Op 12 en 19 april zonken in de Middellandse Zee twee overbeladen boten met migranten, op de vlucht voor de grootste armoede, met meer dan 1200 doden tot gevolg. Deze tragedies zijn zich nu al decennia aan het herhalen: in 1990 vormde het goedbewaakte fort van Gibraltar al een graf voor veel migranten. Sinds 2000 zijn er 22.000 mensen verdwenen, terwijl ze via de zee naar Europa probeerden te komen. En sinds het drama van Lampedusa in 2013, waarbij 500 mensen omkwamen, zijn de migraties en hun dramatische consequenties met een ongezien tempo toegenomen. Met bijna 22.000 overtochten en 3500 doden is 2014 een recordjaar. Sinds januari 2015 heeft de zee al meer dan 1800 migranten het leven gekost.

Een uitdrukking van de kapitalistische ontbinding

De laatste jaren hebben we een soort industrialisering gezien van de mensensmokkel. De getuigenissen tekenen een beeld van vluchtelingenkampen, van mensen die oorlogsgebieden doorkruisen, van mishandelingen, verkrachtingen, slavernij … Dit soort wreedheden en cynisme van de smokkelaars lijkt geen grenzen te kennen. En de migranten doorstaan al deze gebeurtenissen om vervolgens, in Europa, te worden ‘verwelkomd’ in vernederende omstandigheden, waar ze worden gekarakteriseerd als een ‘last’, om de uitdrukking te gebruiken van het hoofd van de operatie Triton, die zogenaamd bedoeld is om migranten op zee te redden.

Als mensen bereid zijn om zulke verschrikkingen te doorstaan, dan is het omdat ze ontsnappen aan iets meer verschrikkelijks. Deze omstandigheden zijn niet nieuw, maar ze worden steeds erger. Honger en ziekte, en bovenal een samenleving, die op haar fundamenten staat te verrotten, is waar deze mensen aan proberen te ontsnappen: de toenemende ontbinding van Afrika en het Midden-Oosten, met haar onnavolgbare conflicten, de permanente onveiligheid, de overheersing door gewapende bendes, zwendel, massawerkloosheid …

De grootmachten, die worden gedreven door de logica van een toenemend irrationeel en moordzuchtig kapitalisme om hun imperialistische belangen verdedigen met de meest smerige methoden, hebben een belangrijke verantwoordelijkheid in deze beangstigende situatie, die zoveel delen van de wereld treft. De chaos in Libië is een karikaturaal voorbeeld: westerse bommen vervangen een tiran door de heerschappij van wetteloze milities. Naast de illustratie van het perspectief dat het kapitalisme de mensheid kan bieden, heeft de ontwrichting van het land een de grondslag gelegd voor de opbloei van gewetenloze bendes die vaak verbonden zijn met de verschillende imperialistische machten: maffia klieken, jihadisten en zelfs zelfverklaarde regeringen, die elkaar op leven en dood bestrijden.

In het tijdperk van het verval zijn de groetmachten forten tegen de migranten geworden

Net zoals voor de migranten, die de Middellandse Zee proberen over te steken, maakt de ontworteling deel uit van de geschiedenis van de arbeidersklasse. Sinds de beginjaren van het kapitalisme werd een deel van de plattelandsbevolking, zoals die ontstaan was in de middeleeuwen, van het land verdreven om de manufactuur van de eerste bron van arbeidskracht te voorzien. Deze paria’s van de middeleeuwse samenlevingen waren vaak het slachtoffer van gewelddadige onteigeningen en, te groot in aantal om te worden opgenomen door het jonge kapitalisme, werden ze behandeld als criminelen: “De wetgeving behandelde hen als ‘vrijwillige’ misdadigers en men nam aan dat het van hun goede wil afhankelijk was of zij bleven werken onder de niet langer bestaande, oude verhoudingen.” (Marx, Het Kapitaal, Deel 1, Hoofdstuk 28). De ontwikkeling van het kapitalisme, en daarmee de groeiende behoefte aan arbeidskracht, gaf aanleiding tot meerdere golven van migratie. In de negentiende eeuw, dat wil zeggen toen het kapitalisme in volle bloei was, vertrokken miljoenen migranten om de fabrieken te vullen. Met het historische verval van het systeem, zoals werd aangegeven door de Eerste Wereldoorlog, nam de historische verplaatsing van volkeren niet af maar zelfs toe. Imperialistische oorlogen, economische crises, ecologische rampen – dit zijn voldoende redenen om te proberen aan de hel te ontsnappen.

En met de permanente crisis van het systeem worden de immigranten constant geconfronteerd met het probleem van het kapitalisme om nog extra arbeidskrachten op te nemen. Langzaam worden de administratieve, wettelijke en politionele obstakels opgevoerd, met het doel om migranten ervan te weerhouden om de regio’s van de meest ontwikkelde staten te bereiken: beperkt verblijf, deportatie, administratieve pesterijen, politietoezicht, lucht- en zeepatrouilles bij de grenzen, gevangeniskampen. Voor de Eerste Wereldoorlog, toen de VS nog probeerden om hun arbeidskrachten uit te breiden, was het land nog het symbool van asiel. Vandaag de dag wordt de Amerikaanse grens met Mexico bewaakt door een gigantische muur. Europa heeft ook niet aan deze dynamiek kunnen ontsnappen. In de jaren ’80 zijn de democratische Europese staten begonnen met de ontplooiing van een armada van oorlogsschepen in de Middellandse Zee. Daarbij aarzelden ze niet om samen te spannen met Muammar Gaddafi, en zijn zeer geëerde collega’s, zoals Zijne Koninklijke Hoogheid van Marokko en Algerije’s president voor het leven, Abdelaziz Bouteflika, met als doel om de migranten van het strand terug de woestijn in te sturen. Terwijl de bourgeoisie met veel gejuich het IJzeren Gordijn neerhaalde, werden tegelijkertijd andere ‘walls of shame’ opgetrokken aan alle grenzen. Dit alles laat heel duidelijk de hypocrisie zien met betrekking tot de vrijheid van beweging binnen de Europese ruimte, zoals uiteengezet door het verdrag van Schengen. Voor diegenen die de grenzen passeren en dit overleven, staat een volgende ronde klaar van politiekwelling en vernedering, verschrikkelijke detentiecentra, enzovoort. En achter de krokodillentranen schuilt een cynisme van de burgerlijke staten dat net zo grenzeloos is als dat van de mensensmokkelaars.

Wat zit er achter de mediawaanzin over de benarde toestand van de migranten?

Overvolle boten die kapseizen, honderden mensen die verdrinken – dit gaat nu al jaren aan één stuk zo door. De groei van het aantal doden in de Middellandse Zee dateert niet van april. Dus waarom is er een dergelijke mediawaanzin gaande op dit moment?

Ze beantwoordt aan een logica van ideologische vergiftiging, waar alle facties van de burgerij zijn aan deelnemen. Met de omvorming van de staten in forten werd tegelijkertijd een misselijkmakende anti-immigranten ideologie verspreid, die de ‘buitenlanders’ aansprakelijk stelt voor de gevolgen van de crisis en deze voorstelt als de hordes van criminelen, die proberen de openbare orde te ondermijnen. Deze campagnes, die vaak hysterische vormen aannemen, proberen de arbeidersklasse te verdelen door haar ertoe te brengen zich te identificeren met de zaak van de natie, d.w.z. met de heersende klasse. Deze campagnes zijn gebaseerd op het verderfelijke idee dat het onderscheid van mensen in naties normaal, natuurlijk en eeuwig is. Bovendien maakt deze hele hypocriete poging om te spreken over ‘goede’ en ‘slechte’ immigranten volledig deel uit van deze logica: degenen die nuttig kunnen zijn voor de nationale economie worden als ‘goed’, terwijl degenen die er een last voor vormen als ‘slecht’ worden beschouwd.

Zoals we hebben gezien in de uitdrukkingen van solidariteit van de arbeiders in Italië met de migranten, die uiteindelijk de kust van Sicilië hadden bereikt, zijn veel proletariërs in werkelijkheid verontwaardigd over het lot dat de migranten te wachten staat. Maar wie is er beter om de legitieme reactie in een doodlopend straatje te leiden dan de linkerzijde van het burgerlijke politieke apparaat. Deze zogenaamde ‘vrienden van de bevolking’ maken gebruik van deze werkelijke verontwaardiging om de arbeiders in de val de kapitalistische staat te doen trappen. De NGO’s, die opnieuw opereren als de verkenners voor het imperialisme, vinden geen woorden die streng genoeg zijn om een militaire actie te eisen van de staat, allemaal in de naam van burgerrechten. Na de ‘humanitaire oorlog’ in Afrika hebben we nu de ‘liefdadige controle van de grenzen’.

Wat een afschuwelijke hypocrisie! In Frankrijk heeft de trotskistische groep Lutte Ouvrière deze benadering het beste geïllustreerd in haar artikel: ‘Kapitalistisch Europa veroordeelt migranten tot de dood’ (1): “Door het reduceren van het aantal en de omvang van de patrouilles hebben de leiders van de EU gekozen om mensen, die proberen de oversteek te maken, te laten sterven. Dit is de politiek van geen hulp te verlenen aan mensen in gevaar. De achttien oorlogsschepen en twee helikopters die erop werden gestuurd, toen het drama plaatsvond, hebben de schande na de verdrinkingen alleen maar vergroot.” Met andere woorden, deze burgerlijke partij, die pretendeert marxistisch te zijn, vraagt meer oorlogsschepen om de migranten te ‘redden’. De bourgeoisie benut de massale offers dus voor de uitbreiding van haar repressiemiddelen tegen de migranten, voor de uitbreiding en ontwikkeling van de middelen die ter beschikking staan van Frontex (het agentschap dat belast is met de militaire operaties tegen de migranten binnen de grenzen van Europa): patrouilles, invallen, arrestaties. Het lijkt alsof de bourgeoisie alles heeft georganiseerd om de migranten te ‘helpen’. Er zijn ook luchtaanvallen voorzien in Libië! De bourgeoisie stookt al deze gebeurtenissen op om de dreigende atmosfeer te creëren, die het mogelijk maakt om haar repressie tegen de arbeidersklasse ten uitvoer te brengen.

Truth Martine / 05.05.2015

Voetnoten

(1) Lutte Ouvrière 2438, 24.04.2015