Door Internationalisme op
In september analyseerde de IKS de context waarin op 16 augustus de massamoord plaatsvond op stakende mijnwerkers in Marikana, gepleegd door de Zuid-Afrikaanse politie (zie de Engelse en Franse website).
We laten zien hoe de vakbonden en de regering de arbeiders in feite in een dodelijke valstrik hebben gelokt om de dynamiek van de strijd, die ‘de grootste Afrikaanse democratie’ sedert een aantal maanden teistert, te wurgen. Terwijl haar agenten de arbeiders ongestraft aanvielen en vermoordden, zwaaide de bourgeoisie met het thema van de apartheid om de zwarte werkers af te leiden naar het steriele terrein van de zogenaamde rassenstrijd, waar ze het slachtoffer van zouden zijn.
Ook al leken de stakingen zich uit te breiden naar andere mijnen, het was niet mogelijk om met zekerheid te bepalen of ze daadwerkelijk zouden afglijden naar het terrein van het conflict tussen de rassen of zich verder zouden uitbreiden.
Tegen de mijnwerkers: de Staat verdeelt ze, put ze uit en terroriseert ze
De vakbond AMCU maakte gebruik van de wilde staking van de 10de augustus in Marikana om stoottroepen te lanceren in een bloedige bendeoorlog tegen haar rivaal, de MUN. Op het strijdterrein moedigde ze de arbeiders aan om de mijnwerkers, die weer aan het werk waren gegaan, fysiek aan te pakken: “De politie kan ze niet de hele tijd beschermen, de politie slaapt niet met hen in hun kazernes. Als je gaat werken, moet je weten dat je de gevolgen ervan zal moeten dragen.” Door de media black-out, die op grove wijze werd toegepast ten opzichte van deze strijd, zijn we niet in staat om te bepalen of de werkers daadwerkelijk aan het geweld hebben toegegeven of dat de vakbonden, onder de dekking van de stakingen, hun afrekening hebben voortgezet. Het blijft een feit, dat er in de loop van de beweging, een aantal moorden en aanslagen zijn gepleegd.
Hoewel de propaganda over de “terugkeer van de apartheid” door de arbeiders nooit echt serieus genomen werd, is de strijd in een die context inderdaad weggeëbd. Nochtans, in dit stadium, kent de beweging een nieuw leven.
De staking breidt zich uit
We laten zien hoe de vakbonden en de regering de arbeiders in feite in een dodelijke valstrik hebben gelokt om de dynamiek van de strijd, die ‘de grootste Afrikaanse democratie’ sedert een aantal maanden teistert, te wurgen. Terwijl haar agenten de arbeiders ongestraft aanvielen en vermoordden, zwaaide de bourgeoisie met het thema van de apartheid om de zwarte werkers af te leiden naar het steriele terrein van de zogenaamde rassenstrijd, waar ze het slachtoffer van zouden zijn.
Ook al leken de stakingen zich uit te breiden naar andere mijnen, het was niet mogelijk om met zekerheid te bepalen of ze daadwerkelijk zouden afglijden naar het terrein van het conflict tussen de rassen of zich verder zouden uitbreiden.
Sinds de publicatie van dit artikel, waren we getuige van de grootste stakingsbeweging in Zuid-Afrika sinds het einde van de apartheid in 1994. Deze stakingen zijn dubbel belangrijk omdat ze aantonen - voor het geval dit nog noodzakelijk was - dat achter het zogenaamde economische mirakel van de ‘opkomende landen’, zoals overal elders, groeiende armoede schuilt. Ze laten ook zien dat de arbeiders overal ter wereld, verre van tegenstrijdige belangen te hebben, vechten tegen de onwaardige levensomstandigheden die het kapitalisme oplegt. Als zodanig maken de stakingen die Zuid-Afrika op zijn grondvesten doen schudden, ondanks de zwakheden waar we op terugkomen, deel uit van de arbeidersstrijd overal ter wereld.
Tegen de mijnwerkers: de Staat verdeelt ze, put ze uit en terroriseert ze
Na het bloedbad van 16 augustus leek de strijd, verpletterd door het gewicht van de manoeuvres van de bourgeoisie, buiten adem te geraken. Inderdaad, terwijl de staking zich met identieke eisen, uitbreidde naar verschillende andere mijnen, werd er een overleg georganiseerd, enkel en alleen tussen de ‘haaien’ van Marikana. Met andere woorden tussen de vakbonden, de directie en de Staat, onder de heilige bemiddeling van vooraanstaande kerkleiders. De manoeuvre was bedoeld om de uitbreiding van stakingen te stoppen door de arbeiders te verdelen tussen enerzijds diegenen die profiteerden van de onderhandelingen en alle media-aandacht kregen en anderzijds diegenen, die in volle onverschilligheid met de staking begonnen, maar wel de aandacht kregen van de (blanke en zwarte) politie die hun campagne van terreur, provocatie en nachtelijke invallen voortzetten.
De vakbond AMCU maakte gebruik van de wilde staking van de 10de augustus in Marikana om stoottroepen te lanceren in een bloedige bendeoorlog tegen haar rivaal, de MUN. Op het strijdterrein moedigde ze de arbeiders aan om de mijnwerkers, die weer aan het werk waren gegaan, fysiek aan te pakken: “De politie kan ze niet de hele tijd beschermen, de politie slaapt niet met hen in hun kazernes. Als je gaat werken, moet je weten dat je de gevolgen ervan zal moeten dragen.” Door de media black-out, die op grove wijze werd toegepast ten opzichte van deze strijd, zijn we niet in staat om te bepalen of de werkers daadwerkelijk aan het geweld hebben toegegeven of dat de vakbonden, onder de dekking van de stakingen, hun afrekening hebben voortgezet. Het blijft een feit, dat er in de loop van de beweging, een aantal moorden en aanslagen zijn gepleegd.
Hoewel de propaganda over de “terugkeer van de apartheid” door de arbeiders nooit echt serieus genomen werd, is de strijd in een die context inderdaad weggeëbd. Nochtans, in dit stadium, kent de beweging een nieuw leven.
De staking breidt zich uit
Op 30 augustus vernam de bevolking via de The Star, de krant van Johannesburg, dat het bericht dat de politie op de mijnwerkers van Marikana hadden geschoten uit ‘wettige zelfverdediging’, een schaamteloze leugen is. De autopsierapporten toonden aan dat mijnwerkers, toen ze probeerden aan hun beulen te ontsnappen, in werkelijkheid in de rug waren geschoten. Volgens verschillende getuigenissen van journalisten ter plaatse zouden de politie zelfs de stakers achterna zijn gelopen om ze koelbloedig te vermoorden. Op nagenoeg hetzelfde moment kondigde de rechtbank van Pretoria aan voornemens te zijn om de 270 mijnwerkers, die tijdens de politieschieting op 16 augustus gearresteerd waren, aan te klagen ... voor de moord op hun kameraden (!) Ze deed dit op grond van een anti-oproerwet, die voorziet in de mogelijkheid om van alle tijdens rellen gearresteerde personen, die ter plaatse waren op het moment van de schietpartij door de politie, in staat van beschuldiging stellen.
Het is inderdaad waar dat men in ‘de grootste Afrikaanse democratie’, grof te werk gaat; terwijl geen van de agenten die de mijnwerkers van Marikana hadden neergeschoten werden lastig gevallen, klaagt de Staat de overlevenden van de schietpartij wel aan. Met een beetje fantasie had de rechtbank van Pretoria de doden voor een tweede keer executeren kunnen voor hun eigen moord! De consternatie was zodanig groot dat, op 2 september, de rechter gedwongen werd een stap terug te doen door de aankondiging van de beschuldigingen te annuleren en alle gevangenen vrij te laten. Vooral de Staat zou zich snel realiseren dat hij een fout had gemaakt: op basis van dezelfde eisen verspreidden de stakingen zich onmiddellijk uit over de meeste mijnen van het land. Zo begonnen er op 31 augustus 15.000 werkers van een goudmijn bij Johannesburg, die wordt uitgebaat door de Gold Fields groep, een wilde staking. Op 3 september, vervoegden de mijnwerkers van Modder-East, in dienst van Gold One, zich op hun beurt de strijd. Op 5 september hielden bijna alle mijnwerkers van Marikana, onder het gejuich van de bevolking, een demonstratie en weigerden om, de dag daarop, akkoord te gaan met de schaamteloze overeenkomst die was ondertekend door de vakbonden en het management van Lomin. Terwijl de productie van vrijwel alle mijnen in het land leek te zijn gestopt, kondigden de bedrijven Amplats, Waterman en Xstrata, die alle drie meerdere mijnen ontginnen, aan hun activiteiten vanaf 14 september op te schorten, De stakingsgolf breidde zelfs uit naar andere sectoren, in het bijzonder naar de vrachtwagenchauffeurs.
Deze dynamiek van uitbreiding werd gedeeltelijk gevoed door de verontwaardiging, opgewekt door de getuigenissen van stakers, die gevangen genomen waren: “Zij [de politie] sloegen ons, trapten met hun laarzen op onze vingers. (…) Ik kan nog steeds niet begrijpen wat mij is overkomen, dit is mijn eerste keer in de gevangenis! We vroegen een loonsverhoging en ze begonnen op ons te schieten, en in de gevangenis sloeg de politie ons, ze hebben zelfs de R200 [€20] gestolen die ik bij me had!”
De langzame teruggang van de strijd
“De politieterreur trof ook stakers in vrijheid door middel van zeer gewelddadige interventies, waarbij onder de meest absurde voorwendsels arrestaties plaatsvonden, veel gekwetsten vielen en een aantal doden (1). Zo verklaarde de regeringswoordvoerder op 14 september: “Het is noodzakelijk om in te grijpen, want we hebben een punt bereikt waar belangrijke keuzes moeten gemaakt worden”. Na dit mooie voorbeeld van holle frasen, waarvan alleen politici het geheim van hebben, voegde de woordvoerder er, veel minder laconiek, aan toe: “Als we deze situatie laten ontwikkelen, zal de economie er erg onder lijden”. De dag daarop, om twee uur ‘s nachts, werd een extreem wrede inval georganiseerd in de slaapzalen waar de arbeiders van Marikana en hun gezinnen verbleven. Politie, gesteund door het leger, verwondde veel mensen, waaronder een aantal vrouwen. ‘s Ochtends braken rellen uit en werden er barricades opgericht op de wegen. Meer had de politie niet nodig om, in naam van de “veiligheid van de burgers” haar geweld te ontketenen tegen de arbeiders van het hele land
Terwijl zijn agenten de bevolking terroriseerden, bracht de Staat, met de medeplichtigheid van de vakbonden, op 18 september een zware klap toe aan de strijd door alleen de arbeiders van Marikana een loonstijging, variërend van 11 tot 22%, te verlenen. Deze schijnoverwinning was duidelijk bedoeld om de arbeiders te verdelen en diegenen aan de beweging te onttrekken die tot dan toe centraal hadden gestaan in de strijd. Met andere woorden: de bourgeoisie offerde een loonsverhoging van 22% op aan de mijnwerkers van Marikana om de strijdbaarheid bij de andere stakers te ondermijnen, de uitbreiding van de strijd te stoppen en het merendeel van de arbeiders de geëiste loonsverhoging te ontzeggen.
Maar op 25 september, gingen de 19.000 werkers van de Beatrix-mijn op hun beurt in staking, terwijl die van Atlatsa zich op 1 oktober in de strijd wierpen. Het politiegeweld nam weer toe, gepaard gaande met wrede arrestaties, mishandelingen en moorden. Op 5 oktober gebruikte het bedrijf Amplats grote middelen de aankondiging van het ontslag van 12.000 mijnwerkers. In de nasleep dreigden verschillende bedrijven, ondersteund door de rechtbank, met behulp van een walgelijke chantage massaal arbeiders te ontslaan: ofwel aanvaarden de arbeiders de miserabele salarisverhoging die de directies voorstelden, of ze werden ontslagen. Gold One zou eindelijk 1400 mensen ontslaan, Gold Field 1500 anderen, enzovoort.
Op het moment van dit schrijven gaan de laatste groepen stakers geleidelijk weer aan het werk. Maar deze strijd, ondanks de zwakke punten die haar hebben gekenmerkt, wijst op een zekere toename van het klassenbewustzijn. De Zuid-Afrikaanse arbeiders hebben de noodzaak aangevoeld om gezamenlijk te strijden, zij hebben duidelijke en unitaire eisen geformuleerd en hebben voortdurend getracht om hun strijd uit te breiden. In een context waarin de crisis en de ellende onvermijdelijk zullen verdiepen, vormt deze beweging een onveranderlijke ervaring in de ontwikkeling van het bewustzijn van het hele proletariaat in de regio en een les voor de arbeidersklasse van de gehele wereld. n
El Generico / 22.10. 2012
1) Het is nog steeds niet mogelijk om het aantal door de Zuid-Afrikaanse politie, vermoorde stakers vast te stellen, maar de pers meldt zeven doden in Rustenburg en ten
del.icio.us
Digg
Newskicks
Nujij
Ping This!
Favorite on Technorati
Blinklist
eKudos
Furl
Hyves
Mister Wong
Mixx
Newsvine
StumbleUpon
Viadeo
Icerocket
Yahoo
identi.ca
Google+
Reddit
SlashDot
Twitter
Box
Diigo
Facebook
Google
LinkedIn
MySpace