De afgelopen maanden werd het nieuws beheerst door de perikelen rondom de vorming van de nieuwe regering. Uiteindelijk komt er wel een nieuwe regering, of het nu een paars-plus regering, een rechtse minderheidsregering met of zonder gedoogsteun, een centrum-links of een zakenkabinet wordt. Met de huidige stemverhoudingen tussen de verschillende partijen zal het echter nooit een stevige en stabiele regering kunnen worden.

De afgelopen maanden werd het nieuws beheerst door de perikelen rondom de vorming van de nieuwe regering. Uiteindelijk komt er wel een nieuwe regering, of het nu een paars-plus regering, een rechtse minderheidsregering met of zonder gedoogsteun, een centrum-links of een zakenkabinet wordt. Met de huidige stemverhoudingen tussen de verschillende partijen zal het echter nooit een stevige en stabiele regering kunnen worden. En dat komt met name omdat de PVV, een partij waar geen enkele staat op te maken valt, met de verkiezingen van 9 juni jongstleden zo’n groot aantal kiezers heeft kunnen binden. Dat is nou net iets wat de bourgeoisie niet graag heeft gewild.

De bourgeoisie keert haar zwakheden tegen de arbeidersklasse

Laten we ons geen illusies maken. De bourgeoisie in Nederland, die tot de meest ervaren en intelligente bourgeoisieën van West-Europa behoort, zal niet nalaten haar zwakheden op de één of andere manier tegen de arbeidersklasse uit te spelen. Ondanks de grote invloed die de PVV van Wilders nu heeft verworven in de vorming van een nieuw kabinet, doet ze ook niet veel moeite om de invloed van de PVV in het politieke bestel terug te dringen. Als de bourgeoisie dat werkelijk zou willen, dan zou ze Wilders niet zo’n belangrijke rol laten spelen in het hele spel dat nu plaatsvindt. Ze zou er beter zo weinig mogelijk aandacht aan besteden. Maar het tegendeel gebeurt. Geconfronteerd met het gegeven, keert ze het fenomeen meteen tegen de arbeidersklasse door de antiracistische campagnes nogmaals flink op te kloppen.

Maandenlang al worden er campagnes gevoerd om de PVV 'zwart te maken' en niet alleen voor te stellen als rechts-populistisch en racistisch (wat ze beiden is), maar vooral als een gevaar voor de ‘democratie’. Daarbij wordt voortdurend een beroep gedaan op alles en iedereen, inclusief de arbeidersklasse, om waakzaam te zijn en zich samen met de ‘democratie’ (dat wil zeggen de burgerlijke staat) te keren tegen het gevaar dat de PVV zou vormen voor ‘onze burgerlijke vrijheden’. Natuurlijk lopen de ultralinkse organisaties, zoals Offensief en Doorbraak, de bijdehandjes van de SP (overigens net zo populistisch als de PVV) hierbij parmantig voorop. Om ons toch vooral duidelijk te maken dat de PVV echt veel ‘erger’ is dan de SP.

Wat voor regering de bourgeoisie uiteindelijk uit haar hoed tovert, we zullen geconfronteerd worden met dezelfde bezuinigingsmaatregelen van nagenoeg dezelfde omvang. Als voorschot daarop heeft ze midden in de campagne over de kabinetsformatie en net doordat alle aandacht daarop was gevestigd, er een paar brutale maatregelen weten door te drukken. Zo werden midden in de vakantieperiode 14000 arbeiders bij TNT Express ontslagen, werd een akkoord afgesloten tussen de ondernemers en de vakbonden over de verhoging van de AOW-leeftijd en werd een extra bezuiniging van 2 miljard euro op de gezondheidszorg doorgedrukt.

Laten we ons niet teveel meeslepen in de campagne van de bourgeoisie rondom de kabinetsformatie. Of de CDA nu in crisis is of niet, of de PVV de andere partijen nu chanteert of niet, laat de bourgeoisie zelf haar hoofd er maar over breken. Wat de gevolgen voor ons zullen zijn, als er eenmaal wel een nieuwe regering is gevormd, is onderhand wel duidelijk. Het belangrijkste voor ons, arbeiders, is dat we onze aandacht niet laten afleiden van de essentiële zaken: de historische crisis van het kapitalisme, de gevolgen daarvan voor de arbeidersklasse over de hele wereld en de noodzakelijke internationale strijd daartegen.

Crisis en bezuinigingen

Aan het bestaan van een crisis hoeven we niet te twijfelen: voor iedereen is het duidelijk dat er een crisis is en niet zo’n kleintje ook. De bourgeoisie is duidelijk van mening dat harde bezuinigingen nodig zijn. Daar lijkt dus geen ontkomen aan. In de tussentijd heeft de propaganda van de bourgeoisie ons ingeprent dat we er met z’n allen inzitten. “Daar is het merkwaardige effect opgetreden dat de politici en ondernemers, die de crisis veroorzaakt hebben, door een groot deel van de bewoners/kiezers als de redders worden beschouwd.” (Klasse, september 2010) De crisis is niet zozeer veroorzaakt door politici en ondernemers, maar het aangehaalde citaat uit Klasse is wel kenmerkend voor de huidige situatie in Nederland.

De VVD is de partij die beloofde flink het mes te zetten in de staatsfinanciën en de schulden bij de ‘overheid’ drastisch te willen terugbrengen. Door radicaal te bezuinigen, wil ze de indruk wekken dat we over enige jaren het ergste wel weer achter de rug hebben en de situatie genormaliseerd zal zijn. Dat verklaart waarom de VVD zoveel stemmen behaalde tijdens de verkiezingen van 9 juni jongstleden.
In het afgelopen voorjaar werd er alom gesproken over bezuinigingen van rond de 30 miljard euro. De omvang van de bezuinigingen die uiteindelijk worden voorgesteld en waarschijnlijk zullen worden doorgevoerd (rond de 18 miljard euro) blijkt zelfs ‘mee te vallen’. Nu het erop lijkt dat er toch veel minder bezuinigingen zullen worden opgelegd (ook door de VVD) dan eerst was voorgesteld, kunnen we ons de vraag stellen: is dit een bewuste politiek van de bourgeoisie? Ze stelt de situatie eerst heel ernstig voor om later te zeggen dat het allemaal niet zo erg is, waardoor iedereen opgelucht kan ademhalen: “eigenlijk valt het dan allemaal best nog wel mee”? De opluchting die zich dan meester maakt van de bevolking in Nederland, mag dan wellicht een bijkomend voordeel zijn voor de bourgeoisie, maar de werkelijke reden ligt ergens anders.

Op het moment dat de bourgeoisie vond dat er iets moest worden gedaan aan de gevolgen van de ‘kredietcrisis’, ontstonden er allerlei meningsverschillen binnen haar gelederen, die leidden tot heftige discussies. Sommige fracties legden de nadruk op maximale soberheidsmaatregelen, terwijl anderen waarschuwden voor te veel bezuinigingen, omdat die de economie wel eens lam zouden kunnen leggen. “Daarom zeg ik: kijk uit. Wees niet roekeloos. Natuurlijk, de gevolgen van de crisis zullen ons allemaal raken. Wij zullen de tering naar de nering moeten zetten. Dat is onvermijdelijk. Maar wel graag op een verstandige manier. Want de economie is nog steeds erg broos. Als Wouter Bos in 2009 bezuinigd had zoals Mark Rutte wilde, hadden we er nu een leger werklozen bij ter grootte van de stad Utrecht.” (Trouw, Cohen, 25-04-2010)

Uiteindelijk hebben de onderhandelingen tussen de verschillende fracties ertoe geleid dat de bourgeoisie in Nederland, wellicht tandenknarsend, voor een meer voorzichtige benadering heeft gekozen. Liever een ‘gecontroleerde’ inflatie, dan deflatie. Deflatie betekent: verlaging van de prijzen, teruglopen van de productie, minder verkopen, enzovoort. (1) Terwijl een ‘gecontroleerde’ inflatie wel risico’s met zich meebrengt, maar toch nog enige vorm van economische groei mogelijk maakt, kan deflatie uiteindelijk de hele economie verlammen: “(…) de kerninflatie in bijvoorbeeld een land als Duitsland is met 0,3% bijzonder laag. (…) De geldhoeveelheid in de VS en in de Eurozone groeide over de afgelopen twaalf maanden met 1,6%. Inflatie is derhalve voorlopig geen probleem. Een nieuwe, forse economische terugval zou inflatie zomaar in deflatie kunnen doen omslaan." (De Pers, Cor Wijtvliet, ‘Wordt het inflatie of toch deflatie?’, 14-06-2010)

De staat verdedigt het kapitalisme

De economische crisis is veroorzaakt door het mechanisme van het kapitalisme zelf. Het is het resultaat van een permanente situatie van overproductie, waarbij de economie alleen maar op gang kan worden gehouden door steeds meer schulden te maken en toevlucht te nemen tot allerlei vormen van speculatie. De oplossing ligt dan ook niet in een andere politiek of meer staatstoezicht. Denken dat het kapitalisme democratischer, menselijker, groener kan worden gemaakt met behulp van staatsinterventie is niet slechts een illusie, maar een grove leugen om de arbeiders aan de staat te binden.

De burgerlijke staat is immers een orgaan van de heersende klasse en is ontworpen, georganiseerd en in elkaar gezet om de heersende klasse te verdedigen en haar productiesysteem te ondersteunen. De meest democratische staat in de wereld is niet minder een knecht van de bourgeoisie en ook zij zal het kapitalistisch systeem met hart en ziel verdedigen. De interventie van de staat in de economie heeft geen ander doel dan de algemene belangen van de reproductie van het kapitalisme en de kapitalistische klasse overeind te houden. Engels maakt dit heel duidelijk in de Anti-Dühring:

"En ook de moderne staat is op haar beurt slechts de organisatie die de burgerlijke maatschappij zich verschaft, om de algemene uiterlijke voorwaarden van de kapitalistische productiewijze in stand te houden tegen aantasting, zowel door de arbeiders als door de individuele kapitalisten. De moderne staat, onder welke vorm ook, is een in wezen kapitalistisch werktuig, de staat van de kapitalisten, de ideële totaalkapitalist. Hoe meer productiekrachten hij als eigendom overneemt, des te meer wordt hij werkelijk universeel kapitalist, des te meer staatsburgers buit hij uit. De arbeiders blijven loonarbeiders, proletariërs. De kapitaalverhouding wordt niet opgeheven, zij wordt veeleer op de spits gedreven."

Het echte socialisme dat door de marxisten en de revolutionairen in de loop van de geschiedenis van de arbeidersbeweging altijd verdedigd is, heeft niets te maken met de staat. Inderdaad, socialisme is de negatie van de staat. De opbouw van het socialisme vereist de vernietiging van de burgerlijke staat in ieder land van de wereld. De kapitalistische maatschappelijke verhoudingen blijven onmenselijk, onder arbeiderscontrole of niet. De enige oplossing ligt in de vernietiging van de kapitalistische staat, en in het verlengde hiervan: de afschaffing van de loonarbeid.

Terwijl ultralinks tot taak heeft de radicalisering onder de arbeiders om te buigen in de richting van de staat (zie artikel in dit blad), hebben de arbeiders geen andere keuze dan daaruit te breken, hun eigen perspectief te ontwikkelen en een massale strijd te ontwikkelen op eigen proletarisch  terrein. De enige manier om de verslechtering van de levens- en werkomstandigheden tegen te gaan is de gelijktijdige ontwikkeling van massale strijd in verschillende landen. Deze strijd heeft de vorm van algemene vergaderingen, gekozen stakingscomités en arbeidersdelegaties die naar andere bedrijven trekken om daar solidariteit te zoeken en de strijd uit te breiden. Volg het voorbeeld van de arbeiders in Polen in 1980 (zie artikel in dit blad), maar dan overal tegelijk!

Of de bourgeoisie in Nederland uiteindelijk nu kiest voor de politiek van deflatie of die van gecontroleerde inflatie. Geen van beiden zullen haar uiteindelijk verlossen van de economische crisis, die als een knellende band om haar nek zit.

Er bestaat geen oplossing voor de crisis binnen het kapitalisme. Het kapitalisme verkeert in een situatie van permanente crisis en is niet in staat om de mensheid nog een fatsoenlijke vorm van leven te verzekeren. Alleen de strijd van de arbeidersklasse, die in staat is het kader van de nationale staat te doorbreken en werkelijk internationale productieverhoudingen weet te ontwikkelen, biedt de mensheid een perspectief n

Dixoff /10.09.2010

Voetnoten

(1) Ongebreidelde bezuinigen kan ‘Japanse toestanden’ tot gevolg hebben. De Japanse mix van forse bezuinigingen, problemen met de banken en een te strikt monetair beleid, waren er de oorzaak van dat Japan in 1997 in een deflatoire omgeving terechtkwam, waar ze nog steeds mee worstelt. De VS maakten in de jaren 1930 van de vorige eeuw dezelfde fout. (zie: Martin Wolf in de Financial Times 08.06.2010).