zwakke punten van deze eerdere strijd overwint:

- In 2022-23, in Groot-Brittannië, deden arbeiders van bedrijven in verschillende sectoren, soms op minder dan 100 meter van elkaar, geen enkele poging om het rigoureuze systeem van de stakingsposten te doorbreken, om solidariteit te zoeken en hun strijd te verenigen.

- In Frankrijk hebben arbeiders in 2023 massaal deelgenomen aan 14 ‘actiedagen’ tegen het plan van de regering tot ‘'hervorming' van de pensioenen, zonder erin te slagen de strijd uit te breiden naar massale stakingen in de bedrijven.

In België verspreiden de bourgeoisie en haar vakbonden voortdurend het gif van de verdeeldheid: tussen de openbare en de privésector, en tussen arbeiders aan weerszijden van de taalgrens. Dit is een traditioneel moeilijk te overwinnen obstakel [2], maar niet onmogelijk, zoals we hebben gezien op 23 april 2023 toen Franstalige en Nederlandstalige leraren eendrachtig demonstreerden in Brussel. De stakingen van 1983 en 1986 brachten ook honderdduizenden arbeiders samen uit de publieke en private sector en uit het Waalse, Brusselse en Vlaamse Gewest [3]. Lessen trekken uit de voorbije stakingen is essentieel om ons te wapenen tegen de valstrikken van de bourgeoisie.

Onze kracht ligt in eenheid en solidariteit in de strijd! Niet de ene naast de andere strijden, maar de strijd verenigen in één enkele beweging: staken en massale delegaties sturen om zich bij andere arbeiders aan te sluiten in de strijd, samen strijden, steeds meer arbeiders voor de strijd winnen; algemene vergaderingen organiseren om samen te beraadslagen over de noden van de strijd; ons verenigen rond gemeenschappelijke eisen. Het is deze dynamiek van solidariteit, uitbreiding en eenheid die de bourgeoisie door de geschiedenis heen altijd heeft doen wankelen.

Lac, 21 januari 2025

[1] Ter informatie: ook in deze demonstratie was de opkomst vele malen groter dan de vakbonden in gedachte hadden: meer dan 30.000. Bovendien hadden de vakbonden de kwestie van de koopkracht uit de leuze geschrapt en hem beperkt tot “onderwijs een recht voor alles en iedereen”.

[2] 'Arizona' coalitie bereidt frontale aanval voor tegen werk- en levensvoorwaarden, Internationalisme n° 381

[3] Eenmaking van de strijd, Internationalisme n° 111 (1986).

De kaarten liggen op tafel: de federale en regionale regeringen willen elk binnen hun bevoegdheden tientallen miljarden bezuinigen om de Belgische economie competitiever en winstgevender te maken. Alle sectoren van de arbeidersklasse zullen hard getroffen worden door dit brede bezuinigingsprogramma. 
Terwijl arbeiders in de privé bedrijven massaal ontslagen worden, wordt de inperking van de automatische indexering van lonen en uitkeringen nog steeds gecontesteerd, worden premies voor overuren en nachtwerk verlaagd, wordt de flexibiliteit van het werk verhoogd, wordt het recht op werkloosheidsuitkeringen beperkt, wordt er diep gesneden in de pensioenen en de ziekteverzekering, wordt het totale aantal ambtenaren verminderd, komt de aanstelling van onderwijzend personeel in het gedrang, enz. 
Dit terwijl overal de werkomstandigheden ondraaglijker worden: onderbezetting, opgedreven arbeidsritme, vervaging van de grens tussen werk en privé, stijgende prijzen door inflatie, bezuinigingen op allerlei subsidies, toenemende milieurampen, depressie, burn-out. Genoeg is genoeg!

Weiger te betalen voor de crisis van het kapitalisme!

De regering zegt dat er geen keuze is. Volgens de logica van elke heersende klasse moet het concurrentievermogen worden verhoogd om het hoofd te kunnen bieden aan de daling van de economische groei en aan de handelsoorlog verscherpt door het protectionistische economische beleid van Trump, maar ook door de toenemende kosten van militaire uitgaven in verband met imperialistische spanningen en oorlogen. In alle landen probeert de heersende klasse de gevolgen van “haar” crisis van overproductie op de arbeiders af te wentelen, d.w.z. van goederen die ze op de beschikbare afzetmarkten niet meer met voldoende winst kunnen verkopen. Arbeid moet minder kosten. Nogmaals, de focus ligt niet op het welzijn of de behoeften van de arbeiders, maar op de winstgevende verkoop van goederen en diensten. Laten we deze schadelijke en moordadige logica van de bourgeoisie verwerpen.
We zijn niet alleen in ons verzet! In 2022-23 hebben in Groot-Brittannië tienduizenden arbeiders van bedrijven in verschillende sectoren bijna een jaar lang gestreden. In 2023 namen arbeiders in Frankrijk massaal deel aan 14 “actiedagen” tegen de aanvallen van de regering op de pensioenen. In België zelf, zodra de eerste “lekken” over de geplande maatregelen verschenen, resulteerden de kracht en dynamiek van de mobilisaties bij de intersectorale demonstratie op 13 januari of de lerarendemonstratie op 27 januari in een massale opkomst van meer dan 30.000 betogers, veel meer dan was “verwacht” of beter gezegd “gehoopt” door de vakbonden. Demonstranten verzamelden zich in Brussel uit alle regio’s en de beweging breidde zich uit van onderwijs en spoorwegen naar andere sectoren, in weerwil van het oorspronkelijke voornemen van de vakbonden. De mobilisaties toonden aan dat de ontevredenheid verder gaat dan verzet tegen een bepaalde maatregel of een specifieke “hervorming”: ze drukken de wil uit om weerstand te bieden aan de intenties van de werkgevers en de regering om de arbeidersklasse te laten betalen voor ‘hun’ crisis.
Genoeg is genoeg! Laten we weigeren deze lawine van aanvallen op onze levensomstandigheden nog langer passief te ondergaan. Onze eerste overwinning is de strijd zelf. Maar om deze aanvallen echt af te slaan moeten we de strijd zo breed mogelijk en in eenheid voeren, ongeacht het bedrijf, de sector of de regio waarin we werken. Alle arbeiders zitten  “in hetzelfde schuitje. Al deze groepen zijn geen afzonderlijke bewegingen, maar een collectieve groep: arbeiders en bedienden, vakbondsleden en niet-vakbondsleden, immigranten en autochtonen”, zoals een stakende leraar in Los Angeles in maart 2023 het verwoordde.
Onze kracht ligt in het verenigen van de strijd in één beweging.

Tegen alle manoeuvres en verdeeldheid!

De bewindvoerders hebben maar al te goed begrepen dat hun plannen reacties zouden uitlokken in grote delen van de klasse. Het is vooral aan de vakbonden om deze verwachte weerstand op te vangen en om te buigen. Zij zagen de bezorgdheid en ontevredenheid onder de arbeiders met de week toenemen en bezetten preventief het strijdterrein om te voorkomen dat het ongenoegen zich zou uiten in “ongecontroleerde” acties.
Beproefde tactieken worden terug uit de kast gehaald: de verschillende sectoren afzonderen en verdelen terwijl de plannen iedereen treffen! Een demonstratie alleen voor zorg en welzijnswerkers in november, , gevolgd door een actiedag op 13 december om te protesteren tegen “de Europese bezuinigingsmaatregelen”. Voor de actiedag van 13 januari werd enkel een staking tegen de “pensioenhervorming” aangekondigd bij het spoor..., pas veel later onder sociale druk werd besloten om ook het onderwijs te laten deelnemen en nog later sloten andere sectoren zich ook aan. 
In Wallonië organiseerden de vakbonden dan weer aparte stakingsdagen voor leerkrachten van de Franse gemeenschap op 27 en 28 januari, om zo een gezamelijke deelname in Brussel op 13 januari te vermijden. De manifestatie op 13 februari gaat dan weer over “de verdediging van de openbare dienst” alsof het bestaan van werknemers in de privésector, gepensioneerden of werklozen niet verdedigd zoud moeten worden! Kortom, het doel is om een reeks uitzichtloze actiedagen te plannen, zoals in Frankrijk, waarbij telkens geprobeerd wordt om de mobilisaties te beperken door ze te beperken tot bepaalde sectoren, zoals in Groot-Brittannië, of tot specifieke aspecten van de bezuinigingsplannen, om uiteindelijk de strijdwil uit te putten en de weg vrij te maken voor grootschalige concessies aan de bezuinigingsplannen onder het misleidend argument “dat offers onvermijdelijk zijn, op voorwaarde dat ze eerlijk verdeeld worden”.
Om de opgezette val van de vakbonden te vermijden, de saboteurs van de strijd in dienst van de heersende klassen, en om de strijd verder te ontwikkelen, is het belangrijk om talrijk de strijd aan te gaan, maar dat is niet genoeg: we moeten onze strijd ook in eigen handen nemen. We doen dit door:
- momenten te organiseren waar we in soevereine algemene vergaderingen, toegankelijk voor iedereen, samen de discussie kunnen aangaan en beslissingen kunnen nemen over de noden van de strijd, en de eisen te formuleren die ons verenigen;
- regionale verdeeldheid en verdeeldheid tussen werknemers in de publieke en private sector en werklozen te overwinnen;
- iedere tendens tot versplintering van de strijd tegen te gaan door massale delegaties naar andere arbeiders te sturen zodat zij zich bij de strijd aansluiten;
- te weigeren voor de crisis en de oorlogen van het kapitalisme te betalen.
Het is deze dynamiek van solidariteit, uitbreiding en eenheid die de bourgeoisie door de geschiedenis heen altijd heeft doen wankelen.
Internationale Kommunistische Stroming
10 februari 2025