Op 15 december berichtte de Frankfurter Allgemeine Zeitung over een reis van de Duitse psychotherapeut Georg Pieper naar Griekenland:Griekenland zag er in oktober 2012 voor hem (de psychotherapeut Georg Pieper) als volgt uit: “Hoogzwangere vrouwen rennen bedelend van ziekenhuis naar ziekenhuis, maar omdat ze noch een ziektekostenverzekering noch genoeg geld hebben, wil niemand hen helpen hun kind ter wereld te brengen. Mensen, die kortgeleden tot de middenklasse behoorden, rapen in een voorstad van Athene groente en fruitresten van de straat.” Een oude man vertelt aan een verslaggever dat hij de medicijnen voor zijn hartkwaal niet meer kan betalen. Zijn uitkering werd, net zoals de uitkering van vele anderen, met vijftig procent gekort. Meer dan veertig jaar heeft hij gewerkt; had dacht dat hij alles juist gedaan had, nu begrijpt hij de wereld niet meer. Wie in een ziekenhuis wordt opgenomen moet zijn eigen beddengoed meenemen, net zoals zijn eten. Sinds het schoonmaakpersoneel ontslagen werd, maken artsen, verpleegsters en verplegers, die al maanden geen loon meer gekregen hebben, de toilettenschoon. Er is een tekort aan wegwerphandschoenen en katheders. De Europese Unie waarschuwt voor de hier en daar heersende hygiënische omstandigheden, die een gevaar vormen voor de uitbreiding van infectieziekten.” (15.12.2012)

Tot dezelfde conclusie kwam Marc Sprenger, Directeur-Generaal van het Europese Centrum voor de Preventie en Controle van Ziekten (ECDC). Deze waarschuwde op 6 december dat de ineenstorting van de gezondheidszorg en een minimum aan hygiëne in Griekenland in heel Europa tot een epidemie kan leiden. Er is geen geld voor handschoenen, verplegersjassen en desinfectiedoeken, verband en watten, katheders en papieren doeken om de bedden te bedekken waarop onderzoek gedaan wordt. Patiënten met gevaarlijke infectieziekten zoals tuberculose krijgen niet de noodzakelijke behandeling, het risico voor de uitbreiding van resistente virussen in Europa neemt toe.

In de 19e eeuw stierf vaak een-derde van de patiënten door het een gebrek aan hygiene in de ziekenhuizen, met name onder de vrouwen bij de geboorte van het kind. Wat enerzijds voor een groot deel terug te voeren was op onwetendheid, namelijk op het feit dat veel artsen en verplegers, voor de ingreep, niet hun handen wasten en vaak met een met bloed bevlekte  doktersjas van de ene naar de andere patiënt renden, werd door de nieuwe kennis (bijvoorbeeld door Semmelweis of Lister), die werd opgedaan, teruggedrongen. Nieuwe maatregelen op het vlak van de hygiëne en ontdekkingen over het overdragen van ziektekiemen maakten een duidelijke reductie mogelijk van infectiegevaren in de ziekenhuizen. In de tussentijd behoren wegwerphandschoenen en wegwerpgereedschap in de operatiekamers tot de minimale standaard van de moderne medische praktijk. Maar in tegenstelling tot de toestanden in de 19e eeuw zijn de huidige gevaren die in de ziekenhuizen in Griekenland te zien zijn, geen teken van onwetendheid, maar een uitdrukking van de bedreiging van de mensheid door een volkomen, achterhaald productiesysteem.

In Griekenland bevond zich eens het hoogste niveau van de beschaving. Als daar de gezondheid van de mensen nu bedreigd wordt doordat wegwerphandschoenen niet te betalen zijn; als daar de zwangere vrouwen die zich voor de bevalling in het ziekenhuis melden, afgewezen worden omdat ze geen geld of geen ziektekostenverzekering hebben; als daar de mensen met een levensbedreigende hartkwaal hun medicijnen niet meer kunnen betalen, dan is dit niets anders dan een moedwillige en levensgevaarlijke aanval op de mensen. Het feit dat er in een ziekenhuis het voor de hygiene onmisbare schoonmaakpersoneel niet meer betaald wordt en artsen net als verplegers, die zelf al lange tijd geen loon hebben ontvangen, de schoonmaaktaken moeten overnemen, werpt wel een bijzonder licht op het herstel van de economie, waarover de heersende klasse praat.

Door de ineenstorting van het gezondheidsstelsel, maar ook door een toename van de consumptie van alcohol en drugs daalde de levensverwachting in Rusland na 1989 met vijf jaar. Maar niet alleen in Griekenland werd de gezondheidszorg afgebroken, niet alleen in Griekenland gaat de gezondheidszorg beetje bij beetje ten gronde. Ook elders wordt de gezondheidszorg steeds meer ontmanteld, zoals in Spanje. Om kosten te sparen wordt in Barcelona, een belangrijk oud industrieel centrum, de spoedeisende hulp soms maar enkele uren geopend, net als in andere steden. In Spanje, Portugal en Griekenland krijgen veel apotheken, door betalingsmoeilijkheden van de patiënten of door hun eigen betalingsmoeilijkheden geen levensbelangrijke medicijnen meer. Zo levert de Duitse firma Merck niet langer haar medicijn tegen kanker “Erbitux” aan Griekse ziekenhuizen. Biotest, een bedrijf dat uit bloedplasma middelen wint ter behandeling van hemofilie en tetanus, heeft haar leveringen in juni al stopgezet vanwege onbetaalde rekeningen.

Kwamen we tot nog toe een desolate medische verzorging hoofdzakelijk tegen in Afrikaanse landen of in regio¡¯s die door de oorlog ontwricht zijn, nu zorgt de crisis ook in de industriële centra van het Westen er steeds meer voor dat levensnoodzakelijke behoeften zoals een goede gezondheidszorg steeds meer op het altaar van de winst opgeofferd wordt. Dus geen medische

verzorging gebeurt niet meer op basis van de medische mogelijkheden, maar op basis van de contante betaling. (1) Deze ontwikkeling laat zien dat de kloof tussen wat technisch mogelijk is en wat het in werkelijkheid laat zien systeem steeds groter wordt. Hoe meer de hygiëne onder druk staat hoe groter het gevaar wordt van ongecontroleerde epidemie¡¡n. Denk maar eens aan de Spaanse griep, die aan het einde van de Eerste Wereldoorlog Europa teisterde, waarbij meer dan 20 miljoen mensen stierven. De oorlog, met alle daarmee gepaard gaande honger en ontberingen, had de voorwaarden geschapen voor de uitbraak van deze griep. In het huidige Europa wordt dezelfde rol gespeeld door de economische crisis. In Griekenland nam de werkloosheid in het laatste kwartaal met 25% toe; de jongerenwerkloosheid van mensen onder de 25 jaar nam toe tot 57%, 65% van de meisjes zijn werkloos.

De vooruitzichten wijzen allemaal op een grotere toename tot 40% in 2015. De verarming, die daarmee gepaard gaat, betekende dat ¡°door een achterstand in betaling zijn reeds de hele woonwijken en appartementcomplexen zijn afgesneden van iedere voorziening van olie. Om te voorkomen dat mensen bevriezen in hun huizen tijdens de winter, hebben velen een klein kacheltje gekocht, hout gestookt. Mensen verzamelen het hout illegaal in de naburige bossen. In het voorjaar van 2012 schoot een man van 77 jaar zichzelf dood voor het parlementsgebouw. Net voordat hij zichzelf doodschoot, hoorde men hem schreeuwen: “Ik wil geen schulden achterlaten voor mijn kinderen.” In de laatste drie jaar is het aantal zelfdodingen in Griekenland verdubbeld. (Idem)

Naast Spanje met de Straat van Gibraltar, Italië met Lampedusa en Sicilië, vormt Griekenland de belangrijkste poort voor toegang tot Europa voor vluchtelingen uit de regio’s van Afrika en het Midden-Oosten die door de oorlog totaal ontwricht en verarmd zijn. De Griekse regering heeft een reusachtig hek gebouwd op de grens met Turkije en vluchtelingenkampen opgezet, waar in 2011 meer dan 55.000 “illegalen”waren geïnterneerd. De rechtse partijen proberen een pogrom-atmosfeer te kweken gericht tegen deze vluchtelingen, door hen ervan te beschuldigen dat ze “vreemde ziekten”importeren en dat ze gebruikmaken van de bronnen die toebehoren tot de “autochtone” Grieken. Maar de ellende die miljoenen ertoe drijft hun land van oorsprong te ontvluchten en die nu we nu in de ziekenhuizen en door de straten van Europa zien zwalken, komt voort uit dezelfde oorsprong: een maatschappelijk systeem dat een hinderpaal is geworden voor alle menselijke vooruitgang.

Dionis / 04.01.2013

(1) In de opkomende landen zoals India worden steeds meer privé-ziekenhuizen geopend, die alleen toegankelijk zijn voor de rijke Indiase patiënten en voor de meer koopkrachtige buitenlandse patiënten. Ze bieden behandelingen aan die veel te duur zijn voor de meerderheid van de mensen uit India zelf. En veel van de buitenlandse patiënten, die als medische toeristen naar de Indiase privé-klinieken komen, kunnen hun behandeling in hun “eigen land” niet betalen.