'Politieke fictie' over het einde van België

Printer-friendly version

Op de avond van 14 december kondigde de RTBF het einde van België aan; het Vlaamse parlement zou gestemd hebben voor de onafhankelijkheid. Het was pas een half uur later dat de RTBF de kijkers op de hoogte bracht door een ondertitel te plaatsen: ‘dit is wellicht fictie’. De verontwaardigde reacties van de belangrijkste politieke leiders waren gespeeld. Wie kan er nu geloof aan hechten dat deze mensen niet op de hoogte waren van de inhoud van deze ‘politieke fictie’? Ze staat al tien jaar in de steigers, en het centrale thema ervan, het uiteenspatten van België, was toch niet aan zijn proefstuk op de nationale zenders? Buiten de groteske dramatisering ervan door de media en de politieke middens om de boodschap over te brengen, moet er vooral worden vastgesteld dat deze ‘elektroshock’-uitzending over het communautaire vraagstuk niet zomaar uit de lucht is komen vallen: ze vond plaats op het moment zelf dat de ganse bevolking en de arbeidersklasse van het land zich zorgen maakte over de brutale slag die aan de arbeiders van VW werd toegebracht. De RTBF had er beter aan gedaan om haar uitzending als volgt te ondertitelen: ‘Dit is absoluut geen toeval’.

De communautaire spanningen hebben natuurlijk hun historische wortels in de vorming van de Belgische staat (zie onze artikels over dit vraagstuk in Internationalisme, nr. 319, 321 en 323). Het was een contrarevolutionaire en kunstmatige schepping, op getouw gezet door de grootmachten van die tijd, als een benepen en niet vooruitstrevend kader, ongunstig voor de industrialisering en de invoering van moderne sociale verhoudingen. Het is vooral de intrede van het verval van het kapitalisme die onvermijdelijk het inherente gebrek aan samenhang van de ‘Belgische natie’ zal blootleggen en de tendens zal inzetten om de tegenstellingen binnen de bourgeoisie steeds verder op de spits te drijven. De verbreiding van de ontbinding en van het ‘ieder voor zich’ op het einde van de twintigste eeuw versterkt deze middelpuntvliedende krachten en de communautaire spanningen nog verder en maakt het zoeken naar het opleggen van evenwicht steeds moeilijker. En dat mondt regelmatig uit in het feit dat de regionale fracties van de Belgische bourgeoisie en hun politieke partijen met getrokken messen tegenover elkaar staan.

Maar ondanks deze voortdurende moeilijkheden, die onlosmakelijk verbonden zijn aan de vorming van haar staat, is de Belgische bourgeoisie er altijd in geslaagd om haar eigen zwakheden op een magistrale manier uit te spelen tegen de arbeidersklasse. Dat realiseert ze door zelfs van de communautaire verdelingen en tegenstellingen een van haar speerpunten te maken bij de inkapseling en sabotage van de arbeidersstrijd. Al vijftig jaar worden deze systematisch gebruikt om de eenmaking van de arbeidersklasse op haar strijdterrein te beletten, door in te spelen op de verschillen tussen de regio’s: het regionalistische wapen was een krachtig middel om de strijd tegen de mijnsluitingen onder controle te houden en ongevaarlijk, eerst in Wallonië en later in Vlaansderen, daarna van de staalnijverheid in Wallonië en vervolgens van de scheepswerven in Vlaanderen. En vandaag hameren de burgerlijke media er de hele dag op dat ‘het onderwijs beter zou zijn in Vlaanderen’, dat ‘minder werklozen gesanctioneerd worden in Wallonië’, enzovoort.  Evenzo is het één van de inkapselingsvormen van de vakbonden; ze scheiden de arbeiders niet alleen van elkaar per sector en per bedrijf, maar ook per streek.

Maar de verschrikkelijke  agressie tegen de arbeiders van VW druiste juist diametraal in tegen deze tendens: door de geografische positie van de fabriek (Brussel) en vooral door de samenstelling van de arbeidskracht uit bijna gelijke delen van arbeiders uit de beide regio’s, kon de kaart van de regionalistische misleiding, de verdeling tussen Walen en Vlamingen, niet worden uitgespeeld bij het opleggen van de herstructureringsmaatregelen bij VW. In tegendeel zelfs, via de aanval op zich, maar ook via de uitingen van solidariteit die uit alle regio’s kwamen, begon het bewustzijn onder de arbeiders te kiemen over het feit dat de vijand niet de Waalse of Vlaamse arbeider was, maar een perspectiefloos systeem en dat de kracht om zich te verdedigen daaruit wordt geput dat ze tot een klasse behoren: tegen alle sectoriële, regionale en nationale verdelingen. Dat vormt de belangrijkste inzet van de komende strijd. Een begin van bewustwording dus waarbij ter discussie wordt gesteld wat historisch gezien één van de fundamentele dammen is die de Belgische bourgeoisie heeft opgeworpen tegen de ontwikkeling van de arbeidersstrijd, vooral in de vervalperiode (een bewustwording die patroons, vakbonden en partijen trouwens probeerden in te perken door het idee te laten insijpelen dat de Duitse arbeiders verantwoordelijk zouden zijn voor de keuze van VW om eerder in België dan in Duitsland te ontslaan). Voor de bourgeoisie kwam het er absoluut op aan om dit inzicht ten koste van alles te voorkomen door de traditionele tegenstellingen weer in het centrum van de belangstelling te plaatsen om de arbeiders opnieuw te strikken in de netten van het burgerlijke bedrog.

Om al deze redenen mag de arbeidersklasse zich niet inlaten met de veelvuldige misleidingen die in deze campagne is ontwikkeld, noch zich illusies te maken over het komende verkiezingscircus. Want daar zullen wij zien hoe aan de ene kant het regionale getetter zal worden opgedreven, en aan de andere kant dat over de noodzaak om samenhang van de staat te bewaren. Met het trekken van lering uit het conflict bij VW moeten de arbeiders de strijd voortzetten en zich inspannen om alle valstrikken van de bourgeoisie te doorzien, als stappen vooruit in het parcours van de herovering van hun gevoel tot een klasse te behoren.

Januari 2007

Territoriale situatie: