Een economisch ‘Marshallplan’ voor Wallonië onder de naam Onze krachten bundelen werd met veel luister op 30 augustus door de Waalse gewestregering afgekondigd. Nooit werd meer ruchtbaarheid gegeven, tot ver over de taalgrens heen, aan een gewestelijk relanceplan. De reacties van werkgevers, vakbonden, politici van meerderheid en oppositie aan Vlaamse en Waalse zijde waren dan ook overal positief tot enthousiast.

Het is nochtans niet de eerste keer dat Wallonië met een ambitieus herstelplan op de proppen kwam, zoals sommige commentatoren er schuchter aan toevoegen.  Maar minister van Waalse economie Marcourt (PS) onderstreept dat er “nog nooit zoveel geld is uitgetrokken om de Waalse economie te stimuleren”. En meer nog dan de cijfers worden de principes en de oriëntatie van het plan toegejuicht: onder het credo “Er moet eerst welvaart gecreëerd worden vooraleer ze verdeeld kan worden” wordt iedereen opgeroepen zich met het wel en vooral met het wee van het zieltogend kapitalisme te verzoenen; de oproep tot “verantwoordelijkheidszin en mentaliteitsverandering” zijn de gesels die de arbeidersklasse in het gareel moeten houden om de concurrentiewedloop te winnen en met schuldgevoel opzadelen mocht dit mislukken.

Bovendien is het Marshallplan niet enkel maar bluf of een reclamestunt voor de politieke formatie, het opent nieuwe wegen voor… aanvallen op de arbeids- en levensomstandigheden van de arbeidersklasse.

Dit ‘Marshallplan’ komt niet onverwacht

De druk van de economische wereldcrisis brengt een toenemende verslechtering van de concurrentiepositie van België met zich mee. De groeicijfers zijn marginaal en liggen onder het Europees gemiddelde. De werkloosheidsgraad bereikte in juli officieel 13,4% (Vlaanderen 9,36%, Wallonië 18,8%, Brussel 21,2%). Nog nooit gingen zo veel bedrijven failliet; een tweede recordjaar op rij valt te verwachten. De Belg leent bovendien meer dan ooit en zit forser in de schulden. Zo hebben de Belgische particulieren met zijn allen 128,5 miljard euro schulden bij de banken of 12.500 euro per Belg.

Niet te verwonderen dus dat er verlies van vertrouwen alom is. De conjunctuurbarometer staat duidelijk in het rood. En voor het eerst sinds 1997 is ook de vertrouwensindex (VRIND) gedaald. Zo geloven amper 7% van de Vlamingen nog dat het wettelijk pensioen zal volstaan.

Die situatie vereist steeds gelijklopender, globale en massale soberheidsmaatregelen. Het Marshall-plan maakt geheel en al deel uit van deze behoeften van het Belgische kapitaal, ondanks de schijnbare bezwaren van een Di Rupo. Maar zoals Vice premier Dewael zegt: “Je moet niet kijken naar wat de PS verklaart, maar naar wat ze doet.”

Een economisch herstelplan rond vijf prioriteiten of…een aanvalsplan op de arbeidersklasse rond drie leugens?

Officieel heet het dat men een miljard euro wil uitgeven in vier jaar bovenop het gewone budget om de zieltogende Waalse economie uit het slop te halen, wat overeenstemt met jaarlijks een verhoging met 5% van het budget, rond vijf prioriteiten. Deze ambitieuze maatregelen wil men bekostigen door ‘uitzonderlijke middelen’ in de Waalse begroting. Via de verkoop van participaties vooral in de staalindustrie, besparingen en herschikking van de kredieten en van minder prioritaire beleidsmaatregelen.

PS voorzitter Di Rupo wijst erop dat het “Marshallplan geen zoekactie is naar federaal of Waals geld. Hij wil vakbonden, werkgevers, universiteiten en culturele spelers ‘mobiliseren’ om een nu-of-nooit-plan voor Wallonië op te stellen”.

In mensentaal vertaalt: 'hele sectoren van de economie worden opgegeven en nog-meer-dan-vroeger gaan we het geld uit de zakken van de arbeiders halen!'

1. Dit plan wordt bedrieglijk voorgesteld als een “nu-of-nooit”  Marshallplan met “nooit-geziene” te investeren sommen die het idee moeten voeden dat de Waalse economie zich kan ‘herstellen’. In tegenstelling tot de na-oorlogse situatie van het Marshall-plan voor de wederopbouw, zijn de globale omstandigheden nu totaal verschillend en momenteel bevindt het wereldkapitalisme zich in een langdurende tendens tot economische inkrimping, de begrotingstekorten zijn omvangrijk en de omstandigheden bieden geen klimaat voor renderende investeringen. De wereldeconomie zit als geheel in een overproductiecrisis.

Cijfers zijn trouwens relatief: de bourgeoisie bluft met haar niet meer dan één miljard euro op 4 jaar, ter vergelijking: de stad Antwerpen krijgt dit jaar al 400.000 euro extra alleen om probleemsituaties op te vangen in het onderwijs, en de vorige Waalse regering besteedt één miljard euro enkel aan huisvesting. De overheid propt bovendien al jaren tevergeefs miljarden in de Waalse economie. Maar nu zou het anders zijn? Dit ‘herstel’-plan, net zoals alle andere, beoogt slechts om door besparingen op de kap van de arbeiders de bedrijven, in een aantal sectoren, terug competitiever te maken. De toenemende brutaliteit van de aanvallen op de ar­beids- en levensomstandigheden van de arbeiders is de enige manier waarop de kapita­listenklasse kan antwoorden op de economische wereldcrisis. De lonen moeten laag ge­houden worden, de productiviteit hoog, pensioenen drastisch verlaagd, uitkeringen ver­minderd, omdat ieder bedrijf en ieder land, iedere regio in dit geval, in een wanhopige strijd verwikkeld is om de rivalen op een overladen markt de loef af te steken.

2. Het plan spreekt over “uitzonderlijke financieringsmiddelen” en verdoezeld aldus dat dit geld rechtstreeks en/of onrechtstreeks uit de zakken van de werkende en werkloze bevolking zal komen. Vooreerst geven passages en uitlatingen als: “0% de croissance et mobilité général pour les fonctionnaires” en “als het Di Rupo menens is met zijn relance, dan moet hij de overheid ontmantelen” (Marc Devos, docent arbeidsrecht Universiteit Gent en VUB) en het voornemen om de 70 structuren over de zes basins te rationaliseren, duidelijk te kennen dat de besparingen waar ze het over heeft niets anders betekenen dan de afbraak van de openbare diensten. Vervolgens zullen de opgezette vormingsprogrammas de druk op de werklozen verhogen en sancties voorzien om op die manier uitkeringen te beknotten en zullen de banen die eventueel gaan gecreëerd worden nogmaals een slechter en precairder statuut in het leven roepen. Tenslotte zullen met “het herschikken van kredieten en minder prioritaire maatregelen” de werknemers in minder ‘prioritaire’ sectoren er de dupe van zijn en zullen de staalarbeiders van Arcelor de 180 miljoen euro die de aandeelhouders ophoesten voor het plan in de korste keren mogen terugverdienen.

3. “Solidariteit is altijd ons sterke punt geweest, nu is het tijd voor verantwoordelijkheid...” stelt Waals minister-president J.C. Van Cauwenberghe. “Wallonië heeft ook een mentaliteitsverandering nodig... Het imago van veel stakingen moet verdwijnen..” wordt er door verschillende woordvoerders aan toegevoegd. Ook hier liegt de bourgeoisie! In realiteit wilt ze de arbeidersklasse mobiliseren in een eenheidsfront met de bourgeoisie, haar dwingen om de klassensolidariteit te verruilen voor die met haar uitbuiters en voor sociale vrede.

Dit plan zet de deur wagenwijd open voor verdere aanvallen

“De boodschap is overgekomen, gefeliciteerd met de marketing.” Onder deze bewoording feliciteerde oppositiekopstuk Kubla (MR) op TV deux zondag 4/9 in de uitzending Mise au Point de Waalse regering voor haar geslaagde opzet. Niet alleen de boodschap immers maar vooral de termen waarin en de manier waarop ze gelanceerd wordt zijn kenschetsend voor de opzet van de makers ervan. Dit plan geeft de rest van de Belgische bourgeoisie de pap in de mond om het najaarsoffensief op de arbeidersklasse in te zetten. Met de begroting 2006 (waar voor de eerste keer opnieuw overwogen wordt een begrotingstekort te aanvaarden), de besparingen op de werkingsuitgaven van de overheid (sociale zekerheid, gezondheidszorg),  de beroepsloopbaan en het einde loopbaandebat (met onder meer de pensioenen), wordt het sociale model immers verder in vraag gesteld.

Vanaf haar aantreden heeft de regering Verhofstadt II de vijf structurele peilers goed ingeschat die tezamen onmisbaar zijn om de productiviteit van de nationale economie te herstellen: a) vermindering van de lasten voor ondernemingen; b) loonmatiging; c) vermindering van de kosten voortkomend uit werkloosheid; d) verruiming van de arbeidstijd per week en verlenging van de arbeidstijd tijdens het leven (einde loopbaan); e) alternatieve financiering van de sociale zekerheid.

Ook de Vlaamse regering buigt zich over het budget 2006 en wil een vinger in de besparingspap. ‘Een nieuwe wind zoals in het Marshallplan is goed’ wordt gezegd, ‘maar nu moeten we nog verder gaan’. Zo wil Vlaams minister Fientje Moerman ontslag gemakkelijker en goedkoper maken. Voor alle duidelijkheid en met het nodige cynisme voegt ze er aan toe: “Ik ben niet voor sociale afbraak. Wel voor meer werkgelegenheid.” (De Standaard, 2/9).

Het pleidooi voor meer bevoegdheid voor de regio’s, ook inzake loonvorming en werkgelegenheid moet de gewestregeringen de kans geven om de arbeidersklasse nog verder te verdelen en per opbod tegen elkaar uit te spelen.

Tegenover de aanvalsplannen van de bourgeoisie de solidariteit ontwikkelen van de arbeidersklasse

Als de bourgeoisie de werkelijkehid van de recessie al eens onder ogen ziet, dan is het om die onmiddellijk te bagatelliseren en de komst van de volgende heropleving aan te kondigen. Allerlei redenen worden opgegeven om de concreet de ongerustheid van de arbeidersklasse te verminderen. Met haar Marshallplan erkent de bourgeoisie de ernst van de situatie en probeert ze de ongerustheid van de arbeidersklasse te sussen en haar met een kluitje in het riet te sturen.

Ontgoocheling en ongerustheid moeten echter omgezet worden in open strijd en niet gesust. Tegenover deze aanvallen is de onderlinge arbeiderssolidariteit onze enige verdediging. De krachten bundelen, niet laten verdelen in publiek-privé, per regio of taalgemeenschap, werkenden en niet werkenden, ouderen en jongeren, allochtonen en autochtonen. De arbeiders kunnen verzet aantekenen door zich bewust te worden van hun eigen kracht, door uit het isolement te breken dat hen door de vakbonden wordt opgelegd en door de solidariteit te zoeken van hun klassenbroeders die dezelfde aanvallen ondergaan.

Tegenover de gezondmakingsplannen van de bourgeoisie bestaat de enig mogelijk ‘gezondmaking’ van de ‘economische’ organisatie van de maatschappij uit de vernietiging van het kapitalisme, de instelling van de maatschappij waar het doel van de productie niet langer de winst is, de rentabiliteit van het kapitaal, maar gewoon de bevrediging van de menselijke behoeften.

LAC / 09.09.2005

Als eerste staaltje van cynisme en leugens:

In het plan staat dat “De Waalse regering het aantal acties vergroot en de initiatieven stimuleert voor het creëren van welvaart en tewerkstelling.”

Dat is wel goed nieuws voor de arbeiders van Sonaca want…

“De Waalse vliegtuigconstructeur Sonaca buigt zich vandaag over een reorganisatieplan. Daarbij zouden 300 van de 1.890 werknemers hun baan verliezen. Sonaca is een van de bedrijven die het economisch herstel van Wallonië moeten trekken. Naast het schrappen van banen staan er ook een loonsverlaging en een verlenging van de werktijd in het plan. Het doel is om de verwachte daling van het omzetcijfer tegen te gaan.

 De hoofdaandeelhouder van Sonaca is het Waalse Gewest met 98 procent van het kapitaal. In het ambitieus economisch herstelplan van Wallonië wordt de sector van de vliegtuigbouw beschouwd als een van de steunpilaren. De vakbonden wijzen er in het krantenartikel (in La libre Belgique) op dat Sonaca met de reorganisatie twee doelen voor ogen heeft: middelen vrijmaken om de internationale uitbreiding van het bedrijf te financieren, en de onderneming aantrekkelijk maken voor een financiële partner.”(De Standaard,5.09.2005)(sic!)