Het communisme is een klasseloze maatschappij zonder uitbuiting, zonder naties en zonder oorlogen. Het is de enige echte oplossing voor de ecologische crisis.

Wat het communisme niet is

‘Wat? Communisme? De USSR? Dat monster?’ Het stalinistische regime was inderdaad een gruwel. Arbeiders werden tot het uiterste uitgebuit, alle oppositie werd meedogenloos onderdrukt en de militarisering werd naar een hoogtepunt gedreven.

Productivisme in de USSR betekende voor de natuur vernietiging, vervuiling en plundering.

Communisme heeft absoluut niets te maken met stalinistische regimes! Gisteren in de USSR en Oost-Europa, vandaag in China, Noord-Korea en Cuba, er is geen greintje communisme aan te bekennen. Het stalinisme is niet de voortzetting van de proletarische revolutie van Oktober 1917, het was haar doodgraver.

In elk land betekende de oorlog van 1914 tot 1918 een bloedbad in de loopgraven en rampspoed in het achterland. Het proletariaat in Rusland echter weigerde zich te laten opofferen en wierp zich in de strijd voor de wereldwijde communistische revolutie. Deze revolutionaire beweging verspreidde zich al snel in Europa. Geconfronteerd met deze bedreiging van haar overheersing beëindigde de bourgeoisie de oorlog. Maar dit was niet genoeg. Het proletariaat in Duitsland begon eind 1918 de revolutie. Deze opstand van een beslissend deel van het internationale proletariaat werd genadeloos neergeslagen door de Duitse burgerlijke staat (geleid door de sociaaldemocraten!). Tienduizenden opstandige arbeiders werden vermoord. Rosa Luxemburg werd van dichtbij door het hoofd geschoten en vervolgens in een kanaal gegooid. Deze nederlaag brak de revolutionaire golf. Het Russische proletariaat raakte geïsoleerd. De contrarevolutie in Rusland nam een even barbaarse als machiavellistische wending. Het stalinistische regime misbruikte de leuzen van de revolutie, de leuzen van Marx en Lenin. Ze gebruikte ze als voorwendsel om 80% van de Bolsjewiki, die hadden deelgenomen aan de revolutie, af te slachten of te deporteren en om de arbeidersklasse meedogenloos uit te buiten. Het rood van de vlag van Stalin en de USSR is niet het rood van het communisme maar het rood van het bloed van de arbeiders!

Het stalinisme is niet het product van de Oktoberrevolutie, maar het gevolg van het kapitalisme  in verval en de burgerlijke contrarevolutie. Dit in tegenstelling tot alle burgerlijke leugens die al meer dan honderd jaar verspreid worden.  

Na deze noodzakelijke verduidelijking keren we terug naar onze oorspronkelijke vraag: wat is de relatie tussen communisme en natuur? Op welke manier is het communisme de “ware oplossing van het conflict tussen mens en natuur” (Karl Marx, Parijse Manuscripten 1844)?

Communisme is het einde van uitbuiting en plundering

Kapitalisme is uitbuiting.

Het kapitalisme schept zijn rijkdom uit twee bronnen: de uitbuiting van de natuur en de uitbuiting van de arbeidskracht van het proletariaat die beiden worden omgezet in handelswaar. Om die reden heeft het kapitalisme geen oplossing voor de ecologische crisis. Het kan alleen beiden uitbuiten tot het punt van uitputting en vernietiging. Daarom gaan het sociale vraagstuk en het ecologische vraagstuk hand in hand en kunnen ze alleen tegelijkertijd worden opgelost. Beide vraagstukken kunnen alleen opgelost worden door het proletariaat, de enige klasse die belang heeft bij de afschaffing van alle vormen van uitbuiting.

Uitbuiting van het proletariaat door de bourgeoisie is uitbuiting van de mens door de mens. Arbeiders worden gedwongen hun arbeidskracht te verkopen om te kunnen overleven. Ze beschikken niet langer over zichzelf, ze worden uitgebuit en hun lichamen zijn veranderd in werktuigen.

Deze maatschappelijke productieverhoudingen drukken hun stempel op alle menselijke relaties. De heerschappij van de kapitalistische productieverhoudingen over de arbeiders herhaalt zich in het gezin tussen de man en ‘zijn’ vrouw, tussen de vader en ‘zijn’ kinderen. In de maatschappij zie je dat terug tussen mensen met een witte huidskleur en die met een donkere, mannen en vrouwen, gezonde en gehandicapte mensen... De relatie van de mensheid met de natuur wordt erdoor bepaald. Kapitalisten zien om zich heen niets anders dan uit te buiten ‘hulpbronnen’: menselijke hulpbronnen en natuurlijke hulpbronnen. De mens, het leven, de natuur, de planeet en zelfs het universum worden gereduceerd tot de status van ding, bezit, handelswaar.

Kippen in legbatterijen, vee dat wordt gemarteld in slachthuizen... de barbaarsheid waarmee met de dierenwereld wordt omgegaan komt voort uit deze op uitbuiting gebaseerde relatie tussen de mensen onderling.

Communisme is het einde van de uitbuiting van de mens door de mens. Het is het ook het einde van de overheersing die al onze maatschappelijke relaties doorkruist. Het betekent het einde van onze op roof en plundering gebaseerde relatie met de natuur. ...

Het einde van het winstmotief

Kapitalisme is het nastreven van winst.

Winst is het enige doel van productie onder het kapitalisme. Mensen, leven, natuur... niets heeft een waarde voor het kapitalisme anders dan de ruilwaarde. Ook de wetenschap zelf wordt behandeld als een louter aanhangsel van de winst.

En ook hier duidt deze plaag al aan wat communisme zal moeten zijn: het is een samenleving waarin het doel van werken niet het maken van winst en niet de verkoop van waren is. In het communisme zal alle productie voor gebruik zijn, voor behoefte, en niet voor verkoop op de markt. De activiteit van de met elkaar verbonden producenten, bevrijd van loonslavernij, zal gericht zijn op het bevredigen van de diepste behoeften en verlangens van de mensheid. Het zich verbonden voelen met de natuur, verantwoordelijk voor haar toekomst, zal een integraal onderdeel zijn van deze behoeften en verlangens.

Het einde van privébezit

Kapitalisme betekent privé-bezit.

De toe-eigening van het overgrote deel van de maatschappelijke rijkdom door een kleine minderheid is wat de bourgeoisie ‘privébezit’ noemt. Dit is wat de revolutionaire arbeidersklasse wil afschaffen.

De stalinistische regimes baseerden hun leugen dat ze socialistische maatschappijen waren juist op de veronderstelling dat ze het individuele eigendom hadden afgeschaft door alle rijkdom in de handen van de staat te concentreren. De productieverhoudingen blijven echter dezelfde. Het maakt niet uit of de bourgeoisie zich nu individueel of als collectief, als ondernemer of als staat, de arbeid van de arbeidersklasse toe-eigent.

In het kapitalisme is privébezit niet alleen het recht om anderen hun eigendom te ontnemen. Privébezit is ook het recht om anderen en de natuur te bezitten. Het einde van privébezit in het communisme is daarom ook het einde van het recht om de natuur te bezitten: “Vanuit het standpunt van een hogere economische maatschappijformatie lijkt het privaateigendom van afzonderlijke individuen in de wereld net zo zinloos als het privaateigendom van een mens over een andere mens. Zelfs een hele samenleving, een natie, ja alle contemporaine samenlevingen, zijn geen eigenaars van de wereld. Ze zijn alleen bezitters van de aarde, vruchtgebruikers, en moeten die als boni patres familias [goede familievaders] aan de volgende generaties verbeterd achterlaten.” (Het Kapitaal Deel III, Hoofdstuk 46. Bouwrente. Mijnbouwrente. Grondprijs)

Het einde van de concurrentie van allen met allen

Kapitalisme betekent concurrentie.

Concurrentie tussen individuen, tussen bedrijven, tussen naties. Niets en niemand wordt gespaard. Lichaamsbeweging en spel zijn gecommercialiseerde en genationaliseerde sporten geworden. De glorie van de club of het land staat op het spel, zelfs als dat betekent dat de atleten doping gebruiken en kapot worden gemaakt.

Op scholen beconcurreren leerlingen elkaar, elk kind wordt beoordeeld en vergeleken naar aanleiding van behaalde cijfers. Religie, huidskleur, gewoontes... alles is een voorwendsel om de een tegen de ander op te zetten. Ook de arbeidersklasse ontsnapt niet aan deze competitie. Van haar wordt geëist om meer te presteren dan in andere bedrijven in dezelfde sector, om meer te presteren dan haar collega’s elders. De natuur wordt een tegenstander die overheerst moet worden. Zelfs in de omgang met de ecologische crisis staat deze relatie met de wereld op de voorgrond: voor alle wereldleiders gaat het om het ‘winnen van de klimaatstrijd’.

Kapitalisme is de heerschappij van concurrentie en overheersing. Het communisme zal een maatschappij zijn van wederzijds helpen en delen. Deze relatie tussen de mensen verandert ook de relatie met de natuur: “Bij iedere stap worden we eraan herinnerd dat de natuur zich niet laat veroveren zoals een vreemd volk dat doet, maar dat wij, als vlees, bloed en hersenen, deel uitmaken van de natuur en midden in de natuur leven. In feite verwerven we iedere dag een grotere kennis en beter begrip, dat er afgeleide natuurlijke gevolgen zijn van onze dagelijkse activiteiten. Hoe sterker dit ontwikkelt, hoe meer we ons niet enkel zullen één voelen met de natuur, [maar] het onmogelijk zal zijn om een tegenstelling te zien tussen de geest en de materie, de mens en natuur, de ziel en het lichaam” (Friedrich Engels, De rol van arbeid in de overgang van aap naar mens).

Het einde van natiestaten...

De communistische maatschappij kan niet bestaan in één land, nog minder in geïsoleerde communes, maar alleen op wereldschaal. De ecologische crisis is een direct gevolg van de onverzadigbare behoefte van het kapitalisme om de aarde te veroveren. Om de hele natuur te verhandelen uit winstbejag. Deze drang, die al werd erkend in het Communistisch Manifest van 1848, heeft gedurende het kapitalisme in zijn fase van ontbinding de hele planeet vergiftigd. Dit vormt, samen met de oorlogsdreiging, een directe bedreiging voor het overleven van de mensheid en talloze andere soorten. Daarom kan de oplossing voor deze crisis alleen worden gevonden op wereldschaal, door de ontmanteling van alle natiestaten en de afschaffing van nationale grenzen.

...en hun verwoestende oorlogen

Kapitalisme is oorlog.

De concurrentie ‘tussen alles en iedereen’, die ten grondslag ligt aan het kapitalistische systeem leidt tot de confrontatie tussen naties, tot oorlog en genocide. Sinds het begin van de 20e eeuw zijn alle oorlogen imperialistische oorlogen. Oorlogen gebaseerd op de strijd tussen natiestaten om hun invloedssferen en controle uit te breiden ten koste van hun rivalen. De meedogenloze militaire concurrentie is permanent en steeds destructiever geworden en vormt een directe bedreiging voor de mensheid en de planeet zelf (zie ook het eerste artikel van dit manifest).

Net als bij de ecologische crisis is de enige uitweg uit deze dodelijke impasse de afschaffing van de nationale economieën en de staten die deze verdedigen. De uitweg is de creatie van een wereldwijd netwerk van productie en distributie, gecontroleerd door de producenten zelf.

Het begin van een wereldwijd verenigde mensheid in harmonie met de natuur

Het communisme zal wereldwijd zijn.

Het kapitalisme heeft het mogelijk gemaakt om een uiterst dicht economisch netwerk op wereldschaal te creëren. Om te produceren heeft het kapitalisme handelsroutes tussen landen en complexe verbindingen tussen fabrieken en onderzoekscentra geschapen. De versplintering van het huidige systeem in concurrerende naties is daarom volledig achterhaald. Deze versplintering staat de volledige verwezenlijking van het door de mensheid bereikte potentieel in de weg.

Tijdens de Covid 19 pandemie heeft de meedogenloze wedloop om als eerste land een vaccin te vinden de laboratoria gehinderd hun vooruitgang met elkaar te delen en zo het onderzoek aanzienlijk vertraagd.

In het geval van AIDS denken wetenschappers dat de oorlog tussen Franse en Amerikaanse onderzoekers, die tegen elkaar logen, elkaar bespioneerden en met elkaar concurreerden, de ontdekking van de ‘triple therapie’ meer dan een decennium heeft vertraagd! Deze versplintering van de wetenschap heeft dezelfde verwoestende effecten op de bestrijding van de ecologische crisis.

De toekomstige maatschappij, het communisme, zal deze verdeeldheid onvermijdelijk moeten overwinnen, het zal de hele mensheid verenigen. Het communisme zal daarom precies het tegenovergestelde zijn van wat het stalinisme verkondigde: ‘socialisme in één land’. Deze toekomstige maatschappij, een sociale en bewuste organisatie op wereldschaal, betekent een reuzensprong voorwaarts. De hele onderlinge relatie tussen de mensen en met de natuur zal op zijn kop worden gezet. De scheiding tussen hoofd- en handenarbeid zal worden opgeheven en de tegenstelling tussen stad en platteland zal niet langer bestaan.

Het communisme zal daarom allesbehalve een terugkeer naar het verleden zijn. Het zal putten uit “de hele rijkdom van de ontwikkeling tot nu toe” (Marx, Parijse Manuscipten 1844) en zich op kritische wijze de beste verworvenheden van vroegere menselijke maatschappijen opnieuw toe-eigenen. Het zal beginnen met een nieuw begrip van de harmonieuze relatie tussen mens en natuur die heerste in het lange tijdperk van het “primitieve communisme”. In het bijzonder zal het in staat zijn om alle wetenschappelijke en technologische vooruitgang die het kapitalisme mogelijk heeft gemaakt te integreren, verder te ontwikkelen en tegelijkertijd radicaal te veranderen.

De communistische revolutie zal voor gigantische taken komen te staan: het omkeren van de ecologische gevolgen van de kapitalistische productiewijze, het voeden, kleden en huisvesten van de hele wereld en het bevrijden van alle mensen van verlammende en ontmenselijkende arbeid. Maar het uiteindelijke doel van het communisme is niet simpelweg de vernietiging van het kapitalisme. Het communisme is een nieuwe synthese. Het is een nieuwe, hogere en zelfbewuste relatie tussen mens en natuur. Dit doel is geen ver ideaal, maar een leidend principe voor het hele revolutionaire proces. De communistische omgang met de natuur betekent: “de zelfbewuste rationele behandeling van de grond als een gemeenschappelijke eeuwige eigendom, de onvervreemdbare voorwaarden voor het bestaan en reproductie van de opeenvolgende generaties van de menselijke soort” (Marx, Het Kapitaal deel 3, hoofdstuk 47).