"De kommunisten zijn gearriveerd! Voorwaarts naar de Britse revolutie! De noodzaak om terug te gaan naar Lenin; Kommunisme is de enige oplossing; De opbouw van een nieuwe Internationale!". Dit zijn enkele van de leuzen van de International Marxist Tendency (IMT) in de campagne voor wat zij noemt "een wedergeboorte, een renaissance!" van haar organisatie "door mensen aan te spreken op een direct kommunistische basis".

Naar het voorbeeld van de afdeling van de IMT in het Verenigd Koninkrijk hebben verschillende nationale afdelingen de naam van hun organisatie en van hun krant veranderd: verwijzingen naar ‘socialisme’ worden vervangen door ‘kommunisme’! Op een internationale conferentie, tussen 10 en 15 juni, is de International Marxist Tendency omgedoopt tot de Revolutionaire Communistische Internationale (RCI).

De directe aanleiding voor deze ogenschijnlijk radicale verandering was de uitsluiting van de Socialist Appeal groep uit de Britse Labour Party in november 2022, gevolgd door de uitsluiting van de PCB-RR[1] uit de Braziliaanse Communistische Partij in juli-augustus 2023.

Voor de IMT is dit een glamoureus verklaard afscheid van de historische ‘entristische’ strategie van het trotskisme - het einde van de politiek die Trotski in de jaren 1930 voorstond, toen hij voorstelde dat de trotskistische groepen zichzelf zouden ontbinden en zich als factie zouden aansluiten bij de socialistische partijen om daar invloed te verwerven. Vandaag de dag pocht de IMT, waarschijnlijk een van de laatste organisaties die tot nu toe nog een entristische politiek voerde, met de aankondiging van "een zuivere breuk met het zogenaamde 'Links'. We streven naar meer, in woorden en in de daden"[2].

Met de huidige omvangrijke campagne wil de IMT zichzelf in de schijnwerpers zetten als een echte politieke organisatie van de arbeidersklasse. Maar het tegendeel is waar. De IMT is geen organisatie van de arbeidersklasse en zal dat ook nooit worden, en hetzelfde geldt voor al haar voorgangers sinds de Tweede Wereldoorlog: de WIL, de RCP, de RSL, de Militant Tendency, het CWI en het CMI[3].

 

Het verraad van het proletarisch internationalisme

Ted Grant, de grondlegger van de IMT, begon zijn politieke carrière in de jaren 1930. Hij werd lid van de British Workers' International League, de WIL, "de directe en rechtstreekse voorvader van de huidige IMT"[4]. Dit vond plaats op een moment dat de groepen, die verwant waren aan de door Trotski geïnspireerde oppositie, nog steeds deel uitmaakten van de arbeidersklasse, ook al belichaamden ze al in toenemende mate belangrijke politieke verwarringen. Aan het eind van de jaren 1930 besloten ze stap voor stap om hun ‘kritische’ steun te geven aan de democratische bourgeoisie in de imperialistische oorlog tegen de fascistische regimes in Europa en verraadden daarmee het beginsel van proletarisch internationalisme dat cruciaal is voor proletarische organisaties.

Dit gebeurde ook met de WIL. Na de bezetting van Frankrijk door Duitse strijdkrachten stemde de WIL in met Trotski's "beroemde 'Proletarische Militaire Politiek' (PMP), die in feite een toepassing was van het Overgangsprogramma op een periode van universele oorlog en militarisme. (...) Het draaide om de eis van verplichte militaire training voor de arbeidersklasse, onder toezicht van gekozen officieren, in speciale trainingsscholen onder leiding van de staat, maar onder controle van instellingen van de arbeidersklasse zoals de vakbonden. Het is duidelijk dat geen enkele kapitalistische staat dergelijke eisen van de arbeidersklasse zou kunnen inwilligen, omdat dit zijn eigen bestaan als staat zou ontkennen"[5].

Deze politiek was eigenlijk een soort remake van het standpunt dat Trotski begin jaren 1920 verdedigde in revolutionair Rusland: de controle over de arbeidersklasse door de militarisering van de arbeid onder leiding van de vakbonden. Maar de politiek van rekrutering voor de kapitalistische oorlogsmachine op een ‘proletarische’ basis in de imperialistische oorlog tegen het ‘Hitlerisme’ was slechts een voorwendsel om een maximaal aantal arbeiders te mobiliseren die uiteindelijk ingelijfd werden in de structuur van het reguliere burgerlijke leger. Deze politiek impliceerde ook dat de arbeiders niet alleen de westerse democratieën moesten verdedigen, inclusief de VS die door de IMT wordt gekarakteriseerd als "de meest reactionaire macht op de planeet", maar ook de stalinistische Sovjet-Unie. De titel van een artikel van Ted Grant in april 1943: ‘Help het Rode Leger met Lenin’s Wapen’, nam geen blad voor de mond over de positie van de WIL in deze imperialistische oorlog.

Zo positioneerde het trotskisme zich, net als de WIL, definitief als een radicaal-linkse factie van de heersende klasse. En sinds die jaren hebben Ted Grant en zijn medemilitanten consequent het ene of het andere imperialistische kamp gesteund in alle afslachtingen die hebben plaatsgevonden, of het nu Korea, Vietnam, Afghanistan, Angola, Irak, enz. was.

In de oorlog in de Donbas, in 2014, koos IMT nog steeds partij voor een van de strijdende kampen. Het steunde de ‘Volksrepublieken’ tegen de Oekraïense regering en beweerde dat "De Anti-Maidan beweging - de bron van populaire steun voor de rebellen - een duidelijk meer arbeidersklasse karakter had" en dat "de opstand in de Donbas grotendeels gebaseerd was op de werkende mensen van de regio"[6]. Maar in werkelijkheid waren ze slechts een verlengstuk van het Russische imperialisme en volledig afhankelijk van de militaire macht van het Russische leger. Wat betreft de oorlog die begon in februari 2022, is haar standpunt niet zo uitgesproken als bij de oorlog in de Donbas. Maar ondanks al haar internationalistische verklaringen, zoals "we kunnen geen van beide partijen steunen in deze oorlog, want het is een reactionaire oorlog aan beide kanten" en zelfs "een conflict tussen twee groepen imperialisten", gaat haar voorkeur nog steeds overwegend uit naar Rusland. Dit kan worden afgeleid uit een artikel over de oorlog in Oekraïne, waarin staat dat kommunisten moeten vechten tegen

- "de NAVO en tegen het Amerikaanse imperialisme - de meest contrarevolutionaire kracht op de planeet";

- "Amerikanen en de NAVO (...) de meest agressieve en reactionaire imperialistische krachten";

- "het verachtelijke gedrag van de regering in Kiev, haar samenwerking met reactionaire fascisten"[7].

In het geval van de huidige oorlog in het Midden-Oosten verdedigen ze de Palestijnse bourgeoisie hoewel, zoals ze schrijven, "we Hamas nooit hebben gesteund. We delen haar ideologie niet, noch keuren we haar methodes goed. Maar onze verschillen met Hamas, hoewel fundamenteel, zijn lang niet zo fundamenteel als de verschillen die ons scheiden van het Amerikaanse imperialisme (...) en zijn handlangers in de misdaad, de Israëlische heersende klasse"[8].

Al deze voorbeelden, de oudere en de meer recente, tonen aan dat het internationalisme van de IMT bedrog is, en dat haar leuzen die beweren dat ze de revolutionaire strijd van de arbeidersklasse steunen, een leugen zijn! De IMT is, net als alle andere trotskistische organisaties, een instrument van de contrarevolutie, bestemd om elke strijd van de arbeidersklasse voor de omverwerping van het kapitalisme te saboteren.

 

De verdediging van het ‘minste kwaad’

Onze voorgangers van de Gauche Communiste de France (GCF) maakten dit punt al in de jaren na de Tweede Wereldoorlog, toen ze schreven: "’De hele geschiedenis van het trotskisme draait om de 'verdediging' van iets' in de naam van het 'minste kwaad', waarbij dit iets iets allesbehalve proletarisch is." En "vanuit de eeuwige keuze voor het 'minste kwaad' namen de trotskisten deel aan de imperialistische oorlog"[9]. Het GCF zegt verder dat trotskistische uiteenzettingen over de oorlog gewoonlijk beginnen “met een algemene verklaring tegen de oorlog. Maar zodra ze in abstracto de litanie van het ‘revolutionaire defaitisme’ correct hebben geciteerd, zullen ze in concreto onmiddellijk met mitsen en maren beperkingen opleggen door het aanbrengen van ‘onderscheid’, die er in de praktijk toe zal leiden dat ze partij kiezen voor een van de aanwezige kampen en de arbeiders uitnodigen om deel te nemen aan de imperialistische slachting”[10]. Dit laat zien dat voor het trotskisme de politieke praktijk doorslaggevender is dan de politieke standpunten en dat de praktijk meedogenloos gericht is op de mobilisatie voor de imperialistische oorlog.

 

Een valse wedergeboorte

In wezen is het trotskisme het stalinisme zonder de staatsbureaucratie en de goelag archipel. Voor de rest is er geen fundamenteel politiek verschil met de stalinistische partijen. Maar het camoufleert zijn burgerlijke aard achter de figuur van Trotski, die een echte revolutionair was tot hij werd vermoord. Onnodig te zeggen dat het stevig verankerd is in de kapitalistische verhoudingen en dat zijn hele dynamiek bepaald wordt door de behoeften van het kapitaal.

Sinds het verraad tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn we getuige geweest van vele ‘wedergeboortes’ binnen deze stroming maar, afgezien van de pogingen van een paar militanten zoals Munis, Stinas, enz. om te breken met het trotskisme, hebben deze nooit geresulteerd in organisaties die zich aansloten bij het kamp van de arbeidersklasse. En de recente verandering in de politiek van de IMT zal ook geen fundamentele ommekeer teweegbrengen. De reden hiervoor voor is de pertinente onmogelijkheid voor burgerlijke organisaties om deel te worden van de arbeidersklasse. En dit geldt ook voor alle politieke organisaties die ooit deel uitmaakten van de arbeidersklasse en zijn overgegaan naar het kamp van de bourgeoisie.

De IMT kan wel duizend keer roepen dat ze een ‘wedergeboorte’ heeft ondergaan, maar deze ‘wedergeboorte’ gaat niet veel verder dan het veranderen van de namen van de organisatie, haar kranten en haar afdelingen. Ze heeft zich gedistantieerd van ‘links’, maar beschouwt zichzelf nog steeds als deel van hetzelfde politieke milieu en blijft zelfs de Labour Party in het Verenigd Koninkrijk nog steeds ‘reformistisch’ noemen, d.w.z. een soort zusterorganisatie die fouten maakt.

We zijn het eens met de Communistische Workers Organisation (ICT) dat de nieuwe naam van de afdeling van de IMT in het Verenigd Koninkrijk, de Revolutionaire Communistische Partij, niets meer inhoudt dan: "Weg met het oude, terug met het oude” [11]. Maar we moeten niet de fout maken te stellen dat het "een failliete politieke tendens" is geworden, zoals de CWO in hetzelfde artikel schrijft. Het trotskisme is en blijft een belangrijk instrument voor de bourgeoisie in het controleren en op een dwaalspoor brengen van minderheden in de klasse die radicaliseren onder invloed van de arbeidersstrijd of de imperialistische oorlog. Wat we vandaag zien is een politiek om de IMT nieuw leven in te blazen als een geveinsde ‘internationalistische Internationale’, zodat het beter haar rol kan spelen in het blokkeren van de weg naar meer massale en gepolitiseerde klassenconfrontaties.

Dennis, 2 juli 2024

 

Voetnoten

[1] Braziliaanse Communistische Partij - Revolutionaire Heroprichting.

[2] How the communists in Britain are preparing for power, 2 mei 2024.

[3] De Revolutionaire Communistische Partij (RCP), de Revolutionaire Socialistische Bond (RSL), de Militante Tendens, het Comité voor een Arbeiders Internationale (CWI) en het Comité voor een Marxistische Internationale (CMI).

[4] Zie: Trotsky’s suppressed letter: an introduction by Alan Woods, 8 februari 2019.

[5] 1940: Assassination of Trotsky, International Review nr.103. 

[6] Perspectives for the People’s Republics: The external and domestic struggle of the left and progressive forces, IMT

[7] Zie het artikel: The Ukrainian conflict: is this the start of World War III?

[8] Down with hypocrisy! Defend Gaza! – IMT statement.

[9] What distinguishes revolutionaries from Trotskyism?, International Review nr. 139. 

[10] Ibidem

[11] Revolutionary Communist Party: Out With the Old, In With the Old, ICT Dit is een verwijzing naar "Out with the old, in with the new" uit Logan's Run, een ondergrondse stad die erg overbevolkt is. De reden waarom burgers die de leeftijd van 30 jaar bereiken ritueel gedood worden, waarna ze zullen reïncarneren.